Ο Υπέροχος Γκάτσμπι στα 100: Η τραγική αληθινή ιστορία αγάπης που ενέπνευσε το αριστούργημα του Fitzgerald

Πριν από την Daisy Buchanan, υπήρξε η Ginevra King, η νεαρή δεσποινίδα της υψηλής κοινωνίας που κατέκτησε την καρδιά του Fitzgerald και συνέβαλε στη δημιουργία της διαχρονικής του ιστορίας για τον πόθο, την απώλεια και το αμερικανικό όνειρο.

Φέτος την άνοιξη συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου “Ο Υπέροχος Γκάτσμπι”, του έργου του F. Scott Fitzgerald που ασκεί κριτική στο αμερικανικό όνειρο, με φόντο την υπερβολή των ’20s. Σταθμός τόσο στην αμερικανική λογοτεχνία όσο και στη δημοφιλή κουλτούρα, το μυθιστόρημα έχει ξεπεράσει την εποχή του, αποκτώντας διαστάσεις σύγχρονου μύθου. Οι εικόνες από λαμπερά πάρτι σε κήπους, κομψούς εκατομμυριούχους και το φωτεινό πράσινο φως στην άκρη του νερού έχουν γίνει εμβληματικές. Όμως, πίσω από αυτήν τη λαμπερή πρόσοψη κρύβεται μια ιστορία πολύ πιο προσωπική, ωμή και βαθιά ανθρώπινη.

On This Day: 1980 – Ginevra King, the inspiration for many of F. Scott Fitzgerald's leading ladies, dies in Charleston, South Carolina#otd #onthisday #fscottfitzgerald #1920s #lostgeneration #ginevraking #daisybuchanan pic.twitter.com/ZvRYrLxgaA

Η πλοκή ακολουθεί τον Jay Gatsby, έναν νεαρό από την επαρχία που επανεφευρίσκει τον εαυτό του κυνηγώντας ένα όνειρο: να ξανακερδίσει την Daisy Buchanan, τη γυναίκα που αγάπησε αλλά έχασε από έναν πλούσιο αντίζηλο. Ο Gatsby αποκτά τεράστια περιουσία, αγοράζει μια έπαυλη ακριβώς απέναντι από το σπίτι όπου ζει η αγαπημένη του με τον σύζυγό της και οργανώνει υπερπολυτελή πάρτι με την ελπίδα πως εκείνη θα επιστρέψει στη ζωή του. Όμως, η ιδεαλιστική του προσέγγιση αποδεικνύεται καταστροφική. Η γυναίκα που έχει χτίσει στο μυαλό του δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και το όνειρο στο οποίο αφιέρωσε τη ζωή του καταρρέει, με ολέθριες συνέπειες.

Στον πυρήνα του, Ο Υπέροχος Γκάτσμπι είναι μια ιστορία επιθυμίας, για αγάπη, κοινωνική άνοδο, προσωπική αναγέννηση, μια δεύτερη ευκαιρία, και του επώδυνου χάσματος ανάμεσα σε αυτό που είμαστε και σε αυτό που ελπίζουμε να γίνουμε. Ο Fitzgerald γνώριζε αυτό το αίσθημα πολύ καλά. Το καταδικασμένο κυνήγι του Gatsby για την Daisy γεννήθηκε από τη δική του εμπειρία ενός πρώιμου συναισθηματικού τραύματος, που τον στοίχειωσε σε όλη τη σύντομη, τραγική ζωή του. Ξαναδιαβάζοντας το μυθιστόρημα 100 χρόνια μετά, μοιάζει λιγότερο με φανταστικό αφήγημα και περισσότερο με τον τρόπο του Fitzgerald να ξορκίσει το πρόσωπο που δεν ξέχασε ποτέ.

“Her voice is full of money.”
— F. Scott Fitzgerald

I always thought Daisy was based on Zelda, but she was primarily based on Ginerva King.

Happy 100th Birthday, Great Gatsby!

from @people

Link in reply.

The Great Gatsby' at 100: The Tragic Real-Life Love… pic.twitter.com/OroMz3ST8c

Ο Fitzgerald πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο περιθώριο της υψηλής κοινωνίας, παρατηρώντας την απ’ έξω. Γεννήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1896, στο Saint Paul της Μινεσότα, και η οικογένειά του ζούσε στη φημισμένη οδό Summit Avenue — έναν δρόμο γεμάτο με τις πιο πολυτελείς κατοικίες της πόλης. Οι Fitzgerald, όμως, διέμεναν σε ένα ταπεινό ενοικιαζόμενο σπίτι στο άλλο άκρο του δρόμου. Αν και είχαν τη “σωστή” διεύθυνση, δεν διέθεταν τον πλούτο ή το κοινωνικό κύρος των γειτόνων τους — και ο Fitzgerald φαίνεται πως μεγάλωσε με έντονη επίγνωση αυτής της αντίθεσης.

Αυτή η ανασφάλεια τον ακολούθησε και στα χρόνια του στο Princeton. Για τον Fitzgerald, το πανεπιστήμιο αυτό της Ivy League ενσάρκωνε το κατεστημένο στο οποίο λαχταρούσε να ανήκει, όμως δυσκολευόταν να ενταχθεί ανάμεσα στους ευκατάστατους συμφοιτητές του. «Ήταν πάντα η εμπειρία μου — ένα φτωχό αγόρι σε μια πλούσια πόλη· ένα φτωχό αγόρι σε ένα σχολείο για πλούσια αγόρια· ένα φτωχό αγόρι σε μια λέσχη πλουσίων στο Princeton», έγραψε δεκαετίες αργότερα σε έναν φίλο του, σύμφωνα με το EDSITEment. «Δεν μπόρεσα ποτέ να συγχωρήσω τους πλούσιους για το ότι είναι πλούσιοι, και αυτό έχει επηρεάσει ολόκληρη τη ζωή και το έργο μου.»

Handwritten letter by F.Scott Fitzgerald to his fan that loved The Great Gatsby, 1925.http://t.co/VNYInyaF8e pic.twitter.com/Y1RSAi4HKZ

Κατά το δεύτερο έτος του στο Princeton, ο 18χρονος Fitzgerald επέστρεψε στο Saint Paul για τις χριστουγεννιάτικες διακοπές, όπου παρευρέθηκε σε ένα πάρτι με έλκηθρα. Εκεί γνώρισε την Ginevra King, μια εντυπωσιακή 16χρονη που ενσάρκωνε όλα όσα λαχταρούσε. Μία από τις αυτοαποκαλούμενες “Big Four” ντεμπιτάντ της ελίτ κοινωνικής σκηνής του Σικάγο, η King είχε γεννηθεί μέσα στον πλούτο και το κοινωνικό κύρος που τόσο γοήτευαν τον Fitzgerald. Όταν δεν βρισκόταν στην πολυτελή οικογενειακή τους έπαυλη στο αποκλειστικό προάστιο Lake Forest του Ιλινόι, φοιτούσε σε φημισμένο οικοτροφείο στο Κονέκτικατ, μαζί με παιδιά οικογενειών όπως οι Rockefeller και οι Bush.

Κάτω από τα αστέρια εκείνο το παγωμένο βράδυ στο Saint Paul, λέγεται πως γεννήθηκε ένα ειδύλλιο. Όταν επέστρεψαν στα σχολεία τους, διατήρησαν μια παθιασμένη αλληλογραφία. Η King, ωστόσο, συνέχισε να τραβά την προσοχή και άλλων αγοριών του κύκλου της. Το είχε παραδεχτεί η ίδια στον Fitzgerald, γράφοντάς του σε ένα γράμμα, σύμφωνα με την Tampa Bay Times: «Ξέρω ότι είμαι φλερτάκιας και δεν μπορώ να το σταματήσω.»

«Σίγουρα κυνηγούσα την ποσότητα, όχι την ποιότητα στους θαυμαστές μου», είπε αργότερα στον βιογράφο του Fitzgerald, Arthur Mizener. «Και παρόλο που ο Scott ήταν ο “κορυφαίος”, δεν ήμουν αρκετά σοβαρή ώστε να μην θέλω κι άλλη προσοχή!» Μάλιστα, διάβαζε συχνά τα γεμάτα συναίσθημα γράμματα του Fitzgerald δυνατά μπροστά σε άλλους επίδοξους θαυμαστές — παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του να τα κρατήσει για την ίδια.

F. Scott Fitzgerald dances with his wife Zelda and daughter Frances in front of the Christmas tree in Paris (date ?) pic.twitter.com/x4gUfqUqXn

Στην αρχή της γνωριμίας τους, ο Fitzgerald της έστειλε ταχυδρομικά μια σύντομη ερωτική ιστορία που είχε γράψει, με τίτλο The Perfect Hour, στην οποία φανταζόταν τους δυο τους να είναι επιτέλους μαζί.

«Κάποια μέρα, Scott, κάποια μέρα. Ίσως σε έναν χρόνο, δύο, τρία, θα ζήσουμε εκείνη την τέλεια ώρα!» φέρεται να του απάντησε η King. «Τη θέλω και άρα θα την έχουμε!» Ανταπέδωσε με μια δική της ιστορία. Στο δικό της αφήγημα, είναι παγιδευμένη σε έναν γάμο χωρίς αγάπη με έναν πλούσιο Κόμη, ενώ στην πραγματικότητα λαχταρά τον Fitzgerald, τον πρώην εραστή της από τη “λάθος πλευρά” της κοινωνίας. Στο τέλος επανασυνδέονται, έστω και για λίγο, αφού εκείνος αποκτά αρκετά χρήματα για να τη σώσει από τον άπιστο σύζυγό της.

Οι μελετητές θα περνούσαν δεκαετίες προσπαθώντας να καθορίσουν σε ποιον βαθμό αυτή η ιστορία ενέπνευσε τον Υπέροχο Γκάτσμπι, αλλά είναι βέβαιο πως άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στον Fitzgerald. Λέγεται, μάλιστα, πως κράτησε το χειρόγραφο της King μαζί του μέχρι τον θάνατό του.

Η ιστορία ίσως να ήταν προμήνυμα για όσα θα ακολουθούσαν ανάμεσα στο ζευγάρι. Κατά τις καλοκαιρινές διακοπές του το 1916, ο Fitzgerald φέρεται να επισκέφθηκε την οικογένεια King στη βίλα τους δίπλα στη λίμνη. Ο πατέρας της Ginevra, μη εντυπωσιασμένος από τον 19χρονο νεαρό, φέρεται να της απαγόρευσε να συνεχίσει τη σχέση, λέγοντας, σύμφωνα με τους New York Times —: «Τα φτωχά αγόρια δεν πρέπει να σκέφτονται να παντρευτούν πλούσια κορίτσια».

Η King ήταν συντετριμμένη. Αν και, όπως έγραψε στο ημερολόγιό της, ήταν «τρελά ερωτευμένη» με τον Fitzgerald, δεν μπορούσε να φανταστεί ένα κοινό μέλλον μαζί του λόγω της μεσαίας του κοινωνικής τάξης. Ο Fitzgerald, από την πλευρά του, το είδε πολύ διαφορετικά. Σύμφωνα με πηγές από το Princeton, ισχυρίστηκε πως εκείνη απέρριψε την αγάπη του με «απόλυτη ανία και αδιαφορία».

Συντετριμμένος από την απόρριψη, ο Fitzgerald εγκατέλειψε το Princeton και κατατάχθηκε στον στρατό. Οι ΗΠΑ μπήκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο την άνοιξη του 1917, και ο Fitzgerald λέγεται ότι φανταζόταν τον εαυτό του να πεθαίνει ηρωικά στο Δυτικό Μέτωπο. Όμως τα σχέδιά του δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, καθώς η ημερομηνία αποστολής του δεν ήρθε ποτέ. Η στρατιωτική του θητεία περιορίστηκε τελικά σε υπηρεσία σε διάφορες βάσεις στον Αμερικανικό Νότο, όπου και εκπαιδεύτηκε από έναν άγνωστο τότε αξιωματικό, τον μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ, Dwight D. Eisenhower.

Ο Fitzgerald συνέχισε να γράφει γράμματα στην King, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να κερδίσει ξανά την αγάπη της. Όμως κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, ο πατέρας της κανόνισε τον γάμο της με τον William “Bill” Mitchell, έναν ερασιτέχνη παίκτη του πόλο και γιο ισχυρού τραπεζίτη του Σικάγο. Τον Ιούλιο του 1918, η Ginevra έγραψε στον Scott για να του ανακοινώσει τον αρραβώνα της. «Το να πω πως είμαι το πιο ευτυχισμένο κορίτσι στον κόσμο είναι λίγο», του έλεγε, σύμφωνα με το The Daily Princetonian. «Εύχομαι να γνώριζες τον Bill, για να καταλάβαινες πόσο τυχερή είμαι». Μάλιστα, του έστειλε πρόσκληση για τον γάμο εκείνο το φθινόπωρο. Ο Fitzgerald δεν παρευρέθη.

Αν και τελικά παντρεύτηκε τη Zelda Sayre, μια περιζήτητη κοινωνική περσόνα από την Αλαμπάμα, ο Fitzgerald, σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν έπαψε ποτέ να νοσταλγεί την King. Πολλοί μελετητές θεωρούν τον δεσμό τους τη σημαντικότερη σχέση της ζωής του και τη βασική έμπνευση για τον Υπέροχο Γκάτσμπι.

He- F. Scott Fitzgerald

She- Zelda Sayre

His eX- Ginevra King pic.twitter.com/ylN9vCfGep

Πιστεύεται ότι η Ginevra King αποτέλεσε το πρότυπο για τη Daisy Buchanan, εκπρόσωπο της «αδιάφορης» τάξης των πλουσίων που, όπως γράφει ο Fitzgerald, «κατέστρεφαν πράγματα… κι ύστερα γύριζαν πίσω στα χρήματά τους». Ο σύζυγος της King, Bill Mitchell, ο οποίος αργότερα έγινε διευθυντικό στέλεχος της Texaco, ενέπνευσε τον χαρακτήρα του Tom Buchanan, του πλούσιου και βάναυσου άντρα της Daisy. Ακόμη και η φίλη της King, Edith Cummings, ημιεπαγγελματίας γκολφέρ και επίσης μέλος της κοινωνικής “Big Four”, θεωρείται πως μεταμορφώθηκε στο μυθιστόρημα στον δευτερεύοντα χαρακτήρα της Jordan Baker.

Ο Fitzgerald κατέθεσε μεγάλο μέρος του εαυτού του στον Jay Gatsby, έναν φιλόδοξο νεαρό από τη μεσοδυτική Αμερική που αφιέρωσε τη ζωή του στην προσπάθεια να γίνει «άξιος» της γυναίκας που αγάπησε. Λέγεται πως αργότερα εκμυστηρεύτηκε σε έναν φίλο του: «Η ιδέα πίσω από τον Gatsby είναι η αδικία τού να μην μπορεί ένας φτωχός νεαρός να παντρευτεί ένα κορίτσι με λεφτά. Αυτό το θέμα επανέρχεται ξανά και ξανά, γιατί το έζησα.»

Ο Fitzgerald και η King συναντήθηκαν μόνο ακόμη μία φορά, είκοσι χρόνια μετά τον άδοξο αποχαιρετισμό τους στην επιβλητική βίλα δίπλα στη λίμνη. Ο γάμος της King με τον Mitchell είχε πια διαλυθεί και ο Fitzgerald θρηνούσε για τη δική του σχέση με τη Zelda, η οποία πάλευε με σοβαρά ψυχικά προβλήματα και ζούσε πλέον μόνιμα σε ψυχιατρικά ιδρύματα.

«Η Ginevra ήταν το πρώτο κορίτσι που αγάπησα», εκμυστηρεύτηκε στην έφηβη κόρη του λίγο πριν από τη συνάντηση, τον Οκτώβριο του 1938, σύμφωνα με πηγές από το Princeton, «και απέφευγα πιστά να τη δω μέχρι σήμερα, για να κρατήσω την αυταπάτη ανέπαφη».

Δεν ήταν όμως η θριαμβευτική επανασύνδεση που είχε ονειρευτεί. Αν και τα πρώτα του μυθιστορήματα τον είχαν κάνει γνωστό σε όλη την Αμερική, η καριέρα του βρισκόταν σε παρακμή. Παραδόξως, ήταν ο Υπέροχος Γκάτσμπι που συνέβαλε στην πτώση του. Όταν κυκλοφόρησε, τον Απρίλιο του 1925, έλαβε χλιαρές κριτικές και είχε αργή εμπορική πορεία και η δημιουργική του έμπνευση δεν ανέκαμψε ποτέ πραγματικά. Όταν η King τον συνάντησε στο ξενοδοχείο Beverly Wilshire, εκείνος τα έβγαζε πέρα δουλεύοντας ως σεναριογράφος στο Χόλιγουντ.

Αν και είχε μείνει μακριά από το αλκοόλ για μήνες, το άγχος της συνάντησης λέγεται ότι τον οδήγησε να πιει ξανά επί τόπου. Όταν η King, ίσως ηθελημένα, τον ρώτησε αν είχε βασίσει κάποιον χαρακτήρα της λογοτεχνίας του επάνω της, εκείνος απάντησε απότομα: «Ποια σκύλα νομίζεις ότι είσαι εσύ;», σύμφωνα με το Princeton. Με αυτά τα λόγια, αποχαιρετίστηκαν για πάντα.

Ο Fitzgerald χρησιμοποίησε αυτήν την τελευταία συνάντηση ως έμπνευση για το διήγημά του Three Hours Between Planes, στο οποίο περιγράφει «μια μακριά και άδεια ώρα» ανάμεσα σε δύο πρώην εραστές που «δεν έχουν τίποτα να πουν». Παρ’ όλα αυτά, θυμάται με τρυφερότητα τις πρώτες μέρες του έρωτά τους: «Αυτό που θυμόταν πιο έντονα ήταν η βόλτα με το έλκηθρο», γράφει. «Να φιλά τα παγωμένα της μάγουλα μέσα στα άχυρα σε μια γωνιά, ενώ εκείνη γελούσε κοιτάζοντας τα παγωμένα λευκά αστέρια».

The Perfect Hour: The Romance of F. Scott Fitzgerald and Ginevra King, His Firs https://t.co/QntdKAozkP pic.twitter.com/0ANHBl269W

Το διήγημα εκδόθηκε μετά τον θάνατό του. Τέσσερις μέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1940, ο Fitzgerald υπέστη θανατηφόρο καρδιακό επεισόδιο, σε ηλικία μόλις 44 χρόνων.

Τα γράμματα της King βρέθηκαν ανάμεσα στα προσωπικά του αντικείμενα μετά τον θάνατό του. Η κόρη του, σύμφωνα με αναφορές, έστειλε αντίγραφα αυτών των επιστολών πίσω στην King.