Πώς μια αυτονομιστική περιοχή της Μολδαβίας έγινε το πιο πρόσφατο σημείο ανάφλεξης στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία

της Sophie Mellor

 Νωρίς το πρωί της περασμένης Τρίτης δύο εκρήξεις έπληξαν έναν πύργο ραδιοφωνίας σε μια περιοχή που υποστηρίζεται από τη Ρωσία ανατολικά των συνόρων με την Ουκρανία.

Ο πύργος, ο οποίος μετέδιδε ρωσικούς σταθμούς στην Ουκρανία, βρισκόταν στην Υπερδνειστερία, μια περιοχή που δεν έχει αναγνωρισθεί από τον ΟΗΕ στα νοτιοδυτικά σύνορα της Ουκρανίας με τη Μολδαβία. Η επίθεση στον ραδιοφωνικό πύργο αύξησε τις εντάσεις

στην περιοχή, καθώς σημειώθηκε μόλις μια ημέρα αφότου οι αρχές της Υπερδνειστερίας δήλωσαν ότι τα γραφεία του υπουργείου κρατικής ασφάλειας επλήγησαν με μια επίθεση με χειροβομβίδες το βράδυ της Δευτέρας.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών της Υπερδνειστερίας, τα παράθυρα του κτιρίου ανατινάχτηκαν και έντονος καπνός «έβγαινε από τα κτίρια».

Καθώς διαδόθηκαν τα νέα για τις επιθέσεις, καμία χώρα δεν ανέλαβε την ευθύνη. Η Μολδαβία, η οποία ανακοίνωσε ταχύτατα την έκτακτη σύγκληση του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας, χαρακτήρισε τα επεισόδια πρόκληση με στόχο την αποσταθεροποίηση της περιοχής. Εντωμεταξύ, ο Leonid Kalashnikov, επικεφαλής της επιτροπής της Ρωσικής Δούμας για την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών, δήλωσε ότι «τα γεγονότα στην Υπερδνειστερία είναι μια πρόκληση που στοχεύει να εμπλέξει τη Ρωσία ακόμη πιο βαθιά στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή», ανέφερε η υπηρεσία ειδήσεων Interfax. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε στο ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti ότι το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών θα ήθελε να αποφύγει ένα σενάριο στο οποίο θα αναγκαστεί να παρέμβει στην Υπερδνειστερία.

Ωστόσο, η Ουκρανία κατηγορεί τη Ρωσία, χαρακτηρίζοντας την επίθεση προγραμματισμένη πρόκληση από τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας. Η ουκρανική μυστική υπηρεσία υπενθύμισε τα λόγια του Ρώσου υποστράτηγου Rustam Minnekayev, ο οποίος είπε σε δήλωση την περασμένη Παρασκευή ότι η Ρωσία επεδίωξε τον έλεγχο της νότιας Ουκρανίας για να αποκτήσει πρόσβαση στην Υπερδνειστερία, «όπου υπήρξαν περιπτώσεις καταπίεσης του ρωσόφωνου πληθυσμού».

Οι Ουκρανοί φοβούνται τώρα ότι η Υπερδνειστερία μπορεί να εμπλακεί στον πόλεμο, συμμετέχοντας στη στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας για να επιτεθεί στη χώρα από το αντίθετο μέτωπο.

Η Υπερδνειστερία εκτείνεται κατά μήκος μιας μακριάς, λεπτής λωρίδας γης δυτικά του ποταμού Δνείστερου. Δημιουργήθηκε το 1990 μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και αφότου η Μολδαβία υιοθέτησε μια φιλοδυτική στάση.

Ένας εμφύλιος πόλεμος ξέσπασε στην περιοχή το 1992, στον οποίο οι αυτονομιστικές δυνάμεις της Υπερδνειστερίας πολέμησαν στο πλευρό του ρωσικού στρατού για να αποσχιστούν από τη Μολδαβία. Αν και θεωρείται μέρος της Μολδαβίας από τον ΟΗΕ, η περιοχή έχει το δικό της νόμισμα – το ρούβλι της Υπερδνειστερίας – καθώς και δικές της  δυνάμεις ασφαλείας και διαβατήρια.

Μισό εκατομμύριο άνθρωποι ζουν στην περιοχή και σε αντίθεση με τη Μολδαβία, όπου το 90% του πληθυσμού μιλάει ρουμανικά, η Υπερδνειστερία είναι πολυεθνική: Ρώσοι, Ουκρανοί και Μολδαβοί αποτελούν ο καθένας περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού. Πολλοί πολίτες της περιοχής διαθέτουν δύο ή περισσότερα διαβατήρια από τις κοντινές χώρες.

Διεθνείς σχολιαστές, συμπεριλαμβανομένου του πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Zbigniew Brzezinski, έχουν χαρακτηρίσει την Υπερδνειστερία ως κράτος μαφίας, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υποστήριξη του ρωσικού στρατού.

«Σε σύγκριση με τη Μολδαβία, η Υπερδνειστερία είναι καθαρή, τακτοποιημένη και ανεπτυγμένη, με μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα να ανήκει σε μία μόνο εταιρεία Ρώσου ολιγάρχη. Είναι ένα κράτος μαφίας και εντελώς μη βιώσιμο χωρίς ρωσικά χρήματα», είπε ο δημοσιογράφος Paul Mason αφού πήγε μυστικά στη χώρα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.

Η Ρωσία και η Υπερδνειστερία έχουν αναμφίβολα πολύ καλές σχέσεις. Περίπου 1.500 βαριά οπλισμένοι Ρώσοι στρατιώτες εδρεύουν επί του παρόντος στην περιοχή, τους οποίους η Ρωσία αναφέρει ως «ειρηνευτική δύναμη», και ο στρατός της Υπερδνειστερίας που υποστηρίζεται από τη Ρωσία είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από εκείνον της Μολδαβίας.

Αλλά η γεωγραφική θέση της Υπερδνειστερίας εξηγεί το γιατί η Ρωσία μπορεί να έχει έντονο ενδιαφέρον να διατηρήσει φιλική σχέση με την περιοχή. «Σφηνωμένη» μεταξύ Μολδαβίας και Ουκρανίας, η Υπερδνειστερία θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την εισβολή του Πούτιν και η πόλη θα μπορούσε να είναι στρατηγικά σημαντική ως επιχειρησιακός κόμβος για εισβολή σε σημαντικές ουκρανικές περιοχές, όπως το λιμάνι της Οδησσού.

Η Ουκρανία έχει προειδοποιήσει στο παρελθόν για πιθανές «προβοκάτσιες» ρωσικής προέλευσης στην Υπερδνειστερία.

Η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της χώρας δήλωσε στις 14 Ιανουαρίου ότι είχε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η ρωσική κυβέρνηση σχεδίαζε κρυφά επιθέσεις στην περιοχή, οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν για να δικαιολογήσουν μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν τις δηλώσεις της Ουκρανίας και εξέδωσαν τις δικές τους προειδοποιήσεις, η ρωσική κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά τέτοιους ισχυρισμούς, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου να τους χαρακτηρίζει «αβάσιμους», σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS. Η ουκρανική κυβέρνηση έκανε επίσης παρόμοιους ισχυρισμούς για την περιοχή του Ντονμπάς, στην οποία αργότερα εισέβαλαν οι ρωσικές δυνάμεις.

Στις 15 Μαρτίου, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το Συμβούλιο της Ευρώπης, ένας διεθνής οργανισμός που περιλαμβάνει 46 κράτη-μέλη της Ευρώπης, χαρακτήρισε την Υπερδνειστερία ως κατεχόμενο έδαφος της Μολδαβίας αντί για έδαφος «υπό τον ουσιαστικό έλεγχο της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

«Με τη στάση και τις ενέργειές της, η ηγεσία της Ρωσικής Ομοσπονδίας αποτελεί έναν εμφανή κίνδυνο για την ασφάλεια στην Ευρώπη, ακολουθώντας μια πορεία που περιλαμβάνει επίσης την στρατιωτική επίθεση κατά της Μολδαβίας και, αντίστοιχα, την κατοχή της περιοχής της Υπερδνειστερίας», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στις 14 Απριλίου, η αναπληρώτρια υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Hanna Malyar προειδοποίησε ξανά ότι η Ρωσία συγκεντρώνει στρατεύματα κατά μήκος των συνόρων με την Υπερδνειστερία, έναν ισχυρισμό που όμως αρνήθηκαν οι αρχές της Υπερδνειστερίας.

Η περιοχή είναι αναμφίβολα χρήσιμη για τις ρωσικές δυνάμεις. Μια έκθεση του Ιδρύματος Jamestown, μιας συντηρητικής δεξαμενής σκέψης για ζητήματα που άπτονται της πολιτικής άμυνας και ασφάλειας, ανέφερε ότι ο απόλυτος έλεγχος της Μολδαβίας από τη Ρωσία έχει σημαντικά οφέλη για τη Ρωσία λόγω της εγγύτητας και της σχέσης της με το ΝΑΤΟ. Και καθώς η Μολδαβία έχει υποχρηματοδοτήσει την άμυνα και την ασφάλειά της τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, παρά το γεγονός ότι η Υπερδνειστερία καλύπτει περίπου το 10% της έκτασής της, ο Minzarai υποστηρίζει ότι η χώρα θα έχει στρατιωτικό πρόβλημα εάν η Ρωσία εισβάλει στην περιοχή.

To άρθρο Πώς μια αυτονομιστική περιοχή της Μολδαβίας έγινε το πιο πρόσφατο σημείο ανάφλεξης στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία δημοσιεύθηκε αρχικά στο Fortunegreece.com.