"Πιστεύω στη δουλειά που κάνει ο Σαµαράς"

Ο διάσηµος Ελληνας ζωγράφος, παρά την εµπορική επιτυχία και τις διεθνείς τιµές, ζει σαν ερηµίτης. Γι’ αυτό και υποστηρίζει την προσπάθεια της κυβερνήσεως να µπουν τα οικονοµικά σε µια τάξη

Η φωνή στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραµµής είναι κατηγορηµατική. «Ελάτε από το σπίτι. ∆εν πάω σε εστιατόρια». Το ίδιο κατηγορηµατική είναι και η αντίδρασή του όταν φθάνουµε µε τον φωτογράφο Βαγγέλη Ρασσιά στη µονοκατοικία του, στου Παπάγου, όπου ζει τα τελευταία χρόνια. «∆εν είναι παραξενιά, είναι άποψη. ∆εν φωτογραφίζοµαι µε φαγητά. Αλλωστε, δεν τρώω σχεδόν ποτέ». Μπροστά σε τόση σαφήνεια, του

προτείνουµε µια µέση λύση. Να ποζάρει µπροστά σε ένα πιάτο του σερβίτσιου που σχεδίασε για τις γαλλικές πορσελάνες Bernardaud. Συµφωνεί και ξαναβρίσκει το κέφι του. «Θα κάνουµε τραπέζι άνευ τραπεζώµατος», γελάει.

Τον ρωτώ για το διάσηµο τού Officier de l’ordre de la Légion d’Honneur, που παρέλαβε πριν από λίγες ηµέρες από τα χέρια του Γάλλου πρέσβη. «Οι σχέσεις µου µε τη Γαλλία τοποθετούνται χρονικά στο 1960. Τότε πήρα µια καλλιτεχνική υποτροφία για το Παρίσι. Τελικώς, έµεινα σχεδόν µισό αιώνα». Με ενηµερώνει ότι για τον Ιούνιο του 2014 ετοιµάζεται µια αναδροµική του έκθεση στο Domaine National de Saint-Germain en Laye. «Εκεί είχε τα παλάτια του ο Λουδοβίκος 14ος πριν µετακοµίσει στις Βερσαλλίες», συµπληρώνει περισσότερο για ιστορική ενηµέρωση παρά για να καυχηθεί. Η απλότητά του, άλλωστε, αποτυπώνεται στη διακόσµηση της οικίας του και στην αµφίεσή του. Ο Αλέκος Φασιανός περισσότερο µοιάζει µε ερηµίτη παρά µε καλλιτέχνη που τα έργα του πωλούνται από τους διεθνείς οίκους δηµοπρασιών προς δεκάδες χιλιάδες ευρώ.

Ζητώ τη γνώµη του για την κατάσταση της χώρας. «Φτωχύναµε λόγω πλούτου. Κοροϊδεύαµε τους Γάλλους και τους Γερµανούς ότι ήταν τσιγκούνηδες επειδή αγόραζαν 100 γραµµάρια κρέας, ενώ εµείς παίρναµε τουλάχιστον ένα κιλό. ∆εν ήταν τσιγκούνηδες, ήταν οικονόµοι. Εµείς ζούσαµε πάνω από τις δυνάµεις µας και µας πήραν τα µυαλά τα εορτοδάνεια». Παιδί της Κατοχής και του Εµφυλίου, ο συνοµιλητής µου δεν παρασύρθηκε από την αλόγιστη αναζήτηση των υλικών αγαθών. «Μεγάλωσα µέσα στη φτώχεια, αλλά και στο Παρίσι ζούσα φτωχικά. ∆εν ήµουν ποτέ αβροδίαιτος», είναι το λιτό του σχόλιο. Θυµάται τη µικρή κάµαρα δίπλα στον ναό των Αγίων Αποστόλων, κάτω από την Ακρόπολη, όπου ο παππούς του ήταν ιερέας. Θυµάται το µαγκάλι που τους ζέσταινε τις κρύες νύχτες του χειµώνα και το φαγητό που δεν έφθανε να ταΐσει όλα τα στόµατα. Θυµάται, όµως, και ότι µέσα σ’ αυτές τις συνθήκες άκρας πενίας άνθησαν µετά τον πόλεµο οι τέχνες και τα γράµµατα. Αναφέρει ονόµατα φίλων και γνωστών του που δεν ζουν πια: Ελύτης, Μόραλης, Σεφέρης, Τσαρούχης, Χατζιδάκις, Ταχτσής.

∆ιαφωνεί µε την άποψη ότι οι περίοδοι κρίσεως ευνοούν την καλλιτεχνική δραστηριότητα. «∆εν υπάρχει άνθηση, αλλά περιορισµός. Είναι καθαρά ψυχολογικό. ∆εν θέλεις να κάνεις τίποτε. Παρ’ όλα αυτά, συσσωρεύεται η δηµιουργία µέσα σου». Σ’ έναν νέο καλλιτέχνη που ξεκινά τώρα συστήνει να επιµένει και να µην κοιτά τι γίνεται γύρω του, αλλά να βλέπει τι γίνεται µέσα του. «Κι εγώ δεν πούλαγα στην αρχή, αλλά συνέχισα να ζωγραφίζω», εξηγεί.

Και τα δύο παιδιά που απέκτησε µε την γκαλερίστα Μαρίζα Καλογεροπούλου σπουδάζουν θεωρητικές επιστήµες. «Πρώτα έρχεται η θεωρία, το όραµα και µετά η πράξη», συναινεί στην επιλογή τους. Η δική του θεωρία είναι ότι η ελληνική ευµάρεια προέρχεται από το φως. «Οπως έλεγε ο Περικλής Γιαννόπουλος, στην Ελλάδα ο βίος είναι υπαίθριος. Οταν πας σε µια παραθαλάσσια ταβέρνα, ακόµη κι αν έχει τσιµεντόλιθους και λερωµένα τραπεζοµάντηλα, ο βίος σού φαίνεται πιο εύκολος. Κοιτάς τη θάλασσα και σου δίνει ελπίδα ότι θα ζήσεις αιώνια. Εχουµε ειδυλλιακό περιβάλλον, γι’ αυτό νοµίζουµε ότι η ζωή µας είναι ειδυλλιακή», κλείνει την ανάλυσή του.

Για την τρέχουσα κατάσταση ξεκαθαρίζει ότι η φωνή των καλλιτεχνών δεν µπορεί να λύσει τα προβλήµατα της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, βλέπει κάποιο φως, διότι ο κόσµος παίρνει διδάγµατα και µαθαίνει. «Είναι ασφαλώς δύσκολο τώρα που γευτήκαµε της αµαρτίας τον καρπό, αλλά όσο πιο γρήγορα αντιληφθούµε ότι χάσαµε τον ψεύτικο παράδεισο, τόσο το καλύτερο». Σε µια σπάνια τοποθέτησή του ο Αλέκος Φασιανός υποστηρίζει την προσπάθεια που κάνει ο Αντώνης Σαµαράς να βάλει τάξη. «Εγώ τον πιστεύω τον Σαµαρά. Επιδεικνύει µια φοβερή πυγµή. Είναι εντυπωσιακό πώς κουµαντάρει το καράβι σ’ αυτήν τη φουρτούνα, µε Λαιστρυγόνας και Κύκλωπες. Από την πλευρά της, η αντιπολίτευση δηµαγωγεί, µη προτείνοντας λύσεις, αλλά λέγοντας µόνο τα αντίθετα».

Συνειρµικά, µου δείχνει την εικονογράφηση που έκανε σε δύο ποιήµατα του Καβάφη, ανάµεσά τους και το περίφηµο «Οσο µπορείς». Απαγγέλλουµε µαζί τους άκρως επίκαιρους στίχους: «Κι αν δεν µπορείς να κάµεις την ζωή σου όπως την θέλεις / τούτο προσπάθησε τουλάχιστον / όσο µπορείς: µην την εξευτελίζεις / µες στην πολλή συνάφεια του κόσµου [...]».