Φειδωλός προϋπολογισμός χωρίς αυταπάτες

Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται για τέταρτη συνεχή χρονιά, αντιμέτωπη με έναν σφιχτό προϋπολογισμό, όπως προκύπτει από την ανάλυση του προσχεδίου που κατατέθηκε στη Βουλή. Παρά τη βελτίωση του μακροοικονομικού κλίματος και την ευνοϊκότερη στάση των δανειστών απέναντι στη χώρα μας, για να μην καλλιεργούνται αυταπάτες, ο προϋπολογισμός για το 2014 προβλέπεται φειδωλός.

Το προσχέδιο του προυπολογισμού για το 2014 επιβάλλει νέο

κύκλο περικοπών καταναλωτικών και επενδυτικών δαπανών στα 41,9 δις έναντι των 44,7 δις ευρώ το 2013. Στο προσχέδιο δεν επιλύεται όμως το μεγάλο πρόβλημα των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών Ταμείων και ενδέχεται στην κατάρτηση του οριστικού σχεδίου του προϋπολογισμού, εάν δεν έχει βρεθεί λύση για αύξηση των εσόδων των Ταμείων, να αντιμετωπισθεί η "μαύρη τρύπα" των 2,66 δις με περικοπές των συντάξιμων αποδοχών και παροχών υγείας των ασφαλισμένων.

Κεντρικός στόχος για το 2014 αποτελεί η μνημονιακή δέσμευση για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 2,8 δις ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ, από το οριακό πλεόνασμα του 0,2% του ΑΕΠ και των 344 εκ. ευρώ φέτος. Ο προϋπολογισμός προμηνύει περαιτέρω δημοσιονομική προσαρμογή 4,8 δις ευρώ, ενώ περιέχει μέτρα ύψους 3,7 δις ευρώ, τα οποια είναι ήδη νομοθετημένα, αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί και αφορά συνολικά μειώσεις δημοσίων δαπανών κατά 2,7 δις ευρώ και αύξηση φορολογικών εσόδων με πρόσθετους φόρους έως 2,16 δις ευρώ.

Ωστόσο η ύφεση και η συνεχής συρρίκνωση των εισοδημάτων δημιουργεί αβεβαιότητα στην απόδοση των μέτρων και την είσπραξη εσόδων 21,3 δις από άμεσους και 24,5 δις από έμμεσους φόρους. Ο νέος προϋπολογισμός είναι για άλλη μία χρονιά αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αφού βρίσκει το 31% των Ελλήνων στο φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το προσχέδιο του προυπολογισμού προϋποθέτει είσπραξη 1 δις ευρώ από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής ενώ θα πρέπει μέχρι τέλος του έτους να εισπραχθούν 15,5 δις ευρώ φόροι.

Τα κονδύλια που αφορούν οι μειώσεις του 2014 προέρχονται κατά 423 εκ. ευρώ από τη δαπάνη σύνταξης λόγω αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια, από το νέο μειωμένο μισθολόγιο των ενστόλων κατα 162 εκ., από τη μείωση καταβαλλόμενων αμοιβών όσων τεθούν σε κινητικότητα ή απολυθούν κατα 260 εκ., από το κονδύλι υγειονομικής περίθαλψης κατά 620 εκ. και από τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 411 εκ. Ευρώ. Επιπλέον προβλέπεται μείωση αμυντικών δαπανών κατά 100 εκ., μείωση επιχορηγήσεων των ΔΕΚΟ κατά 100 εκ., της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά 160 εκ. και των ΑΕΙ και ΤΕΙ κατά 33 εκ. ευρώ.

Για να μπορέσει ο προϋπολογισμός του 2014 να τηρήσει τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος πρέπει τα ελλείμματα των προηγούμενων ετών να βγάλουν πλεονάσματα, κυρίως από τα Ταμεία κατά 3,2 δις ευρώ, τις ΔΕΚΟ κατά 1,2 δις και τους ΟΤΑ κατά 540 εκ. ευρώ. Η διαφορά ενεργητικού παθητικού που θα προκύψει περιλαμβάνει στο ενεργητικό, καταθέσεις στην ΤτΕ και τις τράπεζες, μετοχές εισηγμένες στο Χ.Α., μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων και ομολόγων κεντρικής Κυβέρνησης, ενώ τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του παθητικού περιλαμβάνουν βραχυχρόνια και μακροχρόνια δάνεια.

Υπενθυμίζεται ότι από το πακέτο των 48,7 δις που έχει δανειστεί η Ελλάδα για την στήριξη των Τραπεζών το ποσό που διατέθηκε καθαρά για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι 28 δις, περίπου το 15% του ΑΕΠ, ενώ το ποσό των 14 δις παρασχέθηκε για την εξυγίανση οκτώ τραπεζών και περίπου 7 δις είναι το αποθεματικό. Η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας θα μπορούσε να μειώσει το χρέος κατα 15 μονάδες του ΑΕΠ. Ανησυχητική είναι η εξέλιξη των δανείων σε οριστική καθυστέρηση που φθάνουν τα 65 δις και των προσωρινά σε δυσκολία στα 35 δις ευρώ. Τα μη εξυπηρετούμενα επαγγελματικά δάνεια υπολογίζονται κοντά στα 30 δις ευρώ.

Ο φορολογικός λογαριασμός του νέου προυπολογισμού είναι για άλλη μία φορά άδικος και άνισος, ενώ μεγάλοι χαμένοι είναι οι επιτηδευματίες με χαμηλά εισοδήματα, οι νοικοκυραίοι ακινήτων και οι 100.000 κάτοχοι Ι.Χ. με 1929 κ.ε. και άνω, οι οποίοι θα καταβάλουν αναδρομικά φόρο πολυτελούς διαβίωσης. Στους φορολογούμενους που αποκτούν εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα θα επιβάλλεται από το 2014 φορολογικός συντελεστής 13%, ενώ θυμίζουμε ότι έμποροι, βιοτέχνες και ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώνουν φόρο 26% για τα πρώτα 50.000 ευρώ και 33% για τυχόν επιπλέον.

Σωστή κρίνεται η απόφαση του Υπουργείου Εργασίας για τη μή επιβολή του 2%ο στον τζίρο των επιχειρήσεων τη διετία 2013-14 που θα δημιουργήσει θεωρητικά κενό 600 εκ. ευρώ, αλλά μπορεί να αναπληρωθεί απο το "πάγωμα", τη κεφαλαιοποίηση και τη μετατροπή σε ασφαλιστικό χρόνο παλαιών οφειλών με τη ταυτόχρονη ενεργοποίηση των "ανενεργών" ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ με ελεύθερη επιλογή κλάσης και βασικό κίνητρο την οικογενειακή τους ιατροφαρμακευτική κάλυψη.

Επίσης για το ίδιο ύψος εισοδήματος θα πληρώνεται διαφορετικός φόρος, αφού οι φόροι θα καθορίζονται ανάλογα με την πηγή προέλευσης του εισοδήματος, ενώ καταργούνται οριστικά τα πρόσθετα αφορολόγητα όρια για παιδιά και οι εκπτώσεις δαπανών. Επιπλέον τα εισοδήματα από μερίσματα θα φορολογούνται με 10%, οι τόκοι από καταθέσεις με 15%, η υπεραξία από πώληση μετοχών 15% και αυξάνεται από 2%ο σε 3,5%ο ο φόρος πώλησης μετοχών στο Χρηματιστήριο.

Σύμφωνα με το τελευταίο σχέδιο του ΥΠΟΙΚ από τον ενιαίο φόρο ακινήτων "ΕΦΑ" οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πληρώσουν 2,9 δις ευρώ το 2014, έναντι των 2,4 δις από ΕΕΤΑ και ΦΑΠ. Η νέα φορολογούμενη κλίμακα ακινήτων αποτελούμενη απο 25 κλιμάκια θα έχει μειωμένους συντελεστές στα πρώτα 10. Οι συντελεστές που θα εφαρμόζονται για μοναδιαία αξία απο 0,01-2 ευρω/τ.μ. ξεκινούν απο 0,02 ευρώ, αντί για 0,4 και κλιμακώνονται πολλαπλάσια για οικόπεδα, αγροτεμάχια και για κτίσματα εντός και εκτός σχεδίου.

Η λύση για το χρηματοδοτικό κενό της περιόδου 2014-2016 βρίσκεται στα χέρια της ΕΚΤ η οποία κατέχει ελληνικά ομόλογα 18,9 δις με λήξεις μέχρι το 2016, αφού εξαιρέθηκαν από το πρόγραμμα του PSI και διατήρησαν περίοδο ωρίμανσης και επιτόκια ακόμα και 7,5%. Η επιμήκυνση της διάρκειας των συγκεκριμένων χρεολυσίων τίτλων θα έλυνε το πρόβλημα της χώρας, αφού το χρηματοδοτικό κενό για την ίδια περίοδο δεν ξεπερνά σύμφωνα με το ΔΝΤ τα 10,9 δις ευρώ. Το σύνολο των ελληνικών ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ ήταν 42,7 δις, αφού αποπληρώθηκαν τα 15 δις και εκκρεμούν 27,7 δις ευρώ. Αντίστοιχα στις Κεντρικές Τράπεζες αποπληρώθηκαν 4,2 δις και εκκρεμούν συνολικά 9,3 δις ευρώ.

Μία μετακύλιση στις λήξεις των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν ΕΚΤ και κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης θα έδινε στην Ελλάδα μία σημαντική ανάσα, η οποία δανείζεται από τον μηχανισμό στήριξης που μετέχει η ΕΚΤ για να αποπληρώνει ομόλογα σε τιμές υψηλότερες από τις τιμές κτήσης τους. Από ένα σύνολο ομολόγων 56,2 δις που αγοράστηκαν από 35 έως 70% πληρώθηκαν την διετία 2012-13 τα 19,2 δις που αντιςτοιχούν στο 100% της αξίας τους και εκκρεμούν περίπου 37 δις. Η πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης στους δανειςτές είναι η κεφαλαιοποίηση των δανείων συνολικού ύψους 130 δις που έχουμε λάβει από το EFSF και μετατροπή τους σε ένα δάνειο σωτηρίας διάρκειας 50 ετών.

Η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους ορίζεται από την Κομισιόν και το ΔΝΤ με βάση τις προβλέψεις για μείωση στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και στο 110% το 2022. Για το 2014 η μείωση του χρέους θα είναι οριακή στα 319,4 δις, από το 175% του ΑΕΠ και τα 321 δις ευρώ που θα κλείσει φέτος. Στον προϋπολογισμό του 2014 υπάρχουν ελπίδες για στροφή της οικονομίας αλλά και ανησυχία για νέα μέτρα. Επίσης προβλέπεται μετά από 6 χρόνια ύφεσης επιστροφή στην ανάπτυξη με οριακή αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% και ελαφριά υποχώρηση της ανεργίας από 25,5% σε 24,5%.

Η έξοδος στις διεθνείς αγορές το β´ εξάμηνο του 2014 είναι το μεγάλο στοίχημα της ελληνικής οικονομίας, αφού θα είναι μία κίνηση εμπιστοσύνης, αλλά ταυτόχρονα και το "κλειδί" που θα ξεκλειδώσει και θα προσελκύσει αναπτυξιακές επενδύσεις.

Η ελληνική οικονομία έχει ακόμα μακρύ δρόμο να διανύσει μέχρις ότου οι πρώτες μικρές βελτιώσεις σε κάποιους δείκτες και αριθμούς επηρεάσουν θετικά τη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών.

Με φιλικούς χαιρετισμούς

Βασίλης Κορκίδης

Πρόεδρος ΕΣΕΕ

8/10/13