Η Τίλντα Σουίντον είναι ο μεγαλύτερος χαμαιλέοντας του δυτικού σινεμά

Για πολλά χρόνια την μπέρδευα με την Κέιτ Μπλάνσετ. Στις αρχές αυτής της δεκαετίας κατάλαβα ότι μιλάμε για ένα διαφορετικό πρόσωπο. Και τότε σκέφτηκα «Δεν γίνεται να υπάρχουν δύο γυναίκες με ταλέντο Ειρηνικός Ωκεανός;». Τελικά γίνεται και μπορεί να χωρέσει αυτός ο πλανήτης το άφθονο ταλέντο.

Ας μην το διευρύνουμε όμως. Ας το στενέψουμε γύρω από την Τίλντα Σουίντον. Γιατί γι΄αυτή θα μιλήσει το παρόν κείμενο.

Είναι θέσφατο για μένα πως κάθε άνθρωπος έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία να τον ακολουθεί. Έγκειται πάντοτε στον τρόπο που θα την πλασάρει αν θα φανεί κιόλας

ως τέτοια. Η Τίλντα Σουίντον είναι μια καθολική ιστορία. Δεν χρειάζεται να φκιασιδώσει τη ζωή της. Αρκεί απλώς να την απαγγείλει, να την «πεζοπορήσει» πατώντας σε όλα τα κακοτράχαλα σημεία.

Η Τίλντα ή Κάθριν Ματίλντα γεννήθηκε το 1960 στην Αγγλία έχοντας να πάρει καταγωγή από Σκωτία και Αυστραλία. Μεγάλωσε σε μια οικογένεια με τρία αδέλφια, τρία αγόρια (έναν προσπάθησε να τον σκοτώσει μάλιστα), κάτι που σημαίνει ότι μεγάλωσε ως αγοροκόριτσο. Κι είναι κάτι που το λέει με περηφάνια κι η ίδια. Την απόλυτα γυναικεία της πλευρά την άγγιξε όταν ενηλικιώθηκε.

Γι΄αυτό και εμφυσήθηκε μέσα της μια ιδιαίτερη ροπή προς την ανδρογυνία. Δεν ήθελε ποτέ να στέκεται στο ένα ή το άλλο. Όχι στο σεξουαλικό επίπεδο. Αυτό είναι κάτι που αφορά εκείνη. Αλλά ως προς την εικόνα της στο κοινό κι ως προς αυτά που την ιντριγκάρουν στους ρόλους.

Για παράδειγμα η Αρχαία στο Dr. Strange είναι ένας ρόλος που δεν υπάγεται σε ένα από τα δύο φύλα.

Από αυτά τα βιώματα πήρε τη μία βασική αρχή στο σύνολο των πιστεύω της. Υπάρχει μόνο ένας εαυτός μας για τον καθέναν από εμάς. Μόνο ένας.

Ο δεύτερο πυλώνας στην κοσμοθεωρία της ποτίστηκε και φύτρωσε όταν στη διάρκεια του κολλεγίου πήγε στην Κένυα για να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια.

Όλα τα μαθήματα των πανεπιστημίων δε θα μπορούσαν να της δώσουν περισσότερα από όσα έμαθε κατά την δίχρονη παρουσία της εκεί.

Κάπου στην ηλικία των 22 αρχίζει να αποκρυσταλλώνεται μια Τίλντα Σουίντον που θα αποτελέσει την «ήρεμη βοή» του δυτικού σινεμά όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ήρεμη γιατί δεν έχει υπάρξει ποτέ φορά που να φωνάζει, να ουρλιάζει, να καταριέται. Ακόμα κι όταν βρέθηκε μπροστά στο Κρεμλίνο με τη σημαία της LGBT κοινότητας, σιωπηλή ήταν. Επιπλέον, η ίδια ισχυρίζεται πως για ένα διάστημα 5 ετών δεν άνοιξε το στόμα της για να αρθρώσει λέξη.

Βοή γιατί η φιγούρα της κάνει κρότο. Την βλέπεις και σου ανασύρονται συνειδησιακές εντάσεις.

Για αυτό της τον χαρακτήρα κέρδισε αμέσως την εκτίμηση από τον χώρο της και από το κοινό. Σε πολύ μικρή ηλικία έγινε κριτής σε επιτροπές φεστιβάλ, όπως αυτό του Βερολίνου το 1988, στα 28 της.

Σε αυτές τις 4 και κάτι δεκαετίες από το ξεκίνημα της η Τίλντα Σουίντον δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ αταίριαστη. Ούτε όταν έκανε ανδρικούς ρόλους όπως στο Suspiria, για το promo του οποίου ήταν άντρας ακόμα και στα press conferences. Κάθε της ρόλος είναι λες και περίμενε εκείνη.

Κι όχι μόνο. Μέχρι κι ένα installation που έκανε σε γκαλερί του Λονδίνου τη δεκαετία του ’90, όπου ήταν γυμνή και κλεισμένη σε μια γυάλινη κάσα, ήταν κάτι δικό της. Ήταν εκείνη. Το ίδιο κι όταν υποδύθηκε τη γυναίκα του Μπάουι σε βίντεο κλιπ του ή όταν συμμετείχε στο άλμπουμ του Πάτρικ Γουλφ όπου τραγουδάει απαγγέλοντας. Να η απαγγελία που αναφέρθηκε στην αρχή. Όλα καταλήγουν σε έναν κύκλο.

Αντιθέτως, δεν ένιωθε η ίδια τον εαυτό της στους ρόλους που απέρριπτε όπως της καθηγήτριας Σίμπιλ Τρελόνι στο Harry Potter ή της Μπρίτζετ Τζόουνς στις ομώνυμες ταινίες.

Από ερωτευμένο ζόμπι στο Only Lovers Left Alive, σε Αρχαία Μάγισσα στο Dr. Strange ή κακιά μάγισσα στη Narnia κι από κει σε παλαβή δικτατόρισσα στο Snowpierce και το Okja, η Τίλντα έχει να επιδείξει ένα βιογραφικό ταινιών που δύσκολα συναντάς.

Κι αυτό γιατί συνδυάζει το ευρωπαϊκό σινεμά με το αμερικάνικο και με το πιο indie. Μέχρι και απωανατολίτικο. Γι΄αυτό έχει φτάσει να είναι η συνθήκη sine qua non για τις ταινίες του Τζάρμους και για την Τζοάνα Χογκ.

Γι΄αυτό είναι ο μεγαλύτερος χαμαιλέοντας του δυτικού σινεμά Για πολλούς αυτό συμβαίνει γιατί παίζει πολύ συχνά τον εαυτό της. Μόνο που ο εαυτός της είναι ο μοναδικός ρόλος που δεν θα της ταίριαζε!