Ξεθωριάζουν οι μεγάλες προσδοκίες για τον τουρισμό

Της Στεφανίας Σούκη

Μείωση στις πληρότητες των αεροπλάνων που έρχονται στην Ελλάδα από το εξωτερικό, αστάθεια λόγω των εξελίξεων στην Τουρκία, κίνδυνος ανάφλεξης του Προσφυγικού, διεθνής ανασφάλεια λόγω τρομοκρατικών επιθέσεων, ακριβό τουριστικό προϊόν σε σχέση με τους ανταγωνιστές της Μεσογείου, μείωση εισοδημάτων του Ελληνα τουρίστα και στο βάθος υπερφορολόγηση.

Αυτά είναι τα επτά ανοικτά μέτωπα-αγκάθια που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η εγχώρια τουριστική αγορά, η οποία για δεύτερο συνεχόμενο Ιούλιο -μετά

το περυσινό καλοκαίρι των capital controls- κινείται σε ένα πολύ ρευστό σκηνικό και αναζητεί τρόπο να σώσει, έστω και την τελευταία στιγμή, την παρτίδα σε επίπεδο αφίξεων. Γιατί σε επίπεδο εισπράξεων ο στόχος των 15 δισ. ευρώ που είχε τεθεί στις αρχές του 2016, από τα 14,2 δισ. ευρώ του 2015, φαίνεται ότι πηγαίνει ήδη περίπατο, με την Ελλάδα αυτή τη στιγμή να κερδίζει «παθητικά» πελατεία από τις απώλειες -κυρίως- της Τουρκίας και της Αιγύπτου.

Επιχειρώντας έναν πρώτο απολογισμό του φετινού καλοκαιριού, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) βάζει ένα μεγάλο ερωτηματικό και για την αύξηση στις διεθνείς αφίξεις, δεδομένης της πτώσης στο πρώτο εξάμηνο του οδικού τουρισμού, τη στιγμή που ο εσωτερικός τουρισμός έχει κυριολεκτικά πιάσει πάτο. «Επειδή ο περυσινός Ιούλιος ήταν ο χειρότερος των τελευταίων ετών για τους Ελληνες τουρίστες, παγώνοντας τη ζήτηση λόγω των capital controls, φέτος περιμένουμε να είναι κατά τι καλύτερος σε σύγκριση με πέρυσι, φυσικά όχι λόγω της αύξησης των εισοδημάτων των Ελλήνων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Ανδρέας Ανδρεάδης. «Ο εσωτερικός τουρισμός μειώθηκε πέρυσι στους 1,2 εκατομμύρια τουρίστες έναντι του ανώτατου 3,8 εκατομμυρίων που είχε φθάσει προ κρίσης και δυστυχώς δεν βλέπουμε σύντομα να επιστρέφουμε σε αυτά τα επίπεδα, ούτε φυσικά να δούμε την αύξηση του 10% που είχαμε δει στα νούμερα του 2014», προσθέτει.

Τουρκία και Προσφυγικό

Αντίστοιχα, δύσκολα αποτιμώνται οι επιπτώσεις που θα έχουν στην τουριστική κίνηση στη χώρα μας οι εξελίξεις στη γείτονα. «Ο βαθμός αποσταθεροποίησης στην Τουρκία και το αν τελικά οι προσφυγικές ροές θα αυξηθούν ή όχι είναι ένα μεγάλο ερώτημα αυτή τη στιγμή, δύσκολο να απαντηθεί. Το σκηνικό αλλάζει συνεχώς - πριν από δύο εβδομάδες μιλάγαμε για το comeback του τουρκικού τουρισμού, λόγω της άρσης των περιορισμών από τη Ρωσία και τώρα βλέπουμε και πάλι αλλαγή των δεδομένων. Αν και δεν μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά, μάλλον οι επιπτώσεις θα είναι αρνητικές για την Ελλάδα από τις εξελίξεις στην Τουρκία, δεδομένου του προσφυγικού προβλήματος», αναφέρει ο κ. Ανδρεάδης, προσθέτοντας ότι επί του παρόντος πιο κερδισμένες φαίνεται ότι βγαίνουν η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Κροατία. Χαμένοι νησιωτικοί προορισμοί φέτος, λόγω Προσφυγικού, είναι πέραν της Κω, η οποία είναι και ο μεγάλος χαμένος, αφού είναι από τους δημοφιλέστερους ελληνικούς προορισμούς, η Σάμος, η Χίος και η Λέσβος, τρεις προορισμοί που μπορεί να απορροφούν μικρό κομμάτι των εισερχόμενων τουριστών «ωστόσο οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό είναι ζωτικής σημασίας για τις τοπικές τους οικονομίες», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ. Δύο ακόμη παράμετροι που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι ότι λόγω της κατάστασης περισσότεροι Δυτικοευρωπαίοι θα μείνουν εντός των τειχών - ενδεικτικό είναι ότι 5 εκατομμύρια Γερμανοί δεν θα ταξιδέψουν φέτος στο εξωτερικό, ενώ λιγότεροι θα είναι και οι Τούρκοι επισκέπτες φέτος στην Ελλάδα. «Ως προς τον αριθμό των Τούρκων τουριστών πέρυσι στην Ελλάδα είχε φθάσει τις 1,1 εκατομμύρια αφίξεις και οι εκτιμήσεις για φέτος ήταν για 1,3 εκατομμύρια, νούμερο που δυστυχώς δεν μπορεί να επιτευχθεί. Η Ελλάδα λοιπόν μπορεί να κερδίσει κάποιους τουρίστες που δεν θα πάνε στα τουρκικά παράλια, ωστόσο θα χάσει και από τον εισερχόμενο τουρισμό από τη γείτονα, ο οποίος θα είναι μειωμένος», συνεχίζει ο κ. Ανδρεάδης.

Το Brexit

Αντίθετα, «το Brexit δείχνει να επηρεάζει λιγότερο απ' ό,τι είχαμε εκτιμήσει ως προς την κίνηση στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, γεγονός το οποίο οφείλεται και στο ότι η στερλίνα δεν έχει χάσει τόσο όσο περιμέναμε σε σχέση με το ευρώ (σ.σ.: ότι δηλαδή θα πάει στο 1,10). Επιπλέον, θετικό είναι και το γεγονός ότι η Ελλάδα εκπέμπει σταθερότητα στην Αγγλία και επειδή οι τιμές έχουν υπολογιστεί με καλή αναλογία λίρας - ευρώ, στο 1,21, έχουμε ήδη αύξηση από πέρυσι -κοντά στο 3%- όσον αφορά τις κρατήσεις που γίνονται νωρίς. Γι' αυτό και πρέπει να μπούμε γρήγορα στο παιχνίδι των early bookings ώστε να κερδίσουμε όσο το δυνατόν νωρίτερα μεγαλύτερο μερίδιο πριν από τον Ιανουάριο, οπότε γίνεται και ο μεγάλος όγκος των κρατήσεων. Και από τη στιγμή που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε παράγοντες όπως το Προσφυγικό ή η ασφάλεια, τα εργαλεία που διαθέτουμε, ως ιδιωτικός τομέας, είναι το μάρκετινγκ και οι τιμές. Θα γίνει λοιπόν μια επιθετική πολιτική της Ελλάδας στην Αγγλία (σ.σ.: η οποία αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη τουριστική αγορά για τη χώρα μας) για να εξασφαλίσουμε τουλάχιστον το 1/3 των κρατήσεων έως τον Δεκέμβριο, ώστε να έχουμε ένα μαξιλάρι ασφαλείας για το 2017», σημειώνει.

Οι αεροπορικές

Από το μέτωπο των αεροπορικών, πάντως, τα μαντάτα, παρά την αύξηση των αφίξεων στο α' εξάμηνο, είναι μάλλον ανησυχητικά, αφού ο αυξημένος προγραμματισμός των προσφερόμενων θέσεων για Ελλάδα φέτος δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, γεγονός το οποίο μπορεί να ανατρέψει τον προγραμματισμό τους για το 2017. «Οι αεροπορικές εταιρείες μας δίνουν μια εικόνα ότι είναι πιο χαμηλή η ζήτηση και βλέπουν ήπια, μονοψήφια πτώση στην πληρότητά τους για φέτος, γεγονός το οποίο δημιουργεί επιφυλάξεις για την επόμενη χρονιά, ιδιαίτερα για τις προσφερόμενες θέσεις σε Κρήτη και Ρόδο.

Η εκτίμησή μας είναι ότι δεν θα υπάρξει μείωση θέσεων για το 2017 σε προορισμούς όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη», προβλέπει ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ. Οι τουριστικοί φορείς αναφέρουν ότι ο ελληνικός τουρισμός θα πρέπει να ποντάρει για την άνοδό του στις πιο ώριμες αγορές για τη χώρα μας -Δυτική Ευρώπη, Ρωσία, Ουκρανία, Πολωνία, η οποία ανεβαίνει συνεχώς, Τουρκία και ως έναν βαθμό η Μέση Ανατολή- ενώ πιο μακροπρόθεσμες αγορές για την Ελλάδα είναι η Κίνα, η Ιαπωνία και η Κορέα. Ο κλάδος αναμένει περί τις 700.000 αφίξεις -το πολύ 800.000- από τη Ρωσία για φέτος, νούμερο το οποίο απέχει από την αρχική εκτίμηση των ρωσικών φορέων Τουρισμού για 1 εκατομμύριο αφίξεις, δεδομένου ότι χάθηκαν οι κρατήσεις του Απριλίου λόγω των προβλημάτων με τις θεωρήσεις visa στα προξενεία.

Το ακριβό προϊόν

Ενα ακόμη πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα κερδίζει πελατεία... παθητικά. «Δυστυχώς, λόγω της υπερφορολόγησης του κλάδου, δεν έχουμε τη δυνατότητα μεγαλύτερης ευελιξίας τη δεδομένη στιγμή ώστε να προχωρήσουμε σε πιο επιθετικές κινήσεις στην αγορά με περαιτέρω εκπτώσεις για την προσέλκυση πελατών», αναφέρει από την πλευρά του ο α' αντιπρόεδρος του ΣΕΤΕ και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γιάννης Ρέτσος. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να δει αύξηση στον τουρισμό της αν συνεχιστεί η υπερφορολόγηση και τα αποτελέσματα θα φανούν εντονότερα από το 2017 μετά τη φετινή κόπωση». Οι τουριστικοί φορείς εκτιμούν ότι «το 2017 θα πάρουμε τη μεγάλη κρυάδα της αύξησης των φόρων στην Ελλάδα γιατί έχει παρατηρηθεί ότι μέσα σε 3 χρόνια ουσιαστικά απορροφώνται οι επιπτώσεις από την αύξηση του ΦΠΑ».