Βουτιά στην κατανάλωση

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Μια νέα πραγματικότητα βιώνει η αγορά ως αποτέλεσμα της βαθιάς κρίσης που η χώρα βιώνει. Ενώ δηλαδή η κυβέρνηση φιλοτεχνεί την εικόνα μιας ανοδικής πορείας της οικονομίας, η πραγματικότητα αποδεικνύει το αντίθετο. Δηλαδή τη βουτιά στις πωλήσεις σειράς κλάδων και το βραχυκύκλωμα του Ελληνα καταναλωτή, ο οποίος ζορίζεται δραματικά να καταναλώσει.

Ήδη είναι δεδομένο το μούδιασμα στις πωλήσεις από τις αρχές του έτους, με τους περισσότερους επιχειρηματίες να εκφράζουν φόβους πως

η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος αλλά και το γεγονός ότι οι οικονομίες έχουν σωθεί μετά από μια δεκαετία λαθών, ιδιαίτερα από την περίοδο των capital controls και μετά, οδηγούν σε πάγωμα των αγορών. Το φαινόμενο αυτό έχει βάση περισσότερο σε κλάδους όπως τα έπιπλα, η ένδυση και η υπόδηση, ενώ οι όποιες εκπτώσεις και προσφορές δεν επιβεβαίωσαν όλους εκείνους που μιλούν για τόνωση και νέα περίοδο ακμής της αγοράς.

Δεν καταναλώνουμε τεχνολογία

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα στις πωλήσεις τεχνολογικών ειδών και ηλεκτρικών ή ηλεκτρονικών συσκευών. Σύμφωνα με πηγές του «business stories», η κάμψη από τις αρχές του χρόνου είναι εμφανής, ιδιαίτερα στις μικρές αλυσίδες του χώρου και τα μεμονωμένα μαγαζιά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φόβοι ακόμα και για λουκέτα. Οι ρυθμοί ανανέωσης αυτών των ειδών στη χώρα μας είναι αργοί καθώς όλο και λιγότεροι Ελληνες αγοράζουν υπολογιστές, έξυπνα τηλέφωνα, ψυγεία και πλυντήρια. Πρόκειται για ένα φαινόμενο αντίστοιχο με αυτό των αυτοκινήτων, όπου στη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης είδαμε να παλιώνει ο στόλος οχημάτων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα λόγω της αδυναμίας των καταναλωτών να προβούν σε νέες αγορές.

Τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) μιλούν ξεκάθαρα για μεγάλο πρόβλημα, καθώς το 2018 πουλήθηκαν 46,1% λιγότερα smartphones και 1% λιγότεροι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αποδεικνύοντας το μέγεθος του προβλήματος. Θα πρέπει να πούμε ότι, βάσει στοιχείων, στις μοντέρνες οικονομίες ο βασικός δείκτης ευημερίας και προόδου της οικονομίας είναι οι πωλήσεις σε αυτά τα αγαθά και όχι στα είδη διατροφής. Κύκλοι της αγοράς πληροφορικής, μάλιστα, μιλούν καθαρά για νέα πτώση το 2019 στις πωλήσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών (κατά 23%) και κινητών τηλεφώνων (κατά 21%) ακυρώνοντας τους υπεραισιόδοξους. Η κάμψη αυτή οδηγεί, σύμφωνα με πηγές μας, σε ένα σαρωτικό κύμα αλλαγών στις επιχειρήσεις του κλάδου, με εκτιμήσεις να μιλούν ακόμα και για μείωση του εργατικού δυναμικού του χώρου κατά 10%. Και αυτό σε αγορές που απασχολούν κυρίως νεότερες ηλικιακές ομάδες.

Πτώση στα private label

Η κρίση φτάνει και σε άλλες αγορές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς επίπλου, η πτώση που συντελέστηκε το 2018 αγγίζει το 10%, με μεγάλο θύμα της κρίσης τις μεσαίες και τις μικρές επιχειρήσεις, ενώ αρνητικά εξελίσσεται η σεζόν και για τις επιχειρήσεις στον χώρο των αξεσουάρ. Προβληματισμός επικρατεί και στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ καθώς η ιδιωτική ετικέτα, ένας τομέας στον οποίο απέδιδαν κι αποδίδουν μεγάλη βαρύτητα οι περισσότεροι λιανέμποροι, το 2018 κινήθηκε πτωτικά κατά 1,3% συγκριτικά με το 2017. Η ελαφρά άνοδος των πωλήσεων στα private label είδη του 0,7% το 2017 από -13,9% το 2016 αντικαταστάθηκε με πτώση στις πωλήσεις οδηγώντας σε αναπροσαρμογή τις σχέσεις λιανεμπόρων με τους προμηθευτές τους.

Οπως εκτιμά η IRI, το μερίδιο των ειδών ιδιωτικής ετικέτας το 2018 έφτασε στο 15,7%, όταν σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Γαλλία ξεπερνά ακόμα και το 35%. Και μπορεί να σημειώθηκε αύξηση πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ κατά 2,7% το 2018 και μάλιστα για δεύτερη χρονιά, όμως η αγορά δεν ανέκτησε επ’ ουδενί τις δυνάμεις που απώλεσε το 2016 όταν παρουσιάστηκε κάμψη της τάξης του 6,5%. Ενα επίσης ανησυχητικό δεδομένο που δείχνει ότι η αγορά περνά ξανά σε φάση περίσκεψης είναι ότι μετά από έναν εντυπωσιακό περυσινό Μάρτιο όπου οι πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ κινήθηκαν θετικά με 13,4%, ο φετινός Δεκέμβριος παρουσιάστηκε πτωτικός κατά 0,7%. Δηλαδή οι φετινές γιορτές σηματοδότησαν μια νέα περίοδο πτώσης και μουδιάσματος της αγοράς. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι, εκτός της κάμψης στις πωλήσεις σε επίπεδο αξίας, σημειώθηκε και κάμψη 0,9% σε όγκο. Δηλαδή οι Ελληνες περιόρισαν τις επιλογές τους.

Οι θεσμικοί φορείς της αγοράς και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναφέρουν ότι μπορεί μεν ο τζίρος στο εμπόριο να αυξάνεται, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παίρνουν όλοι κομμάτι ή έστω ιδίου μεγέθους από αυτή την πίτα. Το ολοένα μεγαλύτερο άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα σε «μικρούς» και «μεγάλους» στον κλάδο του εμπορίου, που συντελείται τα τελευταία χρόνια, ήρθε να επιβεβαιώσει η έκθεση ελληνικού εμπορίου 2018 που παρουσίασε η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ). Στο α΄ εξάμηνο του 2017 το 62% των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων κατέγραψε μείωση πωλήσεων, ενώ αύξηση μόλις 8%, ελαφρώς καλύτερη αλλά όχι καλή, σημειώθηκε το 2018, με το 56% των επιχειρήσεων να καταγράφει μείωση πωλήσεων.