Τρία περιβαλλοντικά έργα που άλλαξαν την οικονομία των τοπικών κοινωνιών

Της Μαριάννας Τζάννε

Η προστασία της καφέ αρκούδας και η συμβολή της στην αναγέννηση της κοινωνίας του Νυμφαίου, η καλλιέργεια κουλτούρας στην διαχείριση των απορριμμάτων με την ανάπτυξη μονάδας κομποστοποίησης στην Νάξο αλλά και η παραγωγή βιοαιθανόλης από οργανικά οικιακά απόβλητα από τρεις δήμους της Αττικής, αποτελούν μερικές μόνο από τις δράσεις για το περιβάλλον που χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα Life της ΕΕ και άφησαν έντονα το στίγμα τους στις τοπικές κοινωνίες.

Η ίδρυση στην δεκαετία του '80 της περιβαλλοντικής οργάνωσης

Αρκτούρος για την διατήρηση της άγριας πανίδας και η δημιουργία περιβαλλοντικού κέντρου στο Νυμφαίο, ήταν η αφορμή για να αποκτήσει ξανά ζωή, ο ξεχασμένος τόπος. Μέχρι τότε, οι μόνιμοι κάτοικοι ήταν κάτω από 50. Από την δεκαετία του ΄90 η Αλπική περιοχή, άλλαξε όψη και οι ηλικιωμένοι που κάποτε κυνηγούσαν με τις γλίτσες, τους νεαρούς ακτιβιστές, κατάφεραν να συμβιώσουν αρμονικά μαζί τους. Οι υποδομές που αναπτύχθηκαν για την προσέλκυση του κόσμου, η αναπαλαίωση κτιρίων, η οργάνωση επιχειρήσεων και συνεταιρισμών και η ανάπτυξη του τουρισμού αποτελούν ένα κορυφαίο παράδειγμα ανάπλασης, που το 2000 επιβράβευσε η Ευρωπαϊκή Ένωση ως κορυφαίο πρότυπο. Σήμερα, το Νυμφαίο αποτελεί ένα επίγειο παράδεισο και το Περιβαλλοντικό Κέντρο του Αρκτούρου συνεχίζει να είναι πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών.

Η περίπτωση του νομού Φλώρινας και ο αντίκτυπος που είχε στην κοινωνία μία φιλοπεριβαλλοντική δράση με κοινοτικό χρήμα, είναι πιθανότητα μοναδική. Όμως εδώ και λίγα χρόνια, υπάρχουν πρωτοβουλίες από τις τοπικές κοινωνίες που χρηματοδοτεί η ΕΕ που βάζουν τα θεμέλια για να γυρίσουν σελίδα και άλλες περιοχές. Το πρόγραμμα "LIFE Waste2bio" που ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια με την συμμετοχή 200 κατοικιών στους δήμους Παπάγου-Χολαργού και Ασπρόπυργου, με την συνεργασία του ΕΜΠ έχει κινητοποιήσει το ενδιαφέρον της κολοσσιαίας δανέζικης εταιρείας Nοvozymes στην παραγωγή ενζύμων, δίνοντας μια νέα προοπτική σε μία δράση για την προστασία του περιβάλλοντος με συνολικό προϋπολογισμό 1,5 εκατ. ευρώ εκ των οποίων το 50% χρηματοδοτήθηκε από κοινοτικούς πόρους. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός καινοτομικού έργου σε μεγάλη κλίμακα με πολλαπλές εφαρμογές στην παγκόσμια αγορά, από την φαρμακευτική βιομηχανία για την άντληση της αλκοόλης (οινοπνεύματος) αλλά και σε συνδυασμό με τα συμβατικά καύσιμα (βενζίνη και ντίζελ) για να χρησιμοποιηθεί στους βενζινοκινητήρες των αυτοκινήτων. Εξαιρετικό παράδειγμα, αποτελεί άλλη μια πρωτοβουλία σε νησιωτικό αυτή την φορά επίπεδο. Στο χώρο του βιολογικού καθαρισμού Πανόρμου στο νησί της Νάξου εγκαταστάθηκε σε συνεργασία με την Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του ΕΜΠ, μονάδα κομποστοποίησης, κάνοντας ένα ουσιαστικό βήμα προς την υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των αστικών αποβλήτων. Τοποθετήθηκαν οι κάδοι με καφέ χρώμα για να δέχονται τα οργανικά απόβλητα των νοικοκυριών και το νησί εκπαιδεύτηκε στις τεχνικές ανακύκλωσης διαχωρίζοντας τα υλικά συσκευασίας (χαρτί/χαρτόνι, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί), από την συλλογή και κομποστοποίηση των διατροφικών αποβλήτων.

Για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2014-2020), ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. για το σύνολο των κρατών που συμμετέχουν στο Life έχει ανέλθει στα 3,46 δισ. ευρώ, έναντι 3,1 δισ. ευρώ της προηγούμενης περιόδου για 4.176 έργα. Μέσα στο μήνα, ξεκινούν οι εκδηλώσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης σε οκτώ πόλεις της επικράτειας προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι (ΟΤΑ, πανεπιστήμια, περιβαλλοντικές οργανώσεις, ιδιωτικές εταιρείες, αλλά και Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις) να υλοποιήσουν τις προτάσεις τους για ένταξη στο πρόγραμμα Life Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή. Για το σκοπό αυτό, συγκροτήθηκε πενταμελής ομάδα υποστήριξης στο Πράσινο Ταμείο για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή της Ελλάδας σε αντίστοιχα έργα, προϋπολογισμού 1,3 εκατ. Ευρώ. Από αυτά, τα 953.600 ευρώ είναι η κοινοτική συμβολή με συντονιστή δικαιούχο το Πράσινο Ταμείο και συνδικαιούχο το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.