Συμπληρωματική αποταμίευση: Τι ισχύει στην Ευρώπη

Την προαιρετική συνταξιοδοτική αποταμίευση που χρησιμοποιείται σε ολοένα περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προτείνει ως λύση η ΕΑΕΕ απέναντι στις πιέσεις που αναμένεται να ασκήσει στην κοινωνική ασφάλιση το κλιμακούμενο δημογραφικό πρόβλημα στη χώρα μας.

Οπως επισημαίνει, σε αυτή την κατεύθυνση, εξάλλου, κινείται και η θεσμοθέτηση εκ μέρους της Κομισιόν του Πανευρωπαϊκού Ατομικού Συνταξιοδοτικού Προϊόντος (ΠΑΣΠ ή PEPP). Το τελευταίο επιτρέπει στους πολίτες να αποταμιεύουν

χρήματα οπουδήποτε στην Ευρώπη, ώστε να έχουν πρόσβαση σε συμπληρωματική σύνταξη. Η αγορά ενός τέτοιου προϊόντος είναι εθελοντική και απευθύνεται σε εκείνους που επιθυμούν να ενισχύσουν τις μελλοντικές συνταξιοδοτικές τους απολαβές, να λάβουν ένα επιπλέον εφάπαξ ή ακόμα και μερικές καταβολές.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Κομισιόν (Pension Adequacy Report 2018), ο αριθμός των ανθρώπων ηλικίας άνω των 80 ετών εκτιμάται ότι θα έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2017 ως το 2070. Παράλληλα η αναλογία ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ως προς αυτούς ηλικίας 15-64 αναμένεται να αυξηθεί στο 51,2% το 2070, από 25% που ήταν το 2010.

Τι σημαίνει αυτό; Η αναλογία εργαζομένων για κάθε συνταξιούχο θα υποχωρήσει μόλις στο 2 προς 1, όταν το 2010 ήταν 4 προς 1. Επιπλέον το προσδόκιμο ζωής για τους Ευρωπαίους πολίτες εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 7,8 χρόνια μέχρι το 2070.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, οι προβλέψεις είναι ακόμα πιο δυσοίωνες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, ο συνολικός πληθυσμός της χώρας από 10,8 εκατ. το 2016 αναμένεται να μειωθεί σε 7,7 εκατ. το 2070. Και η αναλογία ηλικιωμένων – νέων που αναφέρθηκε παραπάνω, από 33,4% το 2016, εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 63,1% το 2070, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.!

Ως το 2060, 100 εργαζόμενοι θα συντηρούν 169 μη απασχολούμενους, όπως υπολογίζει μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών -Joint Research Centre (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Ινστιτούτου Ανάλυσης Εφαρμοσμένων Συστημάτων…

Αυτό σημαίνει πως το διανεμητικό σύστημα στο οποίο στηρίζεται σήμερα η κοινωνική ασφάλιση αντιμετωπίζει δυσεπίλυτα θέματα, μια και φαντάζει αδύνατον τα κράτη να καλύψουν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών για σύνταξη στο 100%, διότι δεν έχουν ή δεν θα έχουν πλέον την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν.

Στην Ελλάδα, λόγω των παρατεταμένων προβλημάτων του υφιστάμενου συστήματος συντάξεων, που βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στον πρώτο πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης (κύρια και επικουρική) και με υψηλές εισφορές, που δεν αφήνουν οποιοδήποτε περιθώριο χρηματοδότησης εναλλακτικών πηγών συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, το ζήτημα εμφανίζεται πιο επείγον.

Ηδη μελέτη των καθηγητών Μ. Νεκτάριου και Πλ. Τήνιου (Work in Progress 2016) προέβλεπε πως το αχανές χρέος του συστήματος θα φτάσει στα 470 δισ. ευρώ για τη χρονική περίοδο 2015-2060! Παράλληλα, οι κρατικές δαπάνες για τις συντάξεις συνεχίζουν παρά τις συνεχείς περικοπές να κατατάσσονται μεταξύ των υψηλότερων της Ε.Ε. (17,3% το 2016 σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «The 2018 Ageing Report»).

Κι εδώ ξεκινά μια μεγάλη συζήτηση για το ποια μπορεί να είναι η λύση σε αυτό. Σήμερα στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες τα θέματα της σύνταξης λύνονται αποτελεσματικά μέσω ενός διευρυμένου συστήματος που συνδυάζει την κοινωνική με την ιδιωτική ασφάλιση (σύστημα 3 πυλώνων). Στην ουσία, η σύνταξη που δίνεται από το κράτος (κοινωνική ασφάλιση) συμπληρώνεται με σύνταξη που προκύπτει από ιδιωτικά σχήματα συνταξιοδότησης με την εμπλοκή της ιδιωτικής ασφάλισης.

Είναι κάτι που προτείνουν όλοι οι ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί που ασχολούνται με το συνταξιοδοτικό ζήτημα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα). Ηδη σε αυτή την κατεύθυνση η Κομισιόν θεσμοθετεί το Πανευρωπαϊκό Ατομικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP). Το τελευταίο επιτρέπει στους πολίτες να αποταμιεύουν χρήματα οπουδήποτε στην Ευρώπη, ώστε να έχουν πρόσβαση σε συμπληρωματική σύνταξη. Η αγορά ενός τέτοιου προϊόντος είναι εθελοντική και απευθύνεται σε εκείνους που επιθυμούν να ενισχύσουν τις μελλοντικές συνταξιοδοτικές τους απολαβές, να λάβουν ένα επιπλέον εφάπαξ ή ακόμα και μερικές καταβολές.

Σύμφωνα με την ΕΑΕΕ, τα συστήματα τριών πυλώνων έχουν πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες και τα κράτη και ενθαρρύνουν τους πολίτες να αυξήσουν τη συνταξιοδοτική αποταμίευση. Μεταξύ άλλων, συνδυάζει την αλληλεγγύη (διανεμητικό) με την ανταποδοτικότητα/δικαιοσύνη (κεφαλαιοποιητικό), υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια λόγω διασποράς των κινδύνων αφού συνδυάζει συνταξιοδοτικό εισόδημα από διαφορετικές πηγές (δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς), βοηθάει τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος και ενισχύει την επάρκεια των συνταξιοδοτικών παροχών. Τέλος, με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού στοιχείου συγκεντρώνονται κεφάλαια προς επένδυση που βοηθούν τη χώρα και ενισχύεται η διαφάνεια με τους ατομικούς λογαριασμούς.

Πώς μπορεί όμως να ενισχυθεί η προαιρετική συνταξιοδοτική αποταμίευση και ο κάθε πολίτης να είναι σε θέση να απολαμβάνει ένα απαραίτητο συμπλήρωμα στη σύνταξή του ώστε να ζει με αξιοπρέπεια στα χρόνια του γήρατος;

Αφενός, κατά την ΕΑΕΕ, να καλλιεργηθεί νοοτροπία που ενθαρρύνει την προαιρετική συνταξιοδοτική αποταμίευση και αναγνωρίζει την ιδιωτική ασφάλιση. Επειτα οι πολίτες να διευκολυνθούν με φορολογικά κίνητρα.

Διαβάστε ακόμη:

Wells Fargo: Οι προγραμματιστές είναι οι νέοι τραπεζίτες

Οι Γερμανοί συνταξιούχοι ξανάρχονται για να αγοράσουν σπίτια στην Ελλάδα

Ποια γυναίκα CEO δεν έχει ζητήσει ποτέ αύξηση και είπε … «όχι» όταν της δόθηκε