Στα οκτώ εκατομμύρια οι τουρίστες του φθινοπώρου

της Στεφανίας Σούκη

Κοντά στα 8 εκατομμύρια τουρίστες θα δεχτούν οι ελληνικοί προορισμοί στο κλείσιμο της θερινής σεζόν, στο δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου, συνεχίζοντας το θετικό σερί του καλοκαιριού και οδηγώντας στις καλύτερες επιδόσεις των τελευταίων ετών, με την επιπλέον παράμετρο ότι τα φετινά διψήφια ποσοστά ανόδου καταγράφονται σε σύγκριση με τις επίσης υψηλές επιδόσεις του 2017.

Παρ' όλα αυτά, τα υψηλά νούμερα αναδεικνύουν και τις αδυναμίες του ελληνικού τουριστικού προϊόντος σε επίπεδο υποδομών, πέραν φυσικά των διαφορετικών ταχυτήτων ανά γεωγραφική περιοχή, αφού ουκ ολίγοι

προορισμοί, κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα, δεν ακολούθησαν και συνεχίζουν να μην ακολουθούν τους ρυθμούς των πιο καθιερωμένων και γνωστών νησιωτικών προορισμών. Επιπλέον, την ίδια στιγμή, οι επιχειρηματίες του κλάδου, και δη οι ξενοδόχοι, προτάσσουν πλέον με ιδιαίτερη ένταση το θέμα της υψηλής φορολογίας και της ανάγκης για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστικό το ελληνικό τουριστικό πακέτο συγκριτικά με τα αντίστοιχα άλλων προορισμών της Μεσογείου. Οι ίδιοι αναφέρουν ότι η Ελλάδα έχει ακόμη μακρύ δρόμο να διανύσει, παρά τη δεδομένη αύξηση της χωρητικότητας των θέσεων από πλευράς των αεροπορικών εταιρειών φέτος το φθινόπωρο, και στο κομμάτι της πολυσυζητημένης επιμήκυνσης της σεζόν.

Εκεί, πέραν ορισμένων μεμονωμένων περιπτώσεων με σημαντικές διοργανώσεις που τονώνουν την τουριστική κίνηση εν μέσω φθινοπώρου, όπως συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση των Σπετσών με την αθλητική διοργάνωση του Spetses Mini Marathon (πραγματοποιείται αυτό το Σαββατοκύριακο), ή στη Μεσσηνία με το Navarino Challenge, χρειάζεται η συμμετοχή και άλλων επαγγελματικών κλάδων στο πλαίσιο ενός πιο ολοκληρωμένου σχεδίου, σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο.

Το κλείσιμο της θερινής σεζόν

Το κλείσιμο πάντως της φετινής θερινής σεζόν, όπως επιβεβαιώνεται από όλες τις πλευρές, από τα νούμερα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού όπως αυτά έρχονται από τα κατά τόπους γραφεία, τα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας, αλλά ακόμη και την Αirbnb, είναι θερμό σε συνέχεια των υψηλών επιδόσεων του καλοκαιριού.

Σε επίπεδο προγραμματισμού αεροπορικών θέσεων στα κυριότερα περιφερειακά αεροδρόμια πλην του «Ελευθέριος Βενιζέλος», για το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου, φέτος η χωρητικότητα εμφανίζεται αυξημένη κατά 13,2% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2017, με επιπλέον 541.000 θέσεις σε σύγκριση με πέρυσι. Ετσι, φέτος είναι προγραμματισμένες συνολικά 4,63 εκατομμύρια αεροπορικές θέσεις για το πρώτο δίμηνο του φθινοπώρου στα μεγάλα αεροδρόμια της περιφέρειας (εκτός της Αθήνας που έχει εδώ και καιρό απογειωθεί και συνεχίζει με διψήφια ποσοστά ανόδου), από τα 4,09 εκατομμύρια το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, αριθμοί που έχουν σημασία με το δεδομένο ότι τα 2/3 των τουριστών έρχονται στη χώρα μας αεροπορικώς.

Ρεκόρ Σεπτεμβρίου

Αντίστοιχα, οι επιτελείς του ΕΟΤ κάνουν λόγο για τον καλύτερο ιστορικά Σεπτέμβριο, αφού σχεδόν 5,5 εκατομμύρια τουρίστες επισκέφθηκαν τη χώρα μας, «αριθμός που δημιουργεί αυξημένες προσδοκίες και για τους επόμενους μήνες, τόσο για τον Οκτώβριο όσο και για τον Νοέμβριο».

Τα μηνύματα παραπέμπουν σε άνοδο και από την πλέον δημοφιλή πλατφόρμα βραχυχρόνιων τουριστικών μισθώσεων, η οποία φέτος το φθινόπωρο βλέπει ελληνικούς προορισμούς να έχουν ανέβει ψηλά στην κατάταξη όσον αφορά τις προτιμήσεις των επισκεπτών της: χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά ένας ελληνικός προορισμός όπως η Κέρκυρα είναι στη δεκάδα των πιο δημοφιλών ευρωπαϊκών προορισμών για τους Βρετανούς φέτος το φθινόπωρο με βάση το ποσοστό αύξησης της ζήτησης σε σύγκριση με πέρυσι, φτάνοντας το +88% και κατατάσσοντάς την στην τέταρτη θέση. Σημειωτέον ότι η βρετανική αγορά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά εισερχόμενου τουρισμού για την Ελλάδα μετά τη γερμανική.

Τι λένε οι ξενοδόχοι

Παρ' όλα αυτά, τα υψηλά διψήφια νούμερα των αφίξεων στα αεροδρόμια δεν αποτυπώνονται, κυρίως λόγω των μισθώσεων τύπου Airbnb, σε αντίστοιχα υψηλά νούμερα ως προς τις διανυκτερεύσεις στα ελληνικά ξενοδοχεία, όπου το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου παρατηρούνται ούτως ή άλλως σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή: «Για τον Σεπτέμβριο στους προορισμούς της Νότιας Ελλάδας και τα δημοφιλή νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου οι πληρότητες ήταν υψηλές ξεπερνώντας σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και το 85%, με τον Οκτώβριο να κινείται επίσης ικανοποιητικά», αναφέρει στο «business stories» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Γρηγόρης Τάσιος.

Ωστόσο, ο ίδιος προσθέτει ότι οι υψηλές πληρότητες στις αρχές του φθινοπώρου δεν έχουν τον αντίστοιχο αντίκτυπο και στα έσοδα των επιχειρήσεων, δεδομένου ότι οι τιμές πέφτουν σε αυτές της χαμηλής περιόδου από το δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, ενώ η σεζόν κλείνει για τη Νότια Ελλάδα 25-30 Οκτωβρίου. «Χαμηλότερες πληρότητες και κλείσιμο της σεζόν νωρίτερα, προς τις 15 Οκτωβρίου, έχουν τα ξενοδοχεία της Βόρειας Ελλάδας, όπου τα ποσοστά πληροτήτων κυμαίνονται αυτή την περίοδο κοντά στο 50%», αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΞ, «ενώ σε επίπεδο τιμών ένα πακέτο σε tour operators με ημιδιατροφή για έναν ξένο τουρίστα μπορεί να μην ξεπερνά ακόμη και τα 40 ευρώ το δίκλινο. Εν όψει λοιπόν της σεζόν του 2019, δεν μας ενδιαφέρουν τα ανοδικά νούμερα των αφίξεων και των αεροδρομίων. Μας ενδιαφέρει κυρίως ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα σε βασικά ζητήματα του κλάδου την τελευταία τριετία των υψηλών επιδόσεων, όπως είναι το φορολογικό μείγμα για τις επιχειρήσεις του κλάδου με τον υψηλό ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο και το θέμα του φόρου διαμονής (σ.σ.: οι ξενοδόχοι εξακολουθούν να ζητούν την κατάργησή του με βασικό επιχείρημα την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού πακέτου), του ελέγχου των βραχυχρόνιων τουριστικών μισθώσεων, αλλά και των συναρμοδιοτήτων του υπουργείου Τουρισμού με άλλα υπουργεία για θέματα περιβάλλοντος και αυτοδιοίκησης που επηρεάζουν, αφενός, την καθημερινότητα του ελληνικού ξενοδοχείου και, αφετέρου, τον χρόνο μέσα στον οποίο υλοποιούνται οι ζητούμενες επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την αναβάθμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και άλλα ειδικότερα ζητήματα του κλάδου, όπως αυτό των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, τα οποία δεν έχουν επιλυθεί επί μακρόν. Ακούμε λοιπόν για υψηλά νούμερα αφίξεων, ωστόσο το μείζον ζήτημα για εμάς τη δεδομένη συγκυρία είναι το πώς το ελληνικό προϊόν θα παραμείνει ανταγωνιστικό σε σχέση με τα βάρη που υπάρχουν, τον ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο αλλά και τις ασφαλιστικές εισφορές σε συνάρτηση και με τους άλλους μεσογειακούς προορισμούς στην ευρύτερη περιοχή μας - βλ. Τουρκία, Πορτογαλία, Κύπρος κ.ά. Επιπλέον, στη νησιωτική Ελλάδα είναι μεγάλο ζήτημα το τι θα γίνει με τις υποδομές, ειδικά για τις 100 ημέρες της απολύτως υψηλής περιόδου, όπως φάνηκε φέτος ειδικά για την περίοδο του Αυγούστου».

Ξενοδόχοι με έσοδα
πολλών ταχυτήτων

Απολογιστικά για τη θερινή σεζόν του 2018, ο πρόεδρος της ΠΟΞ κάνει λόγο για διαφορετικές ταχύτητες ανάλογα με την περιοχή όσον αφορά τα έσοδα των ξενοδόχων. «Το κυρίαρχο όσον αφορά τους αριθμούς για εμάς είναι οι διανυκτερεύσεις και πλέον αυτές μετράμε. Η Βόρεια Ελλάδα φέτος κυμαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2017, ενώ στην περίπτωσης της Νότιας Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας, μαζί με τις Κυκλάδες, τη Ρόδο, την Κρήτη ή νησιά του Ιονίου, όπως είναι η Κεφαλονιά και η Κέρκυρα, έχουν καλύτερα νούμερα σε σύγκριση με το 2017».

Ως προς τις επιμέρους αγορές εισερχόμενου τουρισμού, η πτώση από τη Ρωσία αντισταθμίστηκε από την άνοδο σε βασικές τουριστικές αγορές της χώρας μας όπως είναι η Γερμανία και η Βρετανία, φέρνοντας τελικά την άνοδο τόσο σε επίπεδο αφίξεων όσο και σε επίπεδο τουριστικών εισπράξεων, με βάση τα νούμερα που μετρά και δημοσιεύει η Τράπεζα της Ελλάδος. Ενα ακόμη χαρακτηριστικό στον απολογισμό της φετινής θερινής σεζόν είναι και το γεγονός ότι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη αναδεικνύονται σταδιακά και φαίνεται ότι κερδίζουν έδαφος ως προορισμοί διακοπών και όχι μόνο ως προορισμοί για Σαββατοκύριακα, citybreaks ή συνέδρια. Επιπλέον, φέτος υπήρξε, λόγω και της οικονομικής κατάστασης στη γείτονα, σημαντική πτώση από την τουρκική αγορά, κάτι το οποίο φάνηκε στα νούμερα των αφίξεων στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και στη Βόρεια Ελλάδα.

Ανεξέλεγκτες μισθώσεις

Στον απολογισμό της φετινής σεζόν για τους Ελληνες ξενοδόχους δεν θα μπορούσε να μείνει εκτός το μείζον ζήτημα των ανεξέλεγκτων τουριστικών μισθώσεων κατοικιών. «Οι ανεξέλεγκτες βραχυχρόνιες μισθώσεις επηρέασαν φέτος πολύ κυρίως τα μικρότερα καταλύματα, ενώ υπήρξε μεγάλη αύξηση και στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Αρκεί να αναφερθεί ότι στην Αθήνα τα κρεβάτια των σπιτιών που μισθώνονται στους τουρίστες έχουν ισοφαρίσει τις κλίνες των ξενοδοχείων», αναφέρει ο κ. Τάσιος.

«Ο ξενοδοχειακός κλάδος δεν έχει πρόβλημα με τη βραχυχρόνια μίσθωση τουριστικών κατοικιών, που αποτελεί άλλωστε μία παγκόσμια τάση και ούτως ή άλλως είναι στην επιλογή του πελάτη το πού τελικά θα διαμείνει κατά τη διάρκεια των διακοπών του. Επιμένουμε όμως ότι θα πρέπει να υπάρχουν ίσοι όροι ανταγωνισμού για όλους, γιατί οι ιδιοκτήτες δεν δηλώνουν τις κατοικίες που μισθώνονται στους τουρίστες, δεν πληρώνουν ΦΠΑ, δεν έχουν την υποχρέωση του φόρου διαμονής που πληρώνει ο πελάτης στα ξενοδοχεία, δεν τηρούνται μέτρα ασφάλειας, ενώ θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα κοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με την αύξηση των ενοικίων στις ιδιαίτερα δημοφιλείς τουριστικές περιοχές».

Στο ερώτημα αν τελικά έχει επιτευχθεί, έστω και εν μέρει, η επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν, ο πρόεδρος της ΠΟΞ αναφέρεται στο πιλοτικό πρόγραμμα που έχει ξεκινήσει στην Κρήτη και τη Ρόδο, στο πλαίσιο της συνεργασίας του υπουργείου Τουρισμού με μεγάλους tour operators του εξωτερικού, ωστόσο «οι τιμές μπορεί να πέφτουν στην περίπτωση αυτή ακόμη και κάτω από 40 ευρώ το δίκλινο. Είναι ξεκάθαρο για εμάς ότι η επιμήκυνση δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν υπάρχει η οργανωμένη συμμετοχή και άλλων επαγγελματικών κλάδων στο πλαίσιο ενός πιο ολοκληρωμένου σχεδίου, σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο, ώστε να υπάρχουν περισσότερες επιλογές για τον τουρίστα, κάτι το οποίο γίνεται περισσότερο εμφανές σε περιπτώσεις έκτακτων καταστάσεων, όπως ήταν οι έντονες καιρικές συνθήκες της περασμένης εβδομάδας».