Πώς το θηριώδες χρέος της Ιταλίας ευνοεί μια νέα γενιά λαϊκιστών

Οι Ολυμπιακοί της Ρώμης το 1960 είχαν διττό πρόσημο τελικά: από τη μια σηματοδότησαν την ανάδυση της Ρώμης μετά από χρόνια πολέμου και πυρετώδους ανοικοδόμησης και προσέδωσαν στη χώρα αίγλη κάνοντάς την επάξια πατρίδα της ντόλτσε βίτα.

Από την άλλη, η Ρώμη ακόμα πληρώνει τον... λογαριασμό αφού τα χρέη της ανέρχονται στα 13,6 δισ. ευρώ και πάνω από 12.000 πιστωτές, αν και το πράγμα είναι τόσο περιπλεγμένο πια που κανείς δεν ξέρει πόσα χρωστάει και σε ποιον. Όλα αυτά αποτελούν τώρα τον μεγάλο πονοκέφαλο για τη νέα,

Η Ρώμη είναι αντιμέτωπη με χρέη που χρονολογούνται 50 χρόνια πίσω από απαλλοτριώσεις γης που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή νοσοκομείων, δρόμων και άλλων δημοσίων έργων. Χρέη από την εδώ και 561 χρόνια λειτουργία του μετρό της, από τη διαχείριση απορριμμάτων, από τη λειτουργία ενός δικτύου μη κερδοφόρων φαρμακείων που συναγωνίζονται τα ιδιωτικά καταστήματα.

Μεγάλο μέρος των χρεών συνδέεται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπως ομολογεί ο πρώην δήμαρχος της Ρώμης, Ignazio Marino. Το μέσο επιτόκιο είναι στο 5%,τη στιγμή που η Ιταλία εκδίδει ομόλογα 10ετούς διάρκειας με ετήσιο επιτόκιο 1,5%. «Δεν μπορούμε να να συνεχίσουμε να πληρώνουμε τόσο υψηλά επιτόκια μόνο και μόνο γιατί κανείς δεν νοιάστηκε να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος», είπε η νεοεκλεγείσα δήμαρχος Raggi, στη RAI.

Η 37χρονη εξέφρασε μάλιστα την οργή της για την «παλιά φρουρά» της ιταλικής πολιτικής σκηνής – κυρίως για τους χειρισμούς της στην οικονομία. Η άνοδός της από τους κόλπους της Κίνησης των 5 Αστέρων που ίδρυσε το 2009 ο Μπέπε Γκρίλο, δείχνει και την αύξηση της δυναμικής του όλου κινήματος που ξεκίνησε αυτός ο γενειοφόρος πρώην κωμικός, ο οποίος «κόπηκε» από τα κανάλια για τη δριμεία πολιτική σάτιρα που ασκούσε. Το Κίνημα των 5 Αστέρων (τα αστέρια συμβολίζουν το νερό, το περιβάλλον, τις μεταφορές, την ανάπτυξη και την ενέργεια) έχει μετεξελιχθεί σε ικανό αντίπαλο του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος του Ρέντσι. Τα μεγάλα ονόματα του κινήματος - Grillo, Raggi και Chiara Appendino (εξελέγη δήμαρχος του Τορίνο)έχουν κερδίσει σημαντική υποστήριξη από όλο το πολιτικό φάσμα, παρουσιάζοντας την καθεστηκυία τάξη ως άπληστη και ανίκανη να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του τόπου. «Ο τρόπος ζωής του Ρέντσι γεμάτος προνόμια με δημόσιο χρήμα αποτελεί προσβολή για εκείνους που μόλις τα βγάζουν πέρα», γράφει στο μπλογκ του ο Grillo.

Το χρέος ήταν ένα στοιχείο που το Κίνημα χρησιμοποίησε για να αποστασιοποιηθεί από τον Ρέντσι, υποστηρίζοντας ότι οι τράπεζες και επιχειρηματικά συμφέροντα ενθάρρυναν τις κυβερνήσεις να δανείζονται αφειδώς. Μάλιστα, η Raggi υπαινίχθηκε ότι μέρος του χρέους δεν θα 'πρεπε να αποπληρωθεί, αλλά γρήγορα [το μάζεψε» όταν οι αντίπαλοί της την κατηγόρησαν ότι με δηλώσεις τέτοιου είδους τρομάζει τους επενδυτές.

Renzi λέει ότι δεν πιστεύει σε μέτρα λιτότητας που θα μπορούσαν να πνίξουν την ανάπτυξη, αλλά κι ότι έχει δεσμευθεί να μειώσει το δημόσιο χρέος μέσω περικοπών στους φουσκωμένους προϋπολογισμούς. Και ενώ δεν έχει πει ποτέ ότι θα προσπαθήσει να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος, έχει λάβει μια μερική εξαίρεση από τους περιορισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το έλλειμμα ώστε να απελευθερώνει χρήματα για την ασφάλεια, τις επενδύσεις στις υποδομές, και την υποστήριξη των ανέργων. Παρ 'όλα αυτά, οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση του χρέους χωλαίνουν λόγω ασθενικής ανάπτυξης. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,1% αυτό το έτος, έναντι 1,6% που προέβλεπε η Κομισιόν.

Αναμφισβήτητα η χώρα χρειάζεται επειγόντως μια λύση για το χρέος, αφού έχει φτάσει να χρωστά σε πιστωτές 2,2 τρισ. ευρώ ή αλλιώς πάνω από 130% του ΑΕΠ – υψηλότερο από κάθε άλλη χώρα της Ευρωζώνης εκτός της Ελλάδας.

Παράλληλα, οι ιταλικές τράπεζες έχουν το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους από κάθε άλλο τραπεζικό τομέα σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της ευρωζώνης, ενώ έχουν και πρόσθετο βάρος 360 δισ. ευρώ σε «κόκκινα» δάνεια.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν τη Raggi, δήμαρχος ήταν για 9 μήνες ο Marino τον οποίο είχε διορίσει η κυβέρνηση Ρέντσι. Εξαναγκάστηκε σε παραίτηση λόγω ενός σκανδάλου που συμπεριελάμβανε την κατηγορία ότι χρέωσε στην πόλη δείπνο με τον πρέσβη του Βιετνάμ το οποίο δεν έγινε ποτέ.

Marino - Renzi

Η πτώση του, αλλά και η αποτυχία του Ρέντσι να ανακόψει τη νίκη της Raggi με έναν ικανό υποψήφιο ήρθε να προστεθεί στα πολλά προβλήματα της κυβέρνησης.
Δημοσκόπηση της εταιρείας Demos αναφέρει ότι το Κίνημα των 5 Αστέρων θα κέρδιζε στις εκλογές αν αυτές γίνονταν τώρα.

Η δημοτικότητα του Ρέντσι θα περάσει από σοβαρό κρας τεστ τον Οκτώβρη με το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση . Αν αποτύχει, τότε θα παραιτηθεί οδηγώντας τη χώρα σε πολιτική αστάθεια για αρκετούς μήνες, σύμφωνα με τον Giovanni Orsina, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Luiss-Guido Carli στη Ρώμη. Αυτό , όπως λέει, θα ξανάκανε την Ιταλία πρόβλημα της Ευρώπης.

Συμπέρασμα; Το χρέος της Ιταλίας αυξάνει τη σύγχυση των ψηφοφόρων, υποσκάπτοντας τον πρωθυπουργό Ρέντσι και ευνοώντας τον λαϊκιστή Μπέπε Γκρίλο.