Πόλεμος για το ρεύμα: ΔΕΗ vs ιδιωτών προμηθευτών

Γράφει η Μαριάννα Τζάννε

Μάχη για την προσέλκυση οικιακών καταναλωτών θα δώσουν το επόμενο διάστημα οι ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, την ώρα που στενεύουν ασφυκτικά τα περιθώρια διείσδυσης στη μέση τάση όπου είναι οι εμπορικές και οι λιανικές επιχειρήσεις.

Η εικόνα της αγοράς αναδιατάσσεται μετά την τελευταία δημοπρασία ρεύματος (ΝΟΜΕ) που εκτόξευσε την τιμή στα πρωτοφανή νούμερα των 45,2 ευρώ τη μεγαβατώρα, εμποδίζοντας όχι μόνο τη χορήγηση ανταγωνιστικότερων τιμολογίων στην αγορά, αλλά απειλώντας ακόμη και τη διατήρηση των υφιστάμενων πελατών. Οι τελευταίες εξελίξεις

ενισχύουν την άποψη ότι οι εναλλακτικοί πάροχοι ενέργειας, που αποτελούν τους ανταγωνιστές της ΔΕΗ, θα πρέπει να στραφούν τώρα στη χαμηλή τάση (τα νοικοκυριά), καθώς αυτή είναι η μόνη διέξοδος για να αυξήσουν τα μερίδιά τους στην αγορά που χάνουν από τους μεγάλους πελάτες, οι οποίοι κυνηγούν τα φθηνότερα τιμολόγια και αλλάζουν εύκολα προμηθευτή. Ομως ακόμη και εδώ η εμπορική πολιτική θα πρέπει να ακολουθήσει μια λελογισμένη στρατηγική προσφορών.

«Οταν έχεις μία τιμή 45,2 ευρώ τη μεγαβατώρα, τη χρέωση προμηθευτή (ΕΛΑΠΕ), αλλά και μία επιθετική πολιτική από τη ΔΕΗ που προσφέρει τιμολόγια λίγο πάνω από τις τιμές της δημοπρασίας, τότε ως ιδιώτης προμηθευτής είναι αδύνατον να κρατήσεις τους πελάτες με ελκυστικά τιμολόγια», επισημαίνει στέλεχος μεγάλου ομίλου ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, καθώς οι εταιρείες καταλαβαίνουν ότι δεν έχουν πολλές επιλογές. Είτε θα αφήσουν τους μεγάλους πελάτες να φύγουν ακόμη και πριν από τη λήξη του συμβολαίου τους, είτε θα τους κρατήσουν με απώλειες ποντάροντας στην αναστροφή του κλίματος τους επόμενους μήνες. Οπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, αν οι ιδιώτες προμηθευτές ζητήσουν αύξηση έστω και 5% στα τιμολόγια, τότε είναι βέβαιο ότι οι πελάτες που θα χάσουν δεν θα ξαναγυρίσουν. Θα προτιμήσουν, όπως σημειώνουν, τη σιγουριά και την ασφάλεια της ΔΕΗ, άποψη που, όπως επισημαίνεται, συντηρεί από την πλευρά του και ο υπουργός Περιβάλλοντος. «Οι δηλώσεις του κ. Γιώργου Σταθάκη ότι τα τιμολόγια της ΔΕΗ δεν θα αυξηθούν ισοδυναμούν με προτροπή προς τους πελάτες "μείνετε εκεί που είστε"», είναι η ερμηνεία που δίνουν στελέχη της αγοράς. Η δεσπόζουσα θέση της εταιρείας στην αγορά βρίσκεται στο επίκεντρο και της πρόσφατης έκθεσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Ενέργειας, στην οποία αναφέρεται ότι πρέπει να γίνουν επιπλέον μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά. Σε δύο πράγματα κεντράρουν οι ιδιώτες προμηθευτές αυτό το διάστημα, τα οποία, εάν διαφοροποιηθούν, θεωρούν ότι μπορούν να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά. Το ένα είναι η έκπτωση 15% που παρέχει η ΔΕΗ σε όλους τους εμπρόθεσμους πελάτες της και το άλλο η αναπροσαρμογή του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) και του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Το ΕΤΜΕΑΡ είναι το τέλος που πληρώνουν οι καταναλωτές στους λογαριασμούς ρεύματος, το οποίο προορίζεται για την αποζημίωση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αποτελεί τη συνεισφορά όλων μας στη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων μέσω προώθησης των ΑΠΕ. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας σκοπεύει μέχρι τα τέλη του μήνα να αναπροσαρμόσει το ΕΤΜΕΑΡ, καθώς ο ΕΛΑΠΕ εκτιμάται ότι θα είναι πλεονασματικός το 2018. Ο λόγος είναι ότι το παλιό συσσωρευμένο λογιστικό χρέος του Ειδικού Λογαριασμού θα μηδενιστεί στο τέλος Δεκεμβρίου. Στο κάδρο προστίθεται και το ειδικό τέλος λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) που επιβλήθηκε με απόφαση της κυβέρνησης στα τέλη του 2016 στους προμηθευτές ρεύματος για να μη μετακυλιστεί το έλλειμμα των ΑΠΕ στους καταναλωτές. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα βαρίδια για τους ιδιώτες προμηθευτές, καθώς, αν είχε εξαλειφθεί, θα ήταν ευκολότερη η αύξηση της διείσδυσής τους στην αγορά με την παροχή ανταγωνιστικών τιμολογίων. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος προσανατολίζεται στην αναπροσαρμογή της χρέωσης, κάτι που, αν συμβεί, θα δώσει πολλές ανάσες στους ιδιώτες που σήμερα επιβαρύνονται με καπέλο 7 ευρώ τη μεγαβατώρα λόγω ΕΛΑΠΕ. «Πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι η ζημιά που προκαλεί στην αγορά το ΕΛΑΠΕ σε σχέση με την επιβάρυνση που φέρνει στους καταναλωτές το ΕΤΜΕΑΡ είναι τεράστια», αναφέρουν οι εταιρείες του κλάδου. Οπως σημειώνουν χαρακτηριστικά, «το ΕΤΜΕΑΡ διαμορφώνει ένα κόστος που είτε το πληρώνεις, είτε το γλιτώνεις δεν το καταλαβαίνεις».

Στο μικροσκόπιο η έκπτωση 15% της ΔΕΗ

Στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας υποστηρίζουν ότι ένας μεγάλος ανασταλτικός παράγοντας για να ανοίξει η αγορά είναι τα κίνητρα που παρέχει στους πελάτες της η ΔΕΗ. Στο μικροσκόπιο βρίσκεται η έκπτωση του 15% που έχει ξεκινήσει από το καλοκαίρι του 2016 για να βελτιώσει τη ρευστότητά της, κόντρα όμως στις επιταγές του μνημονίου που τη θέλουν να περιορίζει την κυρίαρχη παρουσία της στην αγορά, με στόχο να φτάσει κάτω από το 50% έως το 2020. Το πόσο δύσκολος φαντάζει αυτός ο στόχος αποδεικνύεται από τα στοιχεία Σεπτεμβρίου, όπου η ΔΕΗ εμφανίζεται να ελέγχει το 83,2% των καταναλωτών από 85,55% τον προηγούμενο μήνα. Οι ιδιώτες προμηθευτές κέρδισαν το 2%, ποσοστό όμως που είναι αδύνατον να οδηγήσει στους μνημονιακούς στόχους που θέλουν το ποσοστό της Επιχείρησης να διαμορφώνεται σε 75,2% έως τα τέλη του χρόνου. Η μείωση κατά 15% των διμηνιαίων εμπρόθεσμων καταναλώσεων μπορεί να έχει τεράστιο κόστος για τη ΔΕΗ (υπολογίζεται στα 150-200 εκ. ευρώ), ωστόσο έχει βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό την εισπραξιμότητά της. Οπως έχει ανακοινώσει, η πολιτική των δόσεων και η παροχή της έκπτωσης του 15% ανέτρεψαν την αρνητική εικόνα της Επιχείρησης το α' επτάμηνο του έτους (Ιανουάριος - Ιούλιος). Στο διάστημα αυτό είχε περίπου τις ίδιες εισπράξεις σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016, όταν τότε το μερίδιό της στην αγορά ήταν 7%-8% μεγαλύτερο και δεν υπήρχε η έκπτωση του 15%. Ο υπολογισμός της έκπτωσης του 15% γίνεται επί του εκκαθαριστικού λογαριασμού που έχει εξοφληθεί εμπρόθεσμα (εφόσον έχει εξοφληθεί εμπρόθεσμα και ο έναντι) και το ποσό της έκπτωσης εμφανίζεται στον επόμενο λογαριασμό.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η πολιτική της ΔΕΗ έχει απασχολήσει αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες τους θεσμούς, καθώς θεωρούν ότι είναι ένα όπλο της εταιρείας που φρενάρει τη μείωση του μεριδίου της στην αγορά. Ισως, λένε οι ίδιες πληροφορίες, να μην είναι τυχαίο το γεγονός ότι υπάρχει ήδη καταγγελία στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού για την εκπτωτική πρακτική της ΔΕΗ, στοιχείο που αναμένεται να αποτελέσει ακόμα έναν μοχλό πίεσης για αλλαγή γραμμής από την εταιρεία.

Ποιοι μοιράζονται την πίτα της ηλεκτρικής ενέργειας

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία αναφορικά με την πορεία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα ποσοστά της ΔΕΗ φαίνεται να ξεκόλλησαν από τις αυξητικές τάσεις της θερινής περιόδου, όπου το μερίδιο «τσίμπησε» ελαφρώς προς τα πάνω τον Ιούλιο, ενώ τον Αύγουστο ήταν σχεδόν αμετάβλητο. Μεγάλο άλμα πραγματοποίησαν τον Σεπτέμβριο οι εταιρείες Ηρων (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η γαλλική Engie και η Qatar Petroleum) με μερίδιο 3,92% από 3,30% τον Αύγουστο και η Protergia του ομίλου Μυτιληναίου με 3,82% έναντι 3,48%. Μικρότερη αύξηση παρατηρήθηκε στα ποσοστά της Elpedison (ΕΛ.ΠΕ., Edison, Ελλάκτωρ, ΧΑΛΚΟΡ) με 3,72% έναντι 3,27% τον περασμένο μήνα και της Watt +Volt συμφερόντων του Αναστάσιου Παπαπαναγιώτου που έφτασε το 1,37% από 1,23%. Ακολουθούν η NRG Trading του ομίλου Χανδρή με 1,13% από 0,96% και η Volterra του ομίλου J&P Αβαξ με 0,94% έναντι 0,84%.

Εναλλακτικά σενάρια για να κερδίσουν μερίδιο οι ιδιώτες

Οι πρόσφατες εξελίξεις με τα ΝΟΜΕ, πάντως, συνηγορούν στην άποψη ότι οι δημοπρασίες δεν είναι το εργαλείο για να χάσει μερίδιο η ΔΕΗ, κάτι που αποτέλεσε τον αρχιτεκτονικό τους σχεδιασμό. Αυτό προϋποθέτει εναλλακτικές λύσεις που οι ιδιώτες προμηθευτές εκτιμούν ότι δεν μπορεί να δώσει η πρόταση της Επιχείρησης για μετακίνηση 500.000 πελατών. Οπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, η πρόταση αυτή, πέρα από το γεγονός ότι στερεί από τον καταναλωτή το δικαίωμα της επιλογής προμηθευτή, θα είχε αξία για τους ιδιώτες αν έδινε κίνητρα για σταθερή προμήθεια ρεύματος κάτω από τις τιμές των ΝΟΜΕ. Κάτι τέτοιο, όμως, φαντάζει αδύνατο.