Οι γερασμένες κοινωνίες κρατούν χαμηλά τα επιτόκια του ευρώ

Οι Ευρωπαίοι αποταμιευτές που ελπίζουν να δουν υψηλότερα επιτόκια πρέπει να είναι προσεκτικοί για έναν νέο εχθρό μετά τον Μάριο Ντράγκι: Το δημογραφικό.

Η ταχεία γήρανση σε πολλές από τις μεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ σημαίνει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά ακόμη και όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τερματίσει τον τρέχοντα κύκλο εκτάκτων διευκολύνσεων. Στην πραγματικότητα, τα ονομαστικά βραχυπρόθεσμα επιτόκια θα μπορούσαν

να φθάσουν το 1% το 2025, εάν ο πληθυσμός εξελίσσεται σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις.

Το συμπέρασμα προέρχεται από μελέτη των οικονομολόγων Giuseppe Ferrero και Stefano Neri της Τράπεζας της Ιταλίας και του Marco Gross της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η γήρανση της κοινωνίας επηρεάζει τη νομισματική πολιτική με διάφορους τρόπους. Το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων σημαίνουν ότι υπάρχουν λιγότεροι εργαζόμενοι για τη χρηματοδότηση συντάξεων, απαιτώντας να εξοικονομηθούν περισσότερα από τους συνταξιούχους. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να περιορίσει τις επενδύσεις και τις δαπάνες. Επίσης, το απλό γεγονός ότι το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται, συνεπάγεται ότι θα επενδυθούν λιγότερα κεφάλαια για να εργαστούν οι άνθρωποι.

"Η μεγάλη επιμονή των δημογραφικών παραγόντων τις καθιστά ιδιαίτερα σημαντικούς από τη σκοπιά της νομισματικής πολιτικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, στο βαθμό που επηρεάζουν τις μεσοπρόθεσμες τάσεις των ονομαστικών και πραγματικών επιτοκίων», γράφουν οι συντάκτες. "Κατά την επόμενη δεκαετία, οι δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ μπορεί να συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις προς τα κάτω στα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ονομαστικά και πραγματικά επιτόκια, περιορίζοντας ενδεχομένως την ικανότητα της νομισματικής πολιτικής να προσαρμόζει τη στάση της".

Η μελέτη εξετάζει τρία σενάρια για την εξέλιξη της κοινωνίας της ευρωζώνης από την άποψη της μετανάστευσης, της γονιμότητας, της αύξησης του πληθυσμού, του δείκτη εξάρτησης κ.ο.κ.: αυτό που περιγράφεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση για τη γήρανση του 2015, ένα δεύτερο που είναι μια πιο αισιόδοξη γραμμή βάσης όπου τα πράγματα παραμένουν όπως είναι σήμερα, κι ένα τρίτο σενάριο, που βρίσκεται στη μέση μεταξύ των δύο.