Οι ευρωεκλογές της αμφισβήτησης

Παρόλο που σχεδόν οι πάντες διακηρύσσουν ότι αυτές οι ευρωεκλογές είναι εξαιρετικά κρίσιμες για το μέλλον της Ευρώπης, η αλήθεια είναι ότι στις περισσότερες χώρες επικρατούν κριτήρια καθαρά εθνικής πολιτική.Στην Ελλάδα ήδη οι κάλπες της 26ης Μαΐου έχουν χαρακτηριστεί ως πρόγευση των εθνικών εκλογών τόσο από το κυβερνητικό κόμμα όσο και από την αντιπολίτευση.

Το ίδιο, όμως, συμβαίνει σχεδόν παντού: στη Γερμανία η διάδοχος της Μέρκελ,

Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ, θα δείξει αν είναι σε θέση να κερδίζει μάχες, ενώ σε μεγάλο βαθμό κρίνεται και κατά πόσον ο κυβερνητικός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών έχει μέλλον. Αν οι τελευταίοι χάσουν πολύ έδαφος, θα είναι δύσκολο να παραμείνουν σε μια εξουσία που τους απομακρύνει από τους ψηφοφόρους. Στη Γαλλία ο Εμανουέλ Μακρόν θα μετρήσει τις δυνάμεις του απέναντι στην Μαρίν Λεπέν, με φόντο κυρίως την οικονομία και εγχώρια ζητήματα. Στην Ιταλία ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με τις υποσχέσεις του για μειώσεις φόρων αλλά και με το αίτημα του Βορρά για φορολογική αυτονομία, αίτημα που είχε θέσει από παλιά η Λέγκα του Βορρά (ήδη μετονομασθείσα σε σκέτο Λέγκα)... αλλά τώρα που έγινε κυβέρνηση κάνει πως δεν θυμάται. Στην Ισπανία, τώρα, οι Σοσιαλιστές, μετά τη νίκη τους τον Απρίλιο, θέλουν να εδραιώσουν τη θέση τους ως ανερχόμενη Κεντροαριστερά, ενώ οι συντηρητικοί του Λαϊκού Κόμματος, που έχασαν πολλές δυνάμεις κυρίως προς την Ακροδεξιά, βλέπουν μια ευκαιρία να επανέλθουν με πιο κεντρώες θέσεις στο παιχνίδι.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε την καταγραφή και σε άλλες χώρες, αλλά η εικόνα είναι η ίδια. Τα θέματα που επικρατούν ορίζονται από το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι.

Μπορεί οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να χρηματοδοτούν διαφημιστικές εκστρατείες σε όλες τις χώρες, καλώντας τους πολίτες να προσέλθουν στις κάλπες για να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση μιας Ευρώπης που τους αφορά, αλλά το επιχείρημα δεν φαίνεται να βρίσκει ανταπόκριση. Το εθνικό διακύβευμα υπερτερεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Ισως επειδή οι πολίτες διαισθάνονται ότι το μέλλον της Ευρώπης δεν διαμορφώνεται τόσο στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο στις ισχυρές πρωτεύουσες, όπως πρωτίστως το Βερολίνο, και στους κόλπους μιας προνομιούχας γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, για την οποία ο δημοκρατικός έλεγχος, η διαφάνεια και η λογοδοσία είναι άγνωστες έννοιες.

Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι σε αυτές τις εκλογές οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι μεγάλες παραδοσιακές ευρωπαϊκές οικογένειες, των Συντηρητικών/Χριστιανοδημοκρατών, των Σοσιαλιστών/Κεντροαριστερών και των Φιλελεύθερων θα χάσουν έδαφος και ότι θα ενισχυθούν οι ευρωσκεπτικιστές και οι ευρω-αρνητές. Υπό αυτή την έννοια ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία των ευρωεκλογών το συνολικό αποτέλεσμα έχει πράγματι αυξημένη πολιτική σημασία, κυρίως σε επίπεδο συμβολισμών. Διότι το μήνυμα που θα εκπέμψει η διαφαινόμενη ενίσχυση των ευρω-αρνητών είναι εκείνο που ενδεχομένως θα πυροδοτήσει πολιτικές εξελίξεις στις διάφορες πρωτεύουσες οι οποίες προσδιορίζουν τις εξελίξεις.

Είναι αποθαρρυντικό, ασφαλώς, να εναποτίθενται ελπίδες για βελτίωση της ευρωπαϊκής πραγματικότητας στη δυναμική που πιθανόν να προκαλέσει η αμφισβήτηση, αλλά εκεί έχει καταντήσει η Ενωμένη Ευρώπη.

Η Ενωμένη Ευρώπη πάντως είναι η μόνη ελπίδα για πολιτική και κοινωνική πρόοδο μέσα στο σημερινό ταραγμένο διεθνές περιβάλλον, στο οποίο η ένταση θα αυξάνεται τα επόμενα χρόνια.

Ωστόσο, οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις δεν αρκεί να καλούν τους πολίτες να μην παρασυρθούν από τις σειρήνες της ευρωαμφισβήτησης με το επιχείρημα ότι η Ε.Ε., παρά τα προβλήματα και τα ελαττώματά της, είναι προτιμότερη από το χάος και τη διάλυση. Πρέπει λοιπόν να προβάλουν και ένα θετικό όραμα.