Οι 5 «μικρές ΔΕΗ» στην αγορά ηλεκτρισμού

Πάνω από 500.000 πελάτες έχασε η Δημόσια Eπιχείρηση Ηλεκτρισμού μέχρι τον Απρίλιο - Πώς κατανέμονται τα μερίδια αγοράς, ο ρόλος Μυτιληναίου, Βαρδινογιάννη, Περιστέρη και οι μικρότεροι παίκτες

Της Μαριάννας ΤΖάννε

Οσο και αν φαντάζει άπιαστο όνειρο να υποχωρήσει στο 50% το μερίδιο της ΔΕΗ μέχρι τα τέλη του χρόνου, από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχουν ήδη μετακινηθεί περίπου 500.000 καταναλωτές, κυρίως νοικοκυριά, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίοι ηλεκτροδοτούνται αποκλειστικά από τους ιδιώτες

Ο ι «μικρές ΔΕΗ» που ξεκίνησαν να χτίζονται την περίοδο της κρίσης από ισχυρούς παραγωγούς ενέργειας, όπως οι όμιλοι Μυτιληναίου και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, μεγάλους ενεργειακούς ομίλους, όπως τα ΕΛ.ΠΕ. και η Edison, αλλά και νεότερους επιχειρηματίες, όπως ο κ. Αναστάσιος Παπαναγιώτου της Watt &Volt, βάζοντας πριν από λίγους μήνες και τη Motor Oil του ομίλου Βαρδινογιάννη στο παιχνίδι, έχουν ήδη αποσπάσει από το κρατικό μονοπώλιο πάνω από το 24% του όγκου κατανάλωσης.
Εάν η αναγωγή γίνει σε επίπεδο μετρητών, το ποσοστό αυτό υποχωρεί στο 5%, που αντιστοιχεί σε περίπου 750.000 μετρητές από τα 7,5 εκατομμύρια που έχει η ΔΕΗ. Η διαφορά μπορεί να δείχνει εξωπραγματική. Εντούτοις, η αγορά δείχνει να ωριμάζει και παρά τις μεγάλες δυσκολίες, τις στρεβλώσεις και τα εμπόδια έχει αρχίσει να ξεχωρίζει τους ισχυρούς πόλους της οι οποίοι χτίζουν βαθιά τα θεμέλιά τους και ετοιμάζουν νέες επενδύσεις άνω των 650 εκατ. ευρώ σε εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο.

Ποιοι κυριαρχούν στην αγορά

Σύµφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία του χρηµατιστηρίου ενέργειας για τον μήνα Απρίλιο, το µερίδιο αγοράς της ΔΕΗ υποχώρησε ελαφρώς στο 75,8%, ενώ οι ιδιώτες είχαν προσελκύσει το 24,2% της αγοράς. Στην κορυφή της ενεργειακής πυραμίδας μάχη στήθος με στήθος δίνουν η Protergia (με μερίδιο 4,82%) και o Ηρων (4,79%) και ακολουθεί η Εlpedison (με 3,83%).

Και οι τρεις τους διαθέτουν περίπου 130.000 καταναλωτές έκαστος. Στην τέταρτη θέση παραμένει αμετακίνητη η Watt&Volt (1,94%) με περισσότερους από 100.000 πελάτες, ενώ ισχυρή εισβολή στη λίστα με τους εναλλακτικούς παρόχους πραγματοποιεί τους τελευταίους μήνες και η NRG συμφερόντων Βαρδινογιάννη, με μερίδιο αγοράς που προσεγγίζει το 2% (για την ακρίβεια 1,89%).

Η εταιρεία που εντάχθηκε στον όμιλο της Motor Oil το περασμένο φθινόπωρο έχει καταφέρει, σύμφωνα με στελέχη της, να τριπλασιάσει το πελατολόγιό της που από 11.000 που ήταν όταν εξαγοράστηκε, σήμερα φτάνει τους 30.000 καταναλωτές με σημαντική διείσδυση στη μέση τάση (επιχειρήσεις, μεγάλοι πελάτες). Η στροφή στη λιανική αγορά, τα προγράμματα loyalty, αλλά και το πολύ ισχυρό δίκτυο μέσα από τα 1.400 πρατήρια καυσίμων του ομίλου πανελλαδικά θεωρούνται από τους παράγοντες που ανέβασαν τη δυναμική της NRG στην αγορά.

Οι εταιρείες Vοlterra (ελέγχεται από την Αvax) και ΕΛ.ΤΑ. απέσπασαν τον προηγούμενο μήνα μερίδιο πάνω από 1%, ενώ εννέα ακόμη εταιρείες (ανάμεσά τους οι εταιρείες φυσικού αερίου και ο ΟΤΕ, ο οποίος καλύπτει δικές του ανάγκες) μοιράζονται ποσοστά κάτω από 1%.

Εστω και δειλά δηλαδή και παρά την ελκυστική πολιτική μάρκετινγκ του ισχυρού παρόχου, οι καταναλωτές εμφανίζονται όλο και πιο δεκτικοί στον απογαλακτισμό τους από τη ΔΕΗ, έχοντας πλέον να επιλέξουν από ένα καλάθι συνδυαστικών προϊόντων και υπηρεσιών με βάση το προφίλ της χρήσης και τις ανάγκες τους, έξυπνες υπηρεσίες για το σπίτι και το γραφείο, υπηρεσίες εξοικονόμησης ενέργειας και εξοπλισμού ΙοΤ (Internet of Things).

Oσο η αγορά ωριμάζει η φαρέτρα αυτή θα εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα προϊόντα και υπηρεσίες, γι’ αυτό και στα στρατηγεία των εταιρειών επικρατεί αναβρασμός. Η τιμή εξακολουθεί να αποτελεί μέτρο σύγκρισης, όμως, όσο εκτινάσσεται το κόστος της ενέργειας, τα όπλα των προμηθευτών στον τομέα αυτό είναι όλο και πιο περιορισμένα.

Αύξηση στον ρυθμό μετακίνησης πελατών

Υπολογίζεται ότι παρά τις δυσμενείς συνθήκες στην αγορά αλλά και την εκτίναξη του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας κυρίως λόγω του καλπασμού του κόστους των ρύπων (CO2) παγκοσμίως, αλλά και της ραγδαίας αύξησης της τιμής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΝΟΜΕ (αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ μέσω δημοπρασιών) σε σχέση με πέρσι, η αγορά ηλεκτρισμού αναπτύσσεται με υψηλότερους ρυθμούς. Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, το α’ τετράμηνο του 2019 κατά μέσο όρο από τη ΔΕΗ έφευγαν μηνιαίως περίπου 31.000 πελάτες σε σχέση με τους 22.000 που ήταν το αντίστοιχο διάστημα πέρσι.

Οπως αναφέρουν, οι λόγοι που συνέβη αυτό είναι πολλοί. Τα συνδυαστικά πακέτα ρεύματος και αερίου, η καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης προς τους ιδιώτες προμηθευτές, η αποδοτικότητα και η ανάπτυξη των δικτύων πώλησης, ακόμη και ο φόβος για αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ, θέση που καλλιέργησε δημόσια η διοίκηση της εταιρείας, είναι παράγοντες που θεωρείται ότι συνέβαλλαν στη μετακίνηση πελατών.

Το αυξημένο ρεύμα καταναλωτών προς τους ιδιώτες παρατηρήθηκε μάλιστα σε μια περίοδο με ιδιαίτερα αυξημένο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, που είχε ως συνέπεια την αναπροσαρμογή προς τα πάνω των τιμολογίων των εναλλακτικών παρόχων. Οι αυξήσεις αυτές πολλαπλασίασαν τους τελευταίους μήνες και τις γκρίνιες από τους καταναλωτές που προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τι συμβαίνει στους λογαριασμούς τους όταν ανεβαίνει η Οριακή Τιμή Συστήματος (η τιμή στη χονδρεμπορική με την οποία αγοράζουν ρεύμα οι προμηθευτές και παραγωγοί ενέργειας).

Στο πλαίσιο αυτό, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει προτείνει ένα νέο πλαίσιο στην αγορά της λιανικής, σύμφωνα με το οποίο οι εταιρείες θα υποχρεούνται να τηρούν δύο κατηγοριών τιμολόγια. Εκείνα που η τιμή τους θα είναι μεταβλητή καθώς θα επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι, για παράδειγμα, τα CO2 αλλά και τα σταθερά τιμολόγια, τα οποία θα είναι πιο ακριβά αλλά με αμετάβλητο κόστος.

Δύσκολη εξίσωση η μετά ΝΟΜΕ εποχή

Οι συγκυρίες στην αγορά ενέργειας για τη μάχη της διεύρυνσης του πελατολογίου των προμηθευτών, πάντως, έχουν τις θετικές αλλά και τις αρνητικές τους όψεις. Για παράδειγμα, η μείωση στο 10% της έκπτωσης συνέπειας από τη ΔΕΗ μπορεί να έχει το επόμενο διάστημα οφέλη για τον ανταγωνισμό, όπως άλλωστε και η κατάργηση του τέλους προμηθευτή που την προηγούμενη τριετία ανέβασε το κόστος στη λιανική ρεύματος λόγω των ελλειμμάτων στην αγορά.

Ωστόσο, για την αγορά των εναλλακτικών παρόχων, το μεγάλο ζητούμενο είναι τι θα συμβεί στη μετά ΝΟΜΕ εποχή. «Πρέπει να ξέρουμε πώς σκοπεύει η Πολιτεία να αντιμετωπίσει τις νέες συνθήκες, εάν για παράδειγμα, θα έρθει κάποιος άλλος μηχανισμός ή όχι ώστε να μπορούμε να προγραμματίσουμε την τιμολογιακή μας πολιτική», εξηγεί παράγοντας του κλάδου. Οπως επισημαίνει, εάν δεν υπάρχει κάποιο εναλλακτικό πλάνο, τότε «ο μόνος δρόμος που μένει είναι να αυξήσουμε τα τιμολόγια».

Οι δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας που λειτούργησαν ως αντίμετρο με τους θεσμούς για να μην προχωρήσει η πώληση της Μικρής ΔΕΗ, δεν οδήγησαν στο πραγματικό άνοιγμα της αγοράς ενέργειας, αφού η ΔΕΗ παραμένει εταιρεία με δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Εντούτοις όμως συνέβαλλαν στη διεύρυνση της πίτας και έβαλλαν νέους παίκτες στην αγορά του ηλεκτρισμού επί ζημία της δημόσιας επιχείρησης.

Εάν οι ΝΟΜΕ καταργηθούν, οι αναταράξεις στην αγορά ενέργειας θα είναι μεγάλες, όπως παραδέχονται οι εταιρείες προμήθειας με κάποιους να προβλέπουν ότι «τότε θα ανταγωνιζόμαστε σε ζημίες τη ΔΕΗ». Σημαντικός πάντως κρίκος αυτής της αλυσίδας θα είναι η πορεία του διαγωνισμού για τον λιγνίτη αλλά και η εφαρμογή του target model. Εάν επιτευχθεί η πώληση των εργοστασίων της ΔΕΗ, που όσο φτάνουμε στην ημερομηνία υποβολής δεσμευτικών προσφορών αυτό φαντάζει όλο και πιο δύσκολο, τότε αυτομάτως ενεργοποιούνται και οι μηχανισμοί κατάργησης των δημοπρασιών ενέργειας για να προμηθεύονται οι ιδιώτες φθηνότερη ενέργεια.

Σε διαφορετική περίπτωση, κυβέρνηση και Ε.Ε. θα πρέπει να αναζητήσουν την επόμενη μέρα στην αγορά που οι προμηθευτές θεωρούν ότι δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στην έναρξη της προθεσμιακής αγοράς που θα φέρει το χρηματιστήριο ενέργειας. Παράγοντες του κλάδου τονίζουν ότι «για όλη την αγορά υπάρχει ένας άγνωστος Χ, ο οποίος αφορά το πώς θα εξελιχθεί και πώς θα τερματίσει η διαδικασία των ΝΟΜΕ».

«Κράττει» μέχρι τον Αύγουστο στην πώληση της Attica

«Κράττει» μέχρι νεωτέρας για την πώληση του ακτοπλοϊκού ομίλου Attica τηρούν η ΜΙG και η Τράπεζα Πειραιώς. Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την υποβολή των προσφορών η σχετική διαδικασία φαίνεται να έχει παγώσει, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι έχει διακοπεί. Φαίνεται ότι επικράτησαν άλλες προτεραιότητες και η πώληση του ομίλου, ο οποίος με 30 πλοία εκτελεί δρομολόγια σε όλο το Αιγαίο, στο Κρητικό πέλαγος και στην Αδριατική, σταμάτησε προσωρινά.

Εγκυρες πηγές αναφέρουν ότι η διαδικασία πώλησης του Attica Group πιθανότατα θα ανοίξει και πάλι το διάστημα Αυγούστου - Σεπτεμβρίου, χωρίς ωστόσο να έχει διευκρινιστεί αν θα πρόκειται για νέο διαγωνισμό από μηδενική βάση ή συνέχεια της διαγωνιστικής διαδικασίας για την οποία έχουν δοθεί δεσμευτικές προσφορές.
Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη προσπάθεια να πουληθεί το Αttica Group στην κοινοπραξία των Goldman Sachs και Fortress δεν ευοδώθηκε και μετά από αυτό η Πειραιώς ανέθεσε στην UBS να τρέξει νέα διαδικασία για την πώληση του ακτοπλοϊκού ομίλου, στο πλαίσιο της οποίσς υποβλήθηκαν δύο δεσμευτικές προσφορές τον περασμένο Φεβρουάριο.

Η μια, ύψους 250 εκατ. ευρώ, δόθηκε από το Special Opportunity Fund της Goldman Sachs που διαχειρίζεται κεφάλαια της τράπεζας. Η προσφορά υποβλήθηκε από κοινού με το αμερικανικό private equity Lone Star. Υψηλότερη ήταν η δεύτερη προσφορά που υποβλήθηκε από την Davidson Kempner.

Πρόκειται για επενδυτικό οργανισμό που ιδρύθηκε το 1983, εδρεύει στη Νέα Υόρκη, είναι περισσότερο γνωστός ως DK και διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 30,9 δισ. δολαρίων. Η προσφορά του DK υπερείχε αριθμητικά αλλά, όπως ήταν φυσικό, τελεί υπό τον όρο της διενέργειας οικονομικού και νομικού ελέγχου στην Attica.

Να σημειωθεί ότι οι επίδοξοι αγοραστές έχουν εκδηλώσει ποικίλο επενδυτικό ενδιαφέρον στη χώρα μας. Ο DΚ και το Lone Star συμμετέχουν σε διαγωνισμούς για την αγορά πακέτων κόκκινων δανείων από τις ελληνικές τράπεζες, ενώ το fund της Goldman Sachs, εκτός από το παλιότερο ενδιαφέρον για την Attica, είχε διαπραγματευτεί ανεπιτυχώς και την εξαγορά των ξενοδοχείων «Εlectra».

Σημειώνεται ότι οι αποφάσεις για το μέλλον της Attica δεν μπορεί να καθυστερήσουν, καθώς τον Οκτώβριο πρέπει να αποπληρωθεί ομολογιακό δάνειο 142 εκατ. της Fortress που έχει ως ενέχυρο μετοχές που αντιστοιχούν στο 50,1% της Attica και στο 38% της Vivartia. Τον Οκτώβριο επίσης λήγει ένα ακόμη ομολογιακό 115 εκατ. ευρώ της Πειραιώς, το οποίο έχει ενέχυρο το 27% του μετοχικού κεφαλαίου της Attica και το 52% της Vivartia.

Πωλήσεις μονάδων

Στο μεταξύ μέχρι να ωριμάσουν οι αποφάσεις για το μέλλον του Attica Group, η διοίκηση της ΜΙG φέρεται να επικεντρώνεται σε δύο στοχευμένες επιχειρηματικές κινήσεις οι οποίες θα συμβάλουν στη βελτίωση των επιδόσεων της Vivartia και συγκεκριμένα της ΔΕΛΤΑ.

Ο όμιλος που παρουσίασε στην περυσινή χρήση βελτίωση του EBITDA, κατά πληροφορίες είναι σε διαπραγματεύσεις για την πώληση της τυροκομικής μονάδας Βίγλα, την οποία διαθέτει στην Ελασσόνα, με την οικογένεια Παντελιάδη, που ελέγχει την αλυσίδα My market.

Πάντα κατά πληροφορίες, η δεύτερη κίνηση αφορά την πώληση της μονάδας που παράγει το γάλα Βλάχας έξω από τη Βέροια. Οι συζητήσεις φέρεται να γίνονται με την οικογένεια Σαββάκη, που δραστηριοποιείται στον χώρο των συσκευασιών και είναι εδώ και χρόνια συνεργάτης της ΔΕΛΤΑ και στη συγκεκριμένη μονάδα.