Ο φόρος διαμονής στην Ελλάδα και στις ανταγωνίστριες χώρες της Μεσογείου

Της Στεφανίας Σούκη

«Στις ξενοδοχειακές τιμές έχει σημασία ακόμη και το ...ευρώ. Το ξενοδοχειακό προϊόν είναι πλέον ...χρηματιστηριακό προϊόν λόγω του διαδικτύου. Επομένως ακόμη και τα 20 ευρώ που θεωρητικά δεν θα επηρέαζε τον πελάτη ενός τετράστερου ή πεντάστερου που προγραμματίζει να έρθει για τις διακοπές του στην Ελλάδα σίγουρα επηρεάζει τον Βρετανό π.χ. τουρίστα ο οποίος αναζητεί την καλύτερη δυνατή τιμή».

Η

δήλωση ανήκει στον πρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, κ. Γιώργο Τσακίρη, με αφορμή τη χθεσινή παρουσίαση χθες για τις επιπτώσεις που θα έχει η επιβολή του φόρου διαμονής από τις αρχές του 2018 στον ξενοδοχειακό κλάδο με βάση τη μελέτη που εκπόνησε η Grant Thornton.

Οι ξενοδόχοι υποστηρίζουν ότι ο νέος φόρος –σ.σ. και όχι «τέλος» γιατί δεν υπάρχει ουδεμία ανταποδοτικότητα- δημιουργεί μείωση της ζήτησης και της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, είτε άμεσα, εάν μετακυληθεί που σημαίνει ότι αυξάνεται η τιμή του, είτε έμμεσα, εάν απορροφηθεί από τα ξενοδοχεία, που σημαίνει ότι αυτομάτως θα μειωθούν τα έσοδα και κατά συνέπεια τα οικονομικά αποτελέσματα τους, γεγονός που θα μειώσει τις επενδύσεις και θα επιφέρει υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών.

«Το 2018 ενδεχομένως να μην επηρεαστεί η τουριστική κίνηση από την εφαρμογή του τέλους, δεδομένου ότι οι πτήσεις είναι λίγο πολύ προγραμματισμένες και η γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή λειτουργεί προς όφελος της Ελλαδας», σχολίασε σχετικά ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Γιάννης Ρέτσος. «Αυτό όμως δε σημαίνει ότι σε βάθος τριετίας τα πράγματα θα παραμείνουν ως έχουν σήμερα, αφού με τη συνεχή επιβάρυνση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος ήδη είμαστε πιο ακριβοί σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Επομένως, θα βρεθούμε μετά από μία τριετία με ένα ακριβότερο προϊόν, το οποίο δε θα είναι ποιοτικά όπως θα έπρεπε, γιατί οι ξενοδόχοι δε θα έχουν κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις, ενώ και σε γεωπολιτικό επίπεδο το σκηνικό δε θα ευνοεί πάντα την Ελλάδα γιατί θα έχουν επανακάμψει οι τουριστικές αγορές γύρω μας».

Από την πλευρά του, χθές ο κ. Γ. Τζιάλλας, Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, ανέφερε ότι βραχυπρόθεσμα δεν αναμένεται να υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις κι ότι «ο νέος φόρος εντάσσεται στις δεσμεύσεις του μνημονίου. Εφόσον υπάρξει βελτίωση των δημοσιονομικών της χώρας μπορεί να τεθεί εκ νέου υπό συζήτηση για βελτίωση». Ο ίδιος υποστήριξε ότι ο φόρος διαμονής θα βοηθήσει έτσι ώστε να μειωθεί οι φοροδιαφυγή από τα μικρότερα καταλύματα κι ότι «μετά το τέλος της επιτροπείας όλα θα ξανασυζητηθούν».

Τι συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες

Η έρευνα της Grant Thornton συγκρίνει το φόρο διαμονής στις διάφορες ανταγωνίστριες χώρες της Ελλάδας, Ισπανία, Κροατία, Ιταλία, και Γαλλία, ενώ δεν αναλύεται η περίπτωση της Τουρκίας, καθώς δεν έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση τέτοιου φόρου. Όπως προκύπτει από τα παραδείγματα εφαρμογής, ο φόρος διαμονής επιβάλλεται κατά κύριο λόγο ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση. Σε ορισμένες χώρες προβλέπονται εξαιρέσεις με ηλικιακά ή και γεωγραφικά κριτήρια. Στην Ελλάδα, ωστόσο, ο φόρος θα έχει καθολική επιβολή στο σύνολο των ξενοδοχειακών καταλυμάτων, με μοναδικό διαχωρισμό την κατάταξη βάσει κατηγορίας αστέρων. Επισημαίνεται επίσης πως στην Ελλάδα ο φόρος διαμονής επιβάλλεται ήδη μέσω των τελών παρεπιδημούντων.

Ειδικότερα, ανά χώρα:

Ελλάδα: Στην Ελλάδα, ο φόρος διαμονής θα τεθεί σε εφαρμογή από 1/1/2018, βάσει του άρθρου 53 του Ν. 4389/2016. Ο φόρος διαμονής θα επιβάλλεται ανά διανυκτέρευση ανά δωμάτιο σε όλα τα ξενοδοχειακά καταλύματα και θα ανέρχεται σε: € 0,50 σε μονάδες ενός ή δύο αστέρων, € 1,50 σε μονάδες τριών αστέρων, € 3,00 σε μονάδες τεσσάρων αστέρων και € 4,00 σε μονάδες πέντε αστέρων. Παράλληλα, προβλέπεται και η επιβολή φόρου διαμονής σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια - διαμερίσματα (κατηγορία μη κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων του Ν. 4276/2014).

Στην περίπτωση αυτή το ύψος του φόρου ανέρχεται σε € 0,50 ανά δωμάτιο ανά διανυκτέρευση βάσει του άρθρου 72 του Ν. 4472/2017. Αξίζει, ωστόσο, να επισημανθεί ότι στην Ελλάδα η υπηρεσία διαμονής επιβαρύνεται ήδη, βάσει του άρθρου 24 του Ν.Δ. 3033/1954 με τέλος παρεπιδημούντων, το οποίο υπολογίζεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις ως ποσοστό (0,5%) επί του μισθώματος κλίνης υπέρ των ΟΤΑ. Ουσιαστικά ο φόρος διαμονής και τα τέλη παρεπιδημούντων έχουν την ίδια στοχοθεσία, επιβαρύνουν την υπηρεσία διαμονής και είναι δυνατό να εγείρουν ζήτημα διπλής φορολόγησης (ή υπερφορολόγησης) του ίδιου υποκείμενου φόρου.

Ισπανία: Ο φόρος διαμονής ή τουριστικός φόρος («tasa turistica») ξεκίνησε να εφαρμόζεται στην Καταλονία από το Νοέμβριο του 2012. Επιβάλλεται ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση, σε όλους τους τύπους τουριστικών καταλυμάτων με μέγιστη διάρκεια χρέωσης τις 7 διανυκτερεύσεις. Το ύψος του φόρου κυμαίνεται από € 0,45 έως € 2,25 ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση. Από το φόρο εξαιρούνται οι επισκέπτες ηλικίας κάτω των 16 ετών. Από τον Ιούλιο του 2016, υπήρξε επιβολή του φόρου και στις Βαλεαρίδες Νήσους, που κυμαίνεται από € 1,00 έως € 2,00 ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση. Το ποσό αυτό μειώνεται κατά 50% από την ένατη διανυκτέρευση και μετά. Τα έσοδα του φόρου διαμονής κατευθύνονται στην προώθηση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης και την προστασία των φυσικών πόρων.

Κροατία: Στην Κροατία, ο σχετικός φόρος διαμονής («Sojourn Tax») έχει υιοθετηθεί από το 2009 και κυμαίνεται από € 0,25 έως και € 1,00 ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση, ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή του κάθε καταλύματος. Επιβάλλεται στο σύνολο των επισκεπτών ηλικίας άνω των 18 ετών, ενώ στις ηλικίες 12 με 18 υπάρχει έκπτωση 50%.

Ιταλία: Ο φόρος διαμονής (τουριστικός φόρος «tassa di soggiorno» ή φόρος πόλης) ισχύει στην Ιταλία από το 2011. Η επιβολή του γίνεται ανά διανυκτέρευση και ανά άτομο, ενώ υπάρχουν και ηλικιακές εξαιρέσεις από το φόρο που ποικίλει ανά πόλη για επισκέπτες από 10 έως 18 ετών. Ο φόρος κυμαίνεται από € 0,50 έως € 7,00, ενώ διαφοροποιείται ανάλογα με την κατηγορία του ξενοδοχειακού καταλύματος και την εποχή. Επιπρόσθετα, η αρμόδια τοπική αρχή έχει τη δυνατότητα να ορίσει έναν μέγιστο αριθμό διανυκτερεύσεων επιβολής του φόρου.

Γαλλία: Στη Γαλλία, ο φόρος διαμονής «tax de séjour» (ή φόρος πόλης) επιβάλλεται στα τουριστικά καταλύματα των περιοχών που χαρακτηρίζονται ως τουριστικές. Η απόφαση για την επιβολή του βρίσκεται στη δικαιοδοσία της εκάστοτε δημοτικής αρχής. Το ύψος του φόρου κυμαίνεται από € 0,20 έως € 4,00 ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση. Σε ορισμένες πόλεις υπάρχει εξαίρεση χρέωσης για τα άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών. Οι τοπικές αρχές έχουν δικαίωμα αύξησης του φόρου κατά 10%, με αποτέλεσμα το ανώτατο ύψος να δύναται να φτάσει τα € 4,40 ανά άτομο και ανά διανυκτέρευση.

Επιπρόσθετα υπάρχει η δυνατότητα επιβολής του φόρου σε επίπεδο καταλύματος ανάλογα με τη δυναμικότητα και την περίοδο λειτουργίας του.