Μιχάλης Παναγιωτάκης (ΔΩΔΩΝΗ): Μαθαίνει τους Ασιάτες να τρώνε φέτα και γιαούρτι

του Στέλιου Μορφίδη

Εχουν περάσει πάνω από πέντε χρόνια μετά την αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος και η γαλακτοβιομηχανία ΔΩΔΩΝΗ αναδεικνύεται σε ένα success story συνδυασμού της ιστορικής παράδοσης με την πολυεθνικότητα και την εξωστρέφεια, φτάνοντας να στέλνει μία μεγάλη γκάμα προϊόντων σε 45 ξένες χώρες και να καταγράφει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης. «Σήμερα μαθαίνουμε ακόμα και στους Ασιάτες να τρώνε φέτα και γιαούρτι», λέει στο «business

Εκ του αποτελέσματος η πορεία του φαίνεται πετυχημένη. Το 2012 ο κύκλος εργασιών της εταιρείας ήταν 80 εκατ. ευρώ, τα EBITDA αρνητικά, όπως και οι ταμειακές ροές. «Φέτος ο τζίρος μας, με τιμολογημένες πωλήσεις, θα κινηθεί στα 110 εκατ. ευρώ και το EBITDA μας θα ξεπεράσει τα 13 εκατ. ευρώ», λέει ο κ. Παναγιωτάκης. Το 35% των εσόδων προέρχεται από τις εξαγωγές που διαρκώς αυξάνονται. Οπως λέει ο ίδιος, «το μοντέλο ιδιωτικοποίησης της ΔΩΔΩΝΗΣ αποτελεί λαμπρό παράδειγμα πώς μία πτωχευμένη εταιρεία μπορεί να εξελιχθεί σε πετυχημένη ιστορία».

Ομολογουμένως μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια έγιναν πολλά. Η εταιρεία διαθέτει πλέον τρεις μονάδες, διπλάσιο προσωπικό σε σχέση με το 2012, ξεπερνώντας τους 500 εργαζόμενους, και τις διπλάσιες αγορές γάλακτος ως πρώτη ύλη. Και αυτό, όπως φαίνεται, είναι μόνο η αρχή, αφού, όπως λέει ο κ. Παναγιωτάκης, μέσα στο 2019 θα υπάρξουν εξαγορές εκ μέρους της γαλακτοβιομηχανίας και άνοιγμα νέων αγορών, με στόχευση κυρίως τις αναδυόμενες. «Φέτος υπήρξαν πολλές φήμες ότι μας έχουν προσεγγίσει διάφοροι επενδυτές για να μας εξαγοράσουν. Το αντίθετο ισχύει. Η ΔΩΔΩΝΗ έχει βολιδοσκοπήσει και μελετά πιθανές εξαγορές τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων». Οπως λέει ο κ. Παναγιωτάκης, μέσα στην επόμενη χρονιά θα έχουν «κλειδώσει» όλα με βάση το νέο υπό κατάρτιση business plan της επόμενης πενταετίας που θα συμπεριλαμβάνει επενδύσεις περίπου 30 εκατ. ευρώ, «δηλαδής, όσα έχουμε επενδύσει περίπου ως τώρα», επισημαίνει.

«Πέντε χρόνια μετά την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος έχουμε ολοκληρώσει την πρώτη φάση της μεγάλης αναδιάρθρωσης. Επενδύσαμε 30 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση της παραγωγικής μας γραμμής και την εξαγορά δύο εργοστασίων, ένα στη Θήβα, όπου φτιάχνονται η βαρελίσια φέτα ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ και η αντίστοιχη ΠΛΑΤΑΙΩΝ, και ένα στην Κύπρο για την παραγωγή χαλουμιού. Επίσης, έχουμε λανσάρει μία ευρεία γκάμα από προϊόντα, ξεκινώντας από τη φέτα, όπου παρουσιάσαμε αυτήν με λιγότερο αλάτι αλλά και τη φέτα light, ενισχύοντας την πρωτιά που έχουμε στην εγχώρια αγορά. Παράλληλα προωθήσαμε το "λευκό γιαούρτι" όπου πλέον είμαστε Νο 2 στη χώρα, σκληρά και τριμμένα τυριά, ενώ λανσάραμε ημίσκληρο τυρί (του τοστ) πρώτης ποιότητας από αιγοπρόβειο και αγελαδινό γάλα σε μια αγορά όπου κυριαρχούν τα ξένης προέλευσης και αμφιβόλου ποιότητος γάλακτος τυριά». Και ο σχεδιασμός για νέα προϊόντα δεν σταματάει. Το γιαούρτι με φρούτα ή το παιδικό γιαούρτι είναι μεταξύ αυτών.

Το μεγάλο στοίχημα

Για τον κ. Παναγιωτάκη ήταν μία μεγάλη προσπάθεια. «Αρκετά επίπονη. Oταν γράψω το βιβλίο της ζωής μου ίσως μπορέσω να την περιγράψω στην έκτασή της», λέει.
Το πρώτο πράγμα που έπρεπε να καμφθεί ήταν η μεγάλη επιφυλακτικότητα των Ηπειρωτών απέναντι στη νέα ιδιοκτησία και δομή της άλλοτε συνεταιριστικής εταιρείας. «Ειπώθηκαν και γράφτηκαν μεγάλες ανακρίβειες επειδή ο βασικός μέτοχος (σ.σ.: η S.I. Foods Limited που κατέχει το 93,75%) είναι μία εταιρεία με έδρα την Κύπρο», λέει ο κ. Παναγιωτάκης, και προσθέτει: «Είναι όμως μία εταιρεία που φτιάχτηκε για επενδύσεις αποκλειστικά στον χώρο των τροφίμων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Υπάρχει εξειδίκευση σε αυτό». Η περίοδος προσαρμογής, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ. Σε αυτό μεγάλο ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι τελικά η νέα διοικητική ομάδα ήταν αυτή που αφομοιώθηκε.

Ο ίδιος ο κ. Παναγιωτάκης, με καταγωγή από τη Ναυπακτία και τη Σαλαμίνα και θητεία σε εταιρείες και ΔΕΚΟ με έδρα την Αθήνα, δηλώνει σήμερα Γιαννιώτης! «Θέλω να νιώθω και να είμαι Γιαννιώτης. Ζω μόνιμα στα Ιωάννινα από το 2014 που ανέλαβα τη διοίκηση της βιομηχανίας. Η οικογένειά μου βρίσκεται εδώ, η κόρη μου γεννήθηκε εδώ, στο Νοσοκομείο των Ιωαννίνων πριν από δύο χρόνια». Ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΔΩΔΩΝΗΣ δηλώνει λάτρης της Ηπείρου που, όπως λέει, τον αγκάλιασε. «Θα μπορούσα πολύ εύκολα να μείνω μόνιμα ακόμα και σε ένα μικρό χωριό στα βουνά της Ηπείρου», σημειώνει.

Ο οικονομικός αντίκτυπος

Για μία ολόκληρη περιοχή που σε έναν μεγάλο βαθμό στηρίζεται οικονομικά στη ΔΩΔΩΝΗ η ψήφος εμπιστοσύνης του κόσμου ήταν ιδιαίτερης σημασίας. «Νομίζω πως όλοι άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η νέα ιδιοκτησία επένδυσε με μακροπρόθεσμη οπτική και θέλει να ισχυροποιήσει την εταιρεία. Να την κάνει σημαντική και εκτός συνόρων. Τους δείξαμε ότι η "εταιρεία της καρδιάς τους" θα συνεχίσει να υπάρχει και να αναπτύσσεται, κάτι πολύ σημαντικό τόσο για τις θέσεις εργασίας όσο και για τον γενικότερο οικονομικό αντίκτυπο στην περιοχή, με δεδομένο ότι οι περισσότεροι από τους 5.500 παραγωγούς γάλακτος με τους οποίους συνεργαζόμαστε είναι Ηπειρώτες», επισημαίνει ο κ. Παναγιωτάκης.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως λέει, τίποτα δεν έχει αλλάξει από την παραδοσιακή συνταγή που έκανε ονομαστή τη φέτα αλλά και τα υπόλοιπα προϊόντα ΔΩΔΩΝΗ. «Κανόνας απαραβίαστος», όπως λέει, «το ελληνικό γάλα. Κανένα πρόσθετο, καμία σκόνη, καμία εισαγωγή. Σας διαβεβαιώνω ότι όλα μας τα προϊόντα, και όχι μόνο η φέτα που είναι ΠΟΠ, παράγονται από 100% ελληνικό γάλα».

Οπως εξηγεί ο ίδιος, μόνο με εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα που διατίθενται σε καλή τιμή μπορεί να παραχθεί κερδοφορία η οποία θα επανεπενδυθεί. «Δυστυχώς όταν δεν τηρείται αυτό, υπάρχει κατακερματισμός και έρχεται η κατάρρευση της ίδιας της αγοράς», προειδοποιεί, καλώντας γαλακτοβιομηχανίες και παραγωγούς να μη χαλάνε το ίδιο το προϊόν, διότι έτσι το πρόβλημα μετακυλίεται στον πρωτογενή τομέα «και στο τέλος δεν θα υπάρχει φέτα». Η πτώση των τιμών στον παραγωγό θα έχει ευρύτερες καταστροφικές συνέπειες, εξηγεί, τονίζοντας ότι η ΔΩΔΩΝΗ προσφέρει σήμερα από 0,9 ως 1 ευρώ το λίτρο στους παραγωγούς όταν ο ανταγωνισμός αγοράζει με 0,75-0,80 ευρώ. «Θέλουμε ένα σωστό προϊόν στην παραδοσιακή τιμή», τονίζει.

Η ελληνική αγορά

Για την εσωτερική αγορά θεωρεί ότι κάπου εδώ, με την είσοδο και του Μασούτη στην Αττική, ισορροπεί και η τάση συγκεντρωτισμού στο λιανεμπόριο, αν και δηλώνει ανήσυχος για τη συρρίκνωση της λεγόμενης «μικρής αγοράς» που περιορίζει την ευελιξία. Το 2004 σούπερ μάρκετ και μικρομάγαζα (μπακάλικα, ψιλικά, περίπτερα) ήταν 50-50 στις πωλήσεις. Φέτος η αναλογία έχει πάει 80-20 και βαίνουμε για 85-15.

«Οι συμφωνίες πληρωμών τηρούνται», διαβεβαιώνει στο όταν ερωτάται για την κατάσταση ρευστότητας στην αγορά μετά και το σοκ της πτώχευσης του Μαρινόπουλου.
Ο κ. Παναγιωτάκης ωστόσο εμφανίζεται προβληματισμένος για τη μεταμνημονιακή εποχή της χώρας. Αφενός επειδή λόγω του brain drain έχει μειωθεί αισθητά η διαθεσιμότητα ανθρώπων για τη στελέχωση ανώτερων και ανώτατων στελεχιακών θέσεων στην εταιρεία. Αφετέρου λόγω των οικονομικών συνθηκών και του κόστους των διαθέσιμων χρηματοδοτήσεων προς τον ιδιωτικό τομέα. «Εάν η χώρα δανείζεται με επιτόκια 4,5%, όπως υποδηλώνει η δευτερογενής αγορά ομολόγων, οι επιχειρήσεις με τι επιτόκιο πρέπει να δανείζονται;», αναρωτιέται. Διαβεβαιώνει πάντως ότι η ΔΩΔΩΝΗ έχει ανοιχτές χρηματοδοτικές γραμμές μέσω της παραδοσιακής τραπεζικής οδού.

Εξαγωγές και νέα προϊόντα

Οι προοπτικές της εταιρείας εξάλλου από το μεγάλο άνοιγμα στο εξωτερικό είναι τεράστιες. Ο κ. Παναγιωτάκης ποντάρει πολλά σε αυτό. «Οι ξένοι κάθε χρόνο δημιουργούν και μία μόδα, όπως τη βιώσαμε πρόσφατα με το ελληνικό γιαούρτι. Τώρα είναι η ώρα της φέτας», λέει, και τονίζει ότι η ΔΩΔΩΝΗ έχει σήμερα την πρωτοκαθεδρία στις αγορές της Αυστραλίας, των ΗΠΑ, της Γερμανίας, των αραβικών χωρών, της Ολλανδίας και του Βελγίου. Οπως εξηγεί, το brand σήμερα φτάνει ακόμα και στις αγορές της Μαλαισίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ν. Αφρικής, αν και διευκρινίζει ότι ο όγκος ακόμα προς αυτές είναι μικρός και τα προϊόντα στέλνονται αεροπορικώς.

«Υπάρχει μία παγκόσμια εξωστρέφεια που μπορούν όλοι να εκμεταλλευτούν. Δημιουργούνται διαρκώς νέες ευκαιρίες. Επενδύσαμε ένα αξιοσέβαστο ποσό προς αυτή την κατεύθυνση - φανταστείτε ότι σήμερα διαθέτουμε μία σύγχρονη παραγωγική γραμμή στα Ιωάννινα για την παραγωγή "crumbled" τυριού αποκλειστικά για την αμερικανική αγορά που θυμίζει μέσα... φαρμακείο στο οποίο τηρούνται τελευταίου επιπέδου συνθήκες υγιεινής».

Πώς οραματίζεται ο ίδιος ότι θα είναι σε πέντε χρόνια από τώρα η ΔΩΔΩΝΗ; «Θέλω να είναι μία από τις σημαντικότερες ελληνικές πολυεθνικές εταιρείες ανεξαρτήτως τομέα, να έχει διπλάσιο τζίρο, να μην κάνει εκπτώσεις στις αξίες της και να ανταγωνίζεται ευθέως τις μεγάλες ευρωπαϊκές βιομηχανίες γάλακτος. Δεν ξέρω σε τι ποσοστό θα το πετύχουμε, αλλά δουλεύουμε γι' αυτό».