Καταρρέουν επενδύσεις και ανάπτυξη και το 2019

του Κωστή Πλάντζου

Κατάρρευση των επενδύσεων κατά το 2018, παρά την κυβερνητική προπαγάνδα που κάνει λόγο για αύξηση, έδειξε τελικά το επίσημο κλείσιμο της οικονομικής χρήσης της προηγούμενης χρονιάς, γεγονός που επηρεάζει άμεσα και το τρέχον έτος αλλά και την ανάπτυξη.

Ετσι τώρα στην κυβέρνηση αναζητούν πού χάθηκαν το 2018 και τι θα απογίνουν φέτος οι επενδύσεις και το Gr-Invest που, μετά την αποφυγή του Grexit, είχε κάνει σημαία του ο ΣΥΡΙΖΑ.

Παρά

τις ευκαιριακές παροχές που εξαγγέλλονται, στο οικονομικό επιτελείο έχουν αντιληφθεί ότι η ασθενική ανάπτυξη δημιουργεί ανησυχία στην αγορά, αλλά και στα ίδια τα κοινωνικά στρώματα που -κατά περίπτωση- ωφελούνται για τη διάρκεια και την αποτελεσματικότητα των πρακτικών της κυβέρνησης. Η εξέλιξη αυτή αναγκάζει το υπουργείο Οικονομικών να ψαλιδίσει κατά 10% τις εκτιμήσεις του όχι μόνο για τις αναμενόμενες επενδύσεις και τη μεγέθυνση της οικονομίας στη διετία 2018-2019 (προβλέπει ανάπτυξη 1,9% και 2,3% αντίστοιχα αντί για 2,1% και 2,5% αρχικά), αλλά και για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης. Προβλέπει μικρότερη κατά 10% αύξηση σε σχέση με το 2018 (πτώση από 1,1% σε 1% και αντί 1,1% που αρχικά ανέμενε για φέτος). Προεξοφλεί έτσι πιο χαμηλή εμπιστοσύνη των ελληνικών νοικοκυριών ότι θα μπορούν να ξοδεύουν περισσότερα τους προσεχείς μήνες.

Μαγική εικόνα

Η χαμηλή πτήση των επενδύσεων συνδέεται άμεσα με την πορεία της καταναλωτικής ζήτησης. Παρά τις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού για αύξηση της κατανάλωσης και του ΑΕΠ το 2019, η χρονιά ξεκίνησε με... το αριστερό για την αγορά. Από την ΕΛΣΤΑΤ καταγράφηκε πτώση του τζίρου στο λιανεμπόριο κατά 2,9% τον Ιανουάριο και 3,3% τον Φεβρουάριο σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες πέρυσι. Ανησυχητικά μεγάλη βουτιά (6%) είχαν στο α' δίμηνο τα καταστήματα ρούχων αλλά και τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (σούπερ μάρκετ). Χειρότερα κατά 4%-6% (ή περίπου 150 εκατ. ευρώ πιο χαμηλά) κινήθηκε και ο τζίρος στην πασχαλινή αγορά τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα πρώτα μηνύματα από τους εμπορικούς συλλόγους της Αττικής.

Ωστόσο το υπουργείο Οικονομίας αισιοδοξεί πως η πτώση των επενδύσεων είναι συγκυριακή και μόνο. Στο τελευταίο οικονομικό σημείωμα που εξέδωσε (Απρίλιος 2019) εκτιμά ότι η κατάρρευση των επενδύσεων κατά 12,2% στον «ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου» το 2018 μπορεί και να αποτελεί οιονεί μαγική εικόνα (για την ακρίβεια base effect λόγω της υψηλής βάσης σύγκρισης) επειδή το 2017 είχε καταγραφεί υψηλή αύξηση των επενδύσεων κατά 9,1%. Κι έτσι όμως αποδεικνύεται ότι η εκτίναξη του 2017 ήταν επίσης προϊόν στατιστικού λάθους, δηλαδή της σύγκρισης με το «καταστροφικό» 2015 όπου τα capital controls και η απειλή του Grexit ανέκοψαν την αύξηση των επενδύσεων στη χώρα μας.
Και ενώ η αύξηση των επενδύσεων του 2017 ήταν απόρροια κυρίως των ιδιωτικοποιήσεων που προέβλεπε το τρίτο μνημόνιο (αεροδρόμια, λιμάνια κ.λπ.), η μείωση κατά 12,2% το 2018 υπερκάλυψε την όποια αύξηση επήλθε μετά το 2015. Σε απόλυτους αριθμούς, το 2018 οι επενδύσεις έπεσαν κάτω και από εκείνες του 2014, σχεδόν σε όλους τους κλάδους και όλα τα επενδυτικά προϊόντα.

Επενδυτικό κενό

Χαμηλότερα από το 2018 οι επενδύσεις στη χώρα μας βρέθηκαν μόνο το 2013 και... το 1996 (20,105 και 20,256 δισ. ευρώ αντίστοιχα)! Με ρυθμούς επενδύσεων της τάξης 20-25 δισ. ευρώ τον χρόνο, θα χρειαζόταν έως και... μισός αιώνας για να ανακάμψει η χώρα και να επιστρέψει εκεί όπου βρισκόταν πριν από την κρίση. Το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος χαρακτηρίζει «εθνικό στόχο» το να διπλασιαστούν οι επενδύσεις και να αγγίξουν μέσα στην επόμενη πενταετία τα 50 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ ο ΣΕΒ υπολογίζει ότι για να καλυφθεί μέσα στην προσεχή πενταετία το επενδυτικό κενό της χώρας απαιτούνται νέες επενδύσεις ισοδύναμες με 12 επενδύσεις όπως του Ελληνικού, 170 επενδύσεις όπως του ΟΛΠ ή 115 επενδύσεις όπως του ΟΛΘ!

Αντί αύξησης έως 100%, όμως, διαρκώς ο στόχος αναβάλλεται: τέλη του 2017 και μετά την αύξηση 9,1% στις επενδύσεις, το υπουργείο Οικονομικών προέβλεπε νέα αύξηση 10,5%. Τέλη του 2018 αναθεώρησε τον στόχο σε αύξηση 0,8% και έθεσε νέο στόχο αύξησης 11,9% για το 2019. Προ ημερών διαπίστωσε τη μείωση 12,2% κατά το 2018, αλλά κούρεψε και τον στόχο του 2019 κατά τα 2/3, σε μόλις 3,9%. Μετέθεσε πλέον και τον στόχο για αύξηση 12,9% στο 2020! Το μάρμαρο πληρώνει και πάλι η αγορά, αφού η κυβέρνηση, για να πετύχει «υπερπλεόνασμα» 1,2 δισ. ευρώ υψηλότερο από το 2017 για παροχές, περιέκοψε διπλάσιες δαπάνες από τις κρατικές επενδύσεις! Η δαπάνη της Γενικής Κυβέρνησης για τον «ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου» μειώθηκε το 2018 στα 5,601 δισ. ευρώ, από 7,855 δισ. ευρώ το 2017, δηλαδή κατά 2,2 δισ. ευρώ. Αντίστοιχη επίδοση είχε καταγραφεί μόνο το 2011 και το 2012, όταν η τότε κυβέρνηση προσπαθούσε να τιθασεύσει δημοσιονομικά ελλείμματα-μαμούθ της τάξης του 9%-12%.