Η συμβολή των «αντισταθμιστικών κεφαλαίων» στην διαμόρφωση ενός άριστου επενδυτικού χαρτοφυλακίου

Κοινή πεποίθηση είναι ότι τα αντισταθμιστικά κεφάλαια (≪hedge funds≫) ως εναλλακτική κατηγορία χρεογράφων διαθέτουν ευεργετικές ιδιότητες και πρέπει, ανεξάρτητα του βαθμού αποστροφής για τον κίνδυνο, να συμπεριλαμβάνονται σε ένα χαρτοφυλάκιο κινητών αξιών. Το σκεπτικό είναι ότι η εγκατάλειψη του πρότυπου χαρτοφυλακίου μετοχών-ομολόγων και ο συνδυασμός αυτών με τα hedge funds οδηγεί μετά από βελτιστοποίηση σε ανώτερο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο, δηλαδή σε ένα συνδυασμό που εξασφαλίζει μια υψηλότερη προσαρμοσμένη στο

Μια συνοπτική ματιά στην αγορά των hedge funds

Από τις αρχές της δεκαετίας 90, η ανάπτυξη των ≪hedge funds≫ ήταν αλματώδης, αν εξαιρέσει κανείς ένα πολύ σύντομο, αλλά βίαιο, διάλειμμα κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης. Σήμερα,
υπάρχουν κάτι περισσότερα από 10.000 hedge funds με συνολικό ενεργητικό κοντά στα 2,7 τρις Δολάρια (Διάγραμμα 1). Συμπεριλαμβανομένου και των CTAs (≪Commodity Trading Advisors≫ ή ≪Managed Futures≫), τα υπό διαχείριση κεφάλαια στο τέλος του 1ο εξάμηνο 2014, ξεπερνούσαν τα 3 τρισ. δολάρια.

Διάγραμμα 1: Ενεργητικό αντισταθμιστικών ταμείων (εκ. $)

Πηγή: Barclay Hedge

Η εκρηκτική ανάπτυξη και αποδοχή τους από τους ευκατάστατους ιδιώτες και θεσμικούς επενδυτές οφείλεται κυρίως στην ιδιαιτερότητα και ελκυστικότητα του επενδυτικού σκοπού τους, καθώς τα συγκεκριμένα αμοιβαία κεφάλαια έχουν ως στόχο την διασφάλιση, μέσω ποικίλων επενδυτικών στρατηγικών, απόλυτων και αποσυσχετισμένων αποδόσεων, ήτοι θετικών αποδόσεων ανεξάρτητα από τη πορεία των κεφαλαιαγορών.

Ουσιαστικά, το κλειδί της επιτυχίας τους έγκειται στην εγκατάλειψη του «beta», δηλαδή της πολιτικής των σχετικών αποδόσεων που θέτει ως προαπαιτούμενο την παρακολούθηση ενός δείκτη αναφοράς και την υπέρ απόδοση έναντι αυτού. Το ερώτημα που τίθεται ολοένα και με μεγαλύτερη ένταση είναι κατά πόσο τα συγκεκριμένα ακριβά επενδυτικά οχήματα ικανοποιούν τις προσδοκίες.

Hedge funds: Μια ελκυστική εναλλακτική κατηγορία αξιών

Μια ιστορική ανασκόπηση και σύγκριση με τις παγκόσμιες μετοχικές και ομολογιακές αξίες απαντά καταφατικά, καθώς τα hedge funds καταγράφουν τα τελευταία 20 χρόνια σωρευτικές αποδόσεις
υψηλότερες αυτών των μετοχών, των ομολόγων και εμπορευμάτων (Διάγραμμα 3).

Διάγραμμα 2: Ιστορικές συγκριτικές σωρευτικές αποδόσεις των hedge funds ($, βάση 100, 31 Δεκ. 1993)

Πηγή: Bloomberg

Η ανάλυση των αποδόσεων καταδεικνύει επίσης την ανωτερότητα των hedge funds, καθώς εμφανίζουν ελκυστικότερο προφίλ απόδοσης κινδύνου, δηλαδή υψηλότερη προσαρμοσμένη στον κίνδυνο απόδοση (δείκτη sharpe), έναντι τόσο των μετοχών, όσο και των ομολόγων και των εμπορευμάτων (Διάγραμμα 3).

Διάγραμμα 3: Προφίλ απόδοσης ρίσκου*

*H διάμετρος αντικατοπτρίζει το μέγεθος του δείκτη sharpe

O Πίνακας 1 συγκεντρώνει επιλεγμένα στατιστικά και μεγέθη ρίσκου απόδοσης των τεσσάρων υπό εξέταση κατηγοριών αξιών.

Πίνακας 1: Επιδόσεις «hedge funds»

*Περίοδος Ιαν. 1994-Ιουν. 2014 (246 μηνιαίες παρατηρήσεις)
**Μέση απόδοσης / μεταβλητότητας (προσαρμοσμένη στο κίνδυνο απόδοση)
***(Μέση απόδοση – επιτόκιο χωρίς κίνδυνο)/μεταβλητότητα, με το επιτόκιο χωρίς κίνδυνο να προκύπτει από τις
αποδόσεις των εντόκων 90 ημερών του αμερικάνικου δημοσίου
****Οκτ. 07 με Φεβ. 09 για τις μετοχές και τα hedge funds, Ιουν. 08 με Φεβ. 09 για τα εμπορεύματα και Φεβ. 08 με
Οκτ. 08 για τα ομόλογα

Αυτό που κάνει εντύπωση είναι ότι πέρα από τις υψηλότερες επιδόσεις ανά μονάδα κινδύνου (απόλυτες ή υπερβάλλουσες), τα hedge funds παρουσιάζουν μια ελκυστική εικόνα σε ότι αφορά την επικινδυνότητατους αφού παρουσιάζουν μια μεταβλητότητα ελάχιστα υψηλότερη της αντίστοιχης των ομολόγων και χαμηλότερη κατά 50% έναντι αυτής των μετοχών και των εμπορευμάτων.

Μεταξύ των εναλλακτικών επενδύσεων, η υπεροχή των hedge funds έναντι των εμπορευμάτων είναι αδιαμφισβήτητη.

Προς την ίδια κατεύθυνση συνδράμει και η ιστορική απεικόνιση του «drawdown», δηλαδή της απώλειας έναντι της προηγούμενης κορυφής (Διάγραμμα 5), καθώς τα hedge funds υπολείπονται ελάχιστα των ομολόγων υπερτερώντας όμως των μετοχών και των εμπορευμάτων.

Σε σχέση με τις μετοχές, που αποτελούν την επικινδυνότερη και θεωρητικά αποδοτικότερη σε βάθος χρόνου επενδυτική κλάση, η κατανομή συχνοτήτων των μηνιαίων αποδόσεων όπως αυτή αποτυπώνεται
στο Διάγραμμα 5 καταδεικνύει πέρα της ηπιότερης μεταβλητότητας των hedge funds μια:

• Εντονότερη συγκέντρωση των αποδόσεων σε ένα κεντρικό διάστημα τιμών -1,0% και 2,0% (73,6%
στην περίπτωση των hedge funds έναντι 34,2% στη περίπτωση των μετόχων)
• Υψηλότερο πτωτικό ρίσκο («downside risk») των μετοχών με τη συχνότητα εμφάνισης αρνητικής
μηνιαίας απόδοσης να διαμορφώνεται στο 37,4% για τις μετοχές έναντι 30,5% για τα hedge funds
• Σημαντικότερο πτωτικό η ανοδικό ακραίου ρίσκου στη περίπτωση των μετοχών, καθώς οι
τελευταίες εμφανίζουν πιο παχιές (δεξιές και αριστερές) ουρές («fat tails»), δηλαδή συχνότερες
ακραίες τιμές (16,7% για κέρδη πάνω από 6% ή ζημιές άνω του 6% στη περίπτωση των μετοχών
έναντι 2,8% για τα hedge funds)

Διάγραμμα 5: Κατανομή συχνοτήτων των μηνιαίων αποδόσεων των hedge funds και των μετοχών

Η ανησυχητική σταδιακή ενίσχυση της συσχέτισης μεταξύ hedge funds και λοιπών κατηγοριών αξιών
Από την ιστορική εξέταση προκύπτει μια ανησυχητική ενίσχυση της συσχέτισης των «hedge funds» με τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία υπό εξέταση που δεν διακρίνεται από την ανάλυση των μέσων όρων της
περιόδου (Πίνακας 2). Ο συντελεστής συσχέτισης με τις μετοχές και τα εμπορεύματα διαμορφώνεται στο 87,5% και 65,0% έναντι 50,5% και 20,7% το 1999, ενώ με τα ομόλογα ο αντίστοιχος δείκτης πέρασε από -27,2% στο 41,9% (Διάγραμμα 6).

Πίνακας 2: Συντελεστές συσχέτισης

Σε γενικές γραμμές η παρατηρούμενη τάση είναι μια ενίσχυση της συσχέτισης μεταξύ των hedge funds και τις υπόλοιπες κατηγορίες αξιών, γεγονός που προφανώς υποδηλώνει τη δυσκολία ανεύρεσης και εκμετάλλευσης επενδυτικών ευκαιριών και την ολοένα μεγαλύτερη έκθεση στο ρίσκο αγοράς.

Η απαραίτητη και επιβεβλημένη συμμέτοχη των hedge funds στη διαμόρφωση του βέλτιστου
επενδυτικού χαρτοφυλακίου

Σε επίπεδο διαχείρισης και διαμόρφωσης του άριστου χαρτοφυλακίου, τα βασικά ευρήματα που προκύπτουν από τις ασκήσεις βελτιστοποιήσεις έχουν ως εξής (Διάγραμμα 7):
• H παρουσία των hedge funds έως εναλλακτική κατηγορία περιουσιακών στοιχείων μεταξύ του ιδανικού συνδυασμού κατηγοριών αξιών είναι επιβεβλημένη δεδομένης των συγκριτικών ανώτερων προσαρμοσμένων στον κίνδυνο επιδόσεων τους στο παρελθόν.
• Tα hedge funds φαίνεται να λειτουργούν ως απόλυτο υποκατάστατο των μετοχικών αξιών καθώς εκτοπίζουν τις τελευταίες από το βέλτιστο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο, λόγο, αφενός της υψηλής
συσχέτισης μεταξύ των αντισταθμιστικών ταμείων και των μετοχικών αξιών, αφετέρου της ελκυστικότερης σχέσης απόδοσης-κινδύνου των αντισταθμιστικών ταμείων.
• Τα ομόλογα, η πλέον συντηρητική τοποθέτηση κατά την περίοδο ανάλυσης, έχουν ευεργετική συνεισφορά στην διαδικασία δημιουργίας ενός διαφοροποιημένου αποδοτικού επενδυτικού
χαρτοφυλακίου, δηλαδή του μίγματος αξιών που ελαχιστοποιεί την προσαρμοσμένη στον κίνδυνο απόδοση.
• Τα hedge funds αποτελούν την καλύτερη επιλογή μεταξύ των εναλλακτικών επενδύσεων καθώς τα οφέλη των εμπορευμάτων, της φτωχότερης από άποψης κανονικοποιήμενης απόδοσης κλάσης χρεογράφων, είναι τόσο φτωχά που η συμμετοχή τους αποδεικνύεται μη σημαντική.

Long only: Σταθμίσεις ≥ 0%, σύνολο 100%

Short & leverage allowed: -100% ≤ Σταθμίσεις ≤ 100%, σύνολο 100%

Balanced: 40% ≤ μετοχές/ομόλογα ≤ 60%, 0% ≤ hedge funds/εμπορεύματα ≤ 20%, σύνολο 100%

*Ως αποτέλεσμα της μεγιστοποίησης της προσαρμοσμένης στο κίνδυνο απόδοσης

Συμπεράσματα

Όπως προκύπτει από την ανάλυση, τα hedge funds απαντούν στις προσδοκίες καθώς εμφανίζουν ιστορικά ανώτερες προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις, που παρόλο τα υψηλά κόστη τους, τα καθιστούν
μια απαραίτητη κλάση αξιών. Εντούτοις, παρατηρείται μια ανησυχητική σταδιακή αύξηση της συσχέτισης τους με τις μετοχές τα τελευταία χρόνια, η οποία ενισχύει το πτωτικό τους ρίσκο ιδιαίτερα σε περιόδους όπως η σημερινή όπου οι μετοχικές αξίες φαντάζουν από δίκαια αποτιμώμενες έως και ακριβές σε μερικές περιπτώσεις. Παράλληλα, παρατηρείται ένας περιορισμός των αποδόσεων τους, που όπως και η υψηλή συσχέτιση τους με τις μετοχές, φαίνεται να αντικατοπτρίζει τη ολοένα μεγαλύτερη δυσκολία ανεύρεσης και εκμετάλλευσης επενδυτικών ευκαιριών. Ωστόσο, τα οφέλη των hedge funds δεν τίθενται υπό αμφισβήτηση, με την θετική συνδρομή τους στη σύνθεση ενός βέλτιστου επενδυτικού χαρτοφυλακίου να παραμένει πάντα σε ισχύ.

Ο επενδυτής που επιθυμεί να ωφεληθεί στο μέγιστο βαθμό από τις ευεργετικές ιδιότητες των hedge funds, και που επιθυμεί πέρα από την αποφυγή του ρίσκο επιλογής διαχειριστή, να υπερπηδήσει και τα μειονεκτήματα των «κερδοσκοπικών κεφαλαίων», θα πρέπει να στραφεί προς προϊόντα κλώνους, όπως π.χ. και μεταξύ άλλων το IQ Hedge Multi-Strategy Tracker ETF ή/και το Proshares Hedge Replication ETF, που σκοπός τους είναι η αναπαραγωγή των αποδόσεων των hedge funds.

Οι στρατηγικές αναπαραγωγής έχουν ως στόχο τη δημιουργία και την ενεργή διαχείριση χαρτοφυλακίων εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων, στόχος των οποίων είναι η επίτευξη αποδόσεων hedge funds χωρίς την απευθείας επένδυση σε αυτά. Σκοπός είναι η αποφυγή του υψηλού κόστους, της περιορισμένης ρευστότητας, της μεγάλης αδιαφάνειας και των σημαντικών φραγμών στην είσοδο που συνδέονται με την απευθείας επένδυση σε hedge funds.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα πλέον των hedge funds είναι ότι το μερίδιο των αποδόσεων που οφείλετε στις ικανότητες του διαχειριστή («alpha») φθίνει συνεχώς, με αποτέλεσμα ο επενδυτής να καλείται να πληρώσει ακριβές αμοιβές για ένα ολοένα και μεγαλύτερο ρίσκο αγοράς («beta»).