Η κυβέρνηση βάζει χέρι σε €40 δισ. από τα ταμειακά διαθέσιμα κρατικών φορέων

Την τακτική «μαστίγιο και καρότο» επιλέγει η κυβέρνηση για να αναγκάσει τις διοικήσεις όλων των κρατικών φορέων να βάλουν τα ταμειακά τους διαθέσιμα στον κουμπαρά του κράτους. Καταφεύγει δηλαδή σε εσωτερικό δανεισμό για να εξασφαλίσει ταμειακά αποθέματα των κρατικών φορέων, ύψους άνω 40 δισ. ευρώ, με σκοπό να καλύψει έτσι τις εσωτερικές ανάγκες της χώρας για τους προσεχείς μήνες ή για όσο δεν θα μπορεί να δανείζεται τα αναγκαία ποσά από το εξωτερικό.

Ο «κρυφός» αυτός δανεισμός κοστίζει πολλαπλάσια απ' όσο αν αξιοποιούσε τα αδιάθετα υπόλοιπα 20 δισ. ευρώ από τα 86 δισ. του τρίτου μνημονίου.

Καθώς η χώρα παραμένει ουσιαστικά αποκλεισμένη από τις αγορές, στο υπουργείο Οικονομικών έχουν έτοιμη προς υπογραφή τη νέα υπουργική απόφαση με την οποία η κυβέρνηση θα σαρώσει κάθε ευρώ από τη ρευστότητα των κρατικών φορέων. Η απόφαση μάλιστα θα προβλέπει καρατόμηση των διοικήσεων που δεν συμμορφώνονται.

Στον αντίποδα, νομοθετώντας την «υποχρεωτική κατάθεση διαθεσίμων» των οργανισμών του Δημοσίου στην ΤτΕ, το υπουργείο Οικονομικών προφυλάσσει τις διοικήσεις από ευθύνες για ενδεχόμενη «απιστία».

Από τον Απρίλιο του 2015 (με τον ν.4323) μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2018, όλοι οι κρατικοί φορείς υποχρεώθηκαν, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης ή διαδικασίας, να καταθέσουν τα ταμειακά τους διαθέσιμα και να μεταφέρουν τα κεφάλαια των προθεσμιακών τους καταθέσεων, συνολικού ύψους 36 δισ. ευρώ, σε λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες του βραχυπρόθεσμου εσωτερικού δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου.

Με τέτοιες βραχυχρόνιες πράξεις δανεισμού επαναγοράς (repos , έντοκα γραμμάτια κ.λπ.) το Δημόσιο άντλησε φέτος ρευστότητα («πιστωτικά έσοδα», όπως εμφανίζονται στον Προϋπολογισμό) ύψους 602,991 δισ. ευρώ, ενώ το 2017, σύμφωνα με την Εκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, είχε ανακυκλώσει το αστρονομικό ποσόν των 662,349 δισ. ευρώ - 99,294 δισ. ευρώ επιπλέον απ' όσα είχαν προϋπολογιστεί.

Αν και τα πιστωτικά έσοδα δεν είναι πραγματικά έσοδα αλλά ανακύκλωση χρήματος, τα ποσά αυτά αποδεικνύουν δύο κυρίως στοιχεία:
Α) Εξαντλητική μόχλευση της ρευστότητας των φορέων του Δημοσίου ελλείψει εξωτερικού δανεισμού: μέχρι το 2009, που η χώρα δανειζόταν ακόμα από τις αγορές, αυτά τα πιστωτικά έσοδα δεν ξεπερνούσαν ποτέ τα 100 δισ. ευρώ, δηλαδή ήταν λιγότερα και από την υπέρβαση που σημειώθηκε το 2017.

Β) Το υψηλό επιτόκιο δανεισμού 3,2% συνιστά έμμεση αιμοδότηση των κρατικών φορέων πέραν του Προϋπολογισμού. Ωστόσο προέρχεται από το ίδιο το κράτος και όχι από την αγορά ή τις τράπεζες (ως τόκοι καταθέσεων ή άλλες επενδύσεις). Ετσι, τα 40 και πλέον δισ. ευρώ που θέλει να σωρεύσει το κράτος θα λείψουν από τις καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες ή από άλλες πιο παραγωγικές δραστηριότητες.
Κωστής Χ. Πλάντζος