Γιατί κυβέρνηση και ασφαλιστικές θα σηκώσουν τον Friedman από τον τάφο του

Ο Αμερικανός οικονομολόγος Milton Friedman σε μια ιστορική του φράση είχε πει πως «πολλοί ζητούν η κυβέρνηση να προστατέψει τον καταναλωτή. Ένα πολύ πιο επείγον πρόβλημα είναι να προστατευθεί ο καταναλωτής από την κυβέρνηση». Ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους κατά μερικούς, αδικημένους κατ’ άλλους από το προβοκατόρικο και εν πολλοίς λαϊκιστικό best seller της Ναόμι Κλάιν «Το δόγμα του σοκ» γκουρού του χρήματος που με την οικονομική του σκέψη επηρέασε ηγέτες όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ, τον Άλαν Γκρίσπαν ακόμα καλά - καλά και τον Αουγκούστο Πινοσέτ, με τη ρήση αυτή θέλησε να ρίξει το σοσιαλιστικό

και κρατικιστικό τοίχος της εποχής του. Αυτό ήταν και το κυρίαρχο πρόταγμα της επιστήμης του. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός που ερχόταν σε ευθεία σύγκρουση όχι μόνο με τον σοσιαλισμό που ενδημούσε στο ανατολικό μπλοκ της τότε εποχής, αλλά και στη «μεσαία» ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.

Τι συμβαίνει όμως όταν αυτό το παγκόσμιο όραμα του εμπνευστή της σχολής του Σικάγο περνάει από τη μετριοπάθεια στα άκρα; Όταν ιδιωτικές επιχειρήσεις και πολυεθνικές βλέποντας την αδυναμία του Κράτους σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, οι συντάξεις, η γενική ασφάλιση, η διαχείριση του Κράτους ακόμα καλά καλά και στην άμυνα, αναλαμβάνουν να υποκαταστήσουν το κενό αυτό;

Η Ελλάδα, εδώ και καιρό μοιάζει με καράβι δίχως πυξίδα σε έναν ωκεανό προβλημάτων που ο κρατισμός ομολογουμένως δημιούργησε. Το υπερτροφικό Κράτος ευθύνεται για τους χιλιάδες εξαφανισμένους ή μη παραγωγικούς εργαζόμενους. Το Δημόσιο ευθύνεται για τη σημερινή κατάντια των χρεών και των ελλειμμάτων μας, για την αναξιοκρατία, για τον φαύλο τρόπο ανάπτυξης που βασίστηκε στον οικοδομή κι όχι στην ανάπτυξη παραγωγικών βιομηχανιών ή άλλων δραστηριοτήτων. Και με αυτό το Κράτος εμείς οι Έλληνες οφείλουμε να ξεμπερδεύουμε μια και έξω.

Όμως όσο κι αν αυτομαστιγωνόμαστε, όσο κι αν τα λάθη δεν μας αφήνουν να έχουμε ορατότητα, θα πρέπει να δούμε και τα καλά που συντελέστηκαν σε αυτό τον τόπο και να μην τα συμπεριλάβουμε στο γενικότερο «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με το παλιό. Οπωσδήποτε τα επιδόματα που δόθηκαν σε ανάπηρους – μαϊμού δεν περιποιούν τιμή για το σύγχρονο κράτος πρόνοιας μας. Ούτε οι πρόωρες συντάξεις σε 40χρονους ή οι βιομηχανίες απόδοσης συντάξεων με πλαστά πιστοποιητικά. Όμως το γεγονός ότι όλοι οι Έλληνες είχαν πρόσβαση στη δημόσια υγεία, στη σύνταξη, το ότι επί σαράντα χρόνια είχαμε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αστέγων (αν και αυτό τείνει να ανατραπεί), το ότι πρόσβαση στα φάρμακα δεν είχαν οι έχοντες μόνο άλλα μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, αποτελούν αναμφισβήτητες κατακτήσεις.

Οι σκέψεις που γράφω έρχονται μετά από μια παρουσίαση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, οι οποίες διεκδικούν τη δημιουργία ιδιωτικού, υποχρεωτικού πυλώνα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή όπως πληρώνουμε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ για να ασφαλίζουμε τα αυτοκίνητα μας, έτσι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και πάλι να πρέπει να πληρώνουμε ιδιωτικές pension companies για να έχουμε επικουρική σύνταξη. Τη λέξη υποχρεωτικά δεν την υπογραμμίζω τυχαία. Και το λέω αυτό διότι το γεγονός πως πάνε να μας επιβάλλουν δήθεν προοδευτικά, να πληρώνουμε για ένα μέχρι σήμερα δικαίωμα μας, θα έκανε ακόμα και τον υπερφιλελεύθερο Friedman να σηκωθεί από τον τάφο του. Πρόκειται για μια ρύθμιση που ουσιαστικά θα εκβιάζει τον πολίτη και που θα τον δεσμεύει σε μια νέα, αυταρχικού τύπου κρατικιστική λογική. Γιατί μια τέτοια μεταρρύθμιση θα είναι εκβιαστική, αν είναι 100% υποχρεωτική και φυσικά θα έχει εν τέλει έναν χαρακτήρα κομμουνιστικής ντιρεκτίβας. Μόνο με το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής και με την παροχή κινήτρων θα πρέπει να υπάρξει μια τέτοια νομοθετική παρέμβαση. Μόνο με απόλυτα φιλελεύθερο κι όχι κανονιστικό χαρακτήρα, θα δομηθεί το καινούργιο. Τώρα εάν οι ασφαλιστικές εταιρείες επιθυμούν νέες αγορές, φρέσκο τζίρο και καινούργιους πελάτες είναι θεμιτό. Αυτό όμως δεν πρέπει επ’ ουδενί να γίνει με ένα τρόπο αθέμιτο. Δεν πρέπει η κυβέρνηση που έχει ανοίξει το διάλογο για το μείζον αυτό θέμα (το οποίο μέχρι στιγμής περνάει στα ψιλά – δυστυχώς – των συνήθως ανενημέρωτων εφημερίδων) να οδηγηθεί σε μια λύση που παραπέμπει σε διάταγμα του τύπου Μπρέζνιεφ, σε ντιρεκτίβα σοσιαλιστικής υφής και φύσης.

Όχι λοιπόν. Το δικαίωμα του καταναλωτή – ασφαλισμένου στην επικουρική σύνταξη δεν πρέπει να εκχωρηθεί με τρόπο υποχρεωτικό στην ιδιωτική αγορά αλλά να του δοθεί η ελυέθερη βούληση μέσω παροχής κινήτρων. Να διαλέγει εάν θα μένει υπό την κρατική αγκάλη ή αν θα επιλέγει καλύτερα και πιο αποδοτικά ιδιωτικά προγράμματα. Αν γίνει κάτι διαφορετικό τότε ακόμα και οι «πιστοί» του μεγάλου Friedman θα έχουν κάθε δικαίωμα να υποστηρίζουν πως «πολλοί ζητούν η κυβέρνηση να προστατέψει τον καταναλωτή. Ένα πολύ πιο επείγον πρόβλημα όμως είναι να προστατευθεί ο καταναλωτής από την κυβέρνηση».

Blogger Δημήτρης Μαρκόπουλος