Γιατί η σύγκρουση με τη Γερμανία είναι αναπόφευκτη

Ενα από τα βασικά ζητήματα που τέθηκαν μετά τις εξαγγελίες Τσίπρα στη ΔΕΘ είναι η στάση που θα τηρήσουν οι εταίροι-δανειστές απέναντι στην πρόθεση μιας πιθανής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει πορεία στην οικονομική πολιτική και να χαλαρώσει τα λουριά της λιτότητας.

Το θέμα ανάγεται κατά βάση στη στάση των Γερμανών, αφού εκείνοι είναι που έχουν επιβάλει τις πολιτικές λιτότητας σε όλη την Ευρωζώνη

και οι οποίοι μέχρι σήμερα έχουν στυλώσει τα πόδια απέναντι σε κάθε απόπειρα των ελληνικών κυβερνήσεων να διεκδικήσουν χαλάρωση.

Η εμπειρία δείχνει ότι το Βερολίνο, αλλά και οι Βρυξέλλες έδειξαν μεγάλη ακαμψία και επιμονή στην εφαρμογή των πολιτικών του μνημονίου. Πόσο πιθανό είναι να αλλάξουν εάν υπάρξει μεταβολή του πολιτικού σκηνικού στη χώρα μας;

Η αλήθεια είναι ότι η σύγκρουση με τους Γερμανούς μοιάζει αναπόφευκτη. Εχει φανεί από καιρό, άλλωστε, ότι τα συμφέροντά τους συγκρούονται με τα δικά μας. Οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, όμως, αναγκάστηκαν να υποταχτούν, εκτιμώντας προφανώς ότι το κόστος της σύγκρουσης θα ήταν πολύ υψηλό. Οι έμμεσες αλλά ξεκάθαρες απειλές των εταίρων περί εκδίωξης από το ευρώ έκαναν τη δουλειά τους παρόλο που εκ των υστέρων ομολόγησαν ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο.

Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι τα συμφέροντα της Γερμανίας συγκρούονται με εκείνα αρκετών άλλων χωρών, ορισμένες από τις οποίες, μάλιστα, έχουν αρχίσει πλέον να εκφράζουν ανοικτά τη διαφωνία τους.
Κόντρα στο γερμανικό δόγμα τοποθετήθηκε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, προαναγγέλλοντας ότι θα προχωρήσει σε μέτρα νομισματικής ενίσχυσης της οικονομίας (το λεγόμενο «τύπωμα χρήματος») παρά τις αντιρρήσεις του Βερολίνου, ζητώντας ταυτόχρονα από τις κυβερνήσεις να βοηθήσουν κι εκείνες την ανάπτυξη με δημοσιονομικά μέτρα.

Οι Ιταλοί, αλλά και άλλοι, ζητούν να εξαιρεθούν οι δημόσιες επενδύσεις από το έλλειμμα, ενώ οι Γάλλοι πίεζαν από καιρό για εγκατάλειψη του σκληρού ευρώ, κάτι που ήδη άρχισε να γίνεται, αλλά και για δημοσιονομική χαλάρωση.

Οι πολιτικές των τελευταίων ετών φρενάρουν την οικονομία της Ευρωζώνης, ενώ ο αντιπληθωρισμός και η απειλή της ύφεσης τρομάζουν τις ευρωπαϊκές ηγεσίες οι οποίες αναζητούν απεγνωσμένα διέξοδο.
Η οικονομική πίεση φέρνει στην επιφάνεια και τη χρόνια ανισότητα που δημιούργησε η εισαγωγή του ευρώ: η γερμανική οικονομία ήταν ο μεγάλος κερδισμένος από το κοινό νόμισμα και η εκδήλωση της κρίσης ήταν μια ευκαιρία για την πολιτική ηγεσία της χώρας να εδραιώσει την ηγεμονία της έναντι των εταίρων και πολιτικά. Στην ουσία η Γερμανία κέρδισε από την κρίση και σε οικονομικό και σε πολιτικό πεδίο.
Σήμερα οι συσχετισμοί δείχνουν να αλλάζουν, έστω και διστακτικά. Το οικονομικό δόγμα της λιτότητας αρχίζει να χάνει έδαφος, καθώς η ΕΚΤ, η Κομισιόν, αλλά και αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναζητούν λύσεις στη χαλάρωση της λιτότητας. Αλλά και πολιτικά η Γερμανία αντιμετωπίζει περισσότερη κριτική.

Οι αλλαγές, βέβαια, δεν είναι θεαματικές ούτε μονοσήμαντες. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, για παράδειγμα, την ίδια στιγμή που ζητεί να αναθεωρηθούν οι στόχοι των προϋπολογισμών, λαμβάνοντας υπόψη την απασχόληση και την ανάπτυξη, υποστηρίζει και την ιδέα μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων, καθοδηγούμενης από τον γαλλογερμανικό άξονα.

Η ουσιαστική υποταγή της Γαλλίας στη Γερμανία, η οποία συντελέστηκε επί Σαρκοζί, βοήθησε τις ηγεμονικές επιδιώξεις της κυβέρνησης Μέρκελ. Η στάση των Γάλλων στη σημερινή ευαίσθητη συγκυρία θα καθορίσει πολλά. Πόσα όμως μπορεί να κάνει ο -στριμωγμένος- Φρανσουά Ολάντ;

Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν ότι η συγκυρία στην Ευρώπη ανοίγει δυνατότητες για την Ελλάδα, η οποία δεν έχει την πολυτέλεια να συνεχίσει την εφαρμογή πολιτικών που εξοντώνουν την κοινωνία χωρίς να έχουν οικονομικό αποτέλεσμα.

Η σύγκρουση με το δόγμα Μέρκελ είναι υποχρεωτική. Θα χρειαστεί μάχη, αλλά είναι πιθανόν οι συνθήκες στην Ευρώπη να είναι λίγο πιο ευνοϊκές από ό,τι στο παρελθόν.

Blogger Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου