Ευρώπη της ειρήνης ή του ασύμμετρου οικονομικού πολέμου;

Μετά τις επίσημες τελετές για την έναρξη της ελληνικής προεδρίας, επιστρέφουμε στην πραγματικότητα και η προσοχή εστιάζεται στην επάνοδο της τρόικας και την επικείμενη αξιολόγηση. Από τα μεγάλα λόγια για το «μεγαλείο» της Ενωμένης Ευρώπης περνάμε στους ψυχρούς λογαριασμούς των δανειστών και τις απαιτήσεις τους για νέα μέτρα.

Η συγκυρία έχει μεγάλη συμβολική σημασία. Η εναλλαγή της προεδρίας υποτίθεται ότι εκφράζει τη θεσμική ισότητα των κρατών-μελών της Ε.Ε. Ολες οι χώρες, μικρές και μεγάλες, αναλαμβάνουν διαδοχικά τον

ρόλο. Αυτό επιχειρήθηκε να προβληθεί με την πανηγυρική έναρξη της προεδρίας, μαζί με άλλες μεγαλόστομες διακηρύξεις για τον ευγενή και ειρηνοποιό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η ισότητα, όμως, έχει στην πραγματικότητα εξαφανιστεί στην ευρωζώνη και η υποτιθέμενη αλληλεγγύη έχει εκφυλιστεί σε μια σχέση πιστωτή και οφειλέτη. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στις σχέσεις της Ελλάδας (αλλά και των άλλων χωρών των μνημονίων) με την τρόικα, η οποία βρίσκεται πλέον ανοιχτά στο κέντρο της κριτικής τόσο για την εξωθεσμική φύση της και την απουσία δημοκρατικού ελέγχου όσο και για τις αστοχίες της στις οικονομικές πολιτικές που επιβάλλει.

Η κρίση δεν ανέδειξε μόνο τις αρχιτεκτονικές ελλείψεις στην οικοδόμηση του ευρώ, αλλά προκάλεσε και βαθύτερη πολιτική στρέβλωση στους θεσμούς της Ε.Ε. Η «πατέντα» της τρόικας βάθυνε το δημοκρατικό έλλειμμα και εξελίχθηκε σε ένα εργαλείο με το οποίο οι ισχυρές πλεονασματικές χώρες επιβάλλουν τη βούλησή τους στις ελλειμματικές και ασθενέστερες, προωθώντας ταυτόχρονα τη νεοφιλελεύθερη οικονομική ατζέντα.
Μπορεί η ευρωπαϊκή ενοποίηση να έχει συμβάλει στην ειρηνική συνύπαρξη χωρών που αλληλοσφάχτηκαν πολλές φορές ανά τους αιώνες, αλλά η σημερινή πραγματικότητα στην ευρωζώνη είναι ένας ασύμμετρος οικονομικός πόλεμος.

Αν έτσι οικοδομείται η Ευρώπη, τότε είναι αναμενόμενο η αντίδραση σε αυτή να ενισχύεται συνεχώς.

Η πλειονότητα των πολιτών, ειδικά στην Ελλάδα, είναι υπέρ της Ευρώπης. Οχι όμως μιας Ευρώπης η οποία στραγγίζει την οικονομία, καταστρέφει την κοινωνία και διευρύνει συνεχώς το χάσμα ανάμεσα τόσο στον Βορρά και τον Νότο όσο και σε πλούσιους και φτωχούς στο εσωτερικό κάθε χώρας.

Για τον λόγο αυτό φαίνεται ελάχιστα πειστικό το δίλημμα που τίθεται εν όψει των ευρωεκλογών, ότι δηλαδή η ψήφος αφορά την αποδοχή ή όχι της ευρωπαϊκής προοπτικής, στο οποίο επιχειρεί να εστιάσει η κυβερνητική πλευρά στην Ελλάδα.

Είναι παραπλανητικό το δίλημμα, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που δεν τίθεται υπό κρίση η πολιτισμική, δημοκρατική και κοινωνική παράδοση της Δυτικής Ευρώπης, αλλά ο οικονομικός παραλογισμός του σκληρού ευρώ που έχει χαρακτηριστικά μάρκου και βυθίζει σε τέλμα τις περισσότερες χώρες.

Επιπλέον, η κυβέρνηση δείχνει να ταυτίζεται πλήρως με τις επιδιώξεις των ισχυρών χωρών σε ό,τι αφορά την άσκηση της προεδρίας. Αν υπάρχει μια προτεραιότητα που θα έπρεπε να τεθεί, αυτή είναι η ανάδειξη κάποιων θεμάτων που απασχολούν όχι μόνο την Ελλάδα αλλά το σύνολο του ευρωπαϊκού Νότου. Ασφαλώς η προεδρία είναι περισσότερο διεκπεραιωτική παρά ουσιαστική πολιτική διαδικασία. Η συγκυρία, όμως, καθώς και το γεγονός ότι τη σκυτάλη θα παραλάβει η Ιταλία επιτρέπουν να τεθούν ορισμένα ζητήματα τα οποία πιθανόν να δημιουργήσουν ένα πεδίο διαμόρφωσης συμμαχιών.

Δυστυχώς, επελέγη για ακόμη μία φορά η λογική ότι η Ελλάδα πρέπει να επιδείξει καλό πρόσωπο ώστε να είναι σε θέση να αξιώσει καλύτερη μεταχείριση στη συνέχεια.
Τα πρώτα μηνύματα, όμως, είναι ότι οι εταίροι δεν είναι διατεθειμένοι να χαρίσουν… ούτε κάστανο.

Blogger Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου