ΔΕΠΑ: Πού κολλάει η ιδιωτικοποίηση

της Μαριάννας Τζάννε

Το μοντέλο ιδιωτικοποίησης για την πώληση του 65% της ΔΕΠΑ αναζητούν στην κυβέρνηση την ώρα που βιάζονται να προκηρύξουν τους διαγωνισμούς που θα καθορίσουν την πορεία της χώρας στην έξοδο από τα μνημόνια.

Η ιστορία των ΕΛ.ΠΕ., όπου ο διαγωνισμός βγήκε σε χρόνο ρεκόρ, αποδεικνύει την αγωνιώδη προσπάθεια του ΤΑΙΠΕΔ να φανεί συνεπές στις δεσμεύσεις του προγράμματος, το οποίο προβλέπει μέχρι τα τέλη Ιουνίου, το

αργότερο, να έχουν προκηρυχθεί όλοι οι διαγωνισμοί ιδιωτικοποίησης ώστε η χώρα να πετύχει τον στόχο της ελάφρυνσης του χρέους. Μετά τα Ελληνικά Πετρέλαια, που θεωρούνται η μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση στο πρόγραμμα πώλησης δημόσιων περιουσιακών στοιχείων, σειρά παίρνει η ΔΕΠΑ. Η έναρξη, όμως, της διαγωνιστικής διαδικασίας για την εταιρεία που εισήγαγε το φυσικό αέριο στην Ελλάδα έχει ταυτιστεί με τη δισυπόστατη παρουσία της στη λιανική και τη χονδρική αγορά, δραστηριότητες που αποτελούν αντικείμενο πολύμηνης διαπραγμάτευσης με τους ισχυρούς διεθνείς εταίρους της: την ιταλική Eni και την ολλανδική Shell.

Δεν είναι όμως το μόνο σημείο που δεν έχει οριστικοποιηθεί. Το σχέδιο του ΤΑΙΠΕΔ προβλέπει την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου.

Ωστόσο, ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης φαίνεται να επεξεργάζεται και άλλα σενάρια ιδιωτικοποίησης για τη ΔΕΠΑ, στα οποία δεν περιλαμβάνεται η σκέψη για έκδοση ομολόγου μετατρέψιμου σε μετοχές. Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες, το ΥΠΕΝ φαίνεται να μελετά ένα ακόμη σχέδιο που προβλέπει τη μετατροπή της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου σε εταιρεία συμμετοχών, υπό την ομπρέλα της οποίας θα μπουν όλες οι δραστηριότητες στην εμπορία φυσικού αερίου, στην ανάπτυξη της λιανικής, οι διεθνείς συμβάσεις, οι αγωγοί, τα πρατήρια κ.ά. και από αυτές θα αποφασιστεί ποιες θα πουληθούν. Είναι σαφές ότι στις δραστηριότητες που συνδέονται με θέματα ενεργειακής ασφάλειας και εθνικής στρατηγικής, όπως η συμμετοχή στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, στον ελληνοϊταλικό IGI, τον EastMed και την επέκταση του Turkish Stream η ΔΕΠΑ θα πρέπει να διασφαλίσει τα δικαιώματά της. Κάτι παρόμοιο έγινε και στα ΕΛ.ΠΕ. με τις δραστηριότητες στους υδρογονάνθρακες, οι οποίες πέρασαν σε ξεχωριστή εταιρεία, όπου το Δημόσιο θα διατηρήσει ισχυρή συμμετοχή πάνω από 36%. Με την παρουσία της ΔΕΠΑ στη λιανική σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη συνέδεσε πρόσφατα τις επιλογές της ιδιωτικοποίησης και ο κ. Σταθάκης: «Αφού θα υπάρχει σαφής εικόνα για τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας, θα σταθμίσουμε τις διαθέσιμες επιλογές». Οπως ανέφερε, διεξάγονται σχετικές μελέτες με στόχο την αύξηση των εσόδων από την πώληση για τα δημόσια ταμεία, την προστασία της αξίας της ΔΕΠΑ και τη διατήρηση της παρουσίας του Δημοσίου όπου αυτή χρειάζεται (π.χ. δίκτυα, διεθνή επενδυτικά σχέδια).

Η συμφωνία Δεκεμβρίου με τους πιστωτές

Η συμφωνία του υπουργού Περιβάλλοντος με τους θεσμούς, η οποία έκλεισε τον περασμένο Δεκέμβρη, προέβλεπε την αποεπένδυση της ΔΕΠΑ από τη θυγατρική της στη Θεσσαλονίκη (ΖενίΘ, (πρώην ΕΠΑ Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας) πουλώντας τις μετοχές της στην Eni και την εξαγορά του 49% από τη Shell για την ΕΠΑ Αττικής, ως αποτέλεσμα ισχυρών πιέσεων των δανειστών για τη δεσπόζουσα παρουσία της κρατικής εταιρείας αλλά και για τα δύο καπέλα στη χονδρική, ως κυρίαρχος προμηθευτής φυσικού αερίου και στη λιανική μέσω της συμμετοχής στις δύο αναπτυσσόμενες εταιρείες σε Αθήνα (ΕΠΑ Αττικής) και Θεσσαλονίκη (ΖeniΘ).

Η συμφωνία, η οποία με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) προβλεπόταν να έχει οριστικοποιηθεί το αργότερο έως τα τέλη Μαρτίου, παίζει πλέον παράταση, αφού οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται σε μια προσπάθεια γεφύρωσης των διαφωνιών κυρίως σε ό,τι αφορά το τίμημα πώλησης των μετοχών της Shell. Αρμόδιες πηγές που βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει ακόμη τελική συμφωνία, επισημαίνοντας ότι οι λόγοι «δεν είναι τακτικισμοί μιας διαπραγμάτευσης αλλά η εξασφάλιση των δικαιωμάτων της ΔΕΠΑ». Για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι η αρχική συμφωνία προέβλεπε την πλήρη απομάκρυνση της εταιρείας από τη ΖeniΘ, το ΥΠΕΝ έχει ζητήσει την παραμονή του με ένα ποσοστό στα δίκτυα διανομής (ΕΔΑ ΘΕΣΣ). Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ανάλογες απαιτήσεις υπάρχουν και για τη ΖeniΘ.

Τα αγκάθια στην Αττική

Και ενώ τα πράγματα δείχνουν πιο εύκολα για τις δύο περιοχές του Βορρά, πιο σύνθετη εμφανίζεται η υπόθεση της Αττικής, με κυριότερο αγκάθι το οικονομικό σκέλος της συμφωνίας, για το οποίο μέχρι και πριν από το Πάσχα αρμόδιες πηγές έκριναν ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ των δύο βασικών εταίρων της λιανικής αγοράς φυσικού αερίου.

Στην πραγματικότητα ΔΕΠΑ και Shell έχουν να συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο που θα καθορίζει το εύλογο τίμημα για τη μεταβίβαση του 49% στην ΕΠΑ Αττικής. Επιπλέον όμως ο τελικός λογαριασμός φουσκώνει αφού οι δύο διεθνείς όμιλοι -και κατ’ επέκταση και η ΔΕΠΑ- διεκδικούν αποζημίωση πολλών εκατομμυρίων ευρώ για την εσπευσμένη πλήρη απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου από τις αρχές του 2018, όταν οι αρχικές προβλέψεις μιλούσαν για το 2031.

«Θεωρούμε ότι οι διαφορές πλέον μπορούν να γεφυρωθούν», αναφέρει παράγοντας με γνώση των επαφών, προσβλέποντας σε μια καταρχήν συμφωνία μέχρι τα τέλη του μήνα. Οπως παραδέχεται, ο χρόνος είναι πιεστικός και άλλα περιθώρια για αργές διαδικασίες δεν υπάρχουν. Ακόμη όμως και αν το χρονοδιάγραμμα αυτό επιτευχθεί, είναι σαφές ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να τρέξουν οι εγκρίσεις από τις αρμόδιες ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές (ΡΑΕ, Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού, DG Comp), κάτι που εγκυμονεί κινδύνους για σημαντικές καθυστερήσεις στο πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης που οι πιστωτές συνδέουν απόλυτα με τις υποχρεώσεις της χώρας στη μεταμνημονιακή εποχή. Την περασμένη εβδομάδα απόφαση για την πρόσληψη συμβούλων ιδιωτικοποίησης για τη ΔΕΠΑ δεν ελήφθη στη συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ, καθώς το Ταμείο επιθυμεί να κλείσει πρώτα η πώληση του ΔΕΣΦΑ, ενώ μόνο η έγκριση από την Επιτροπή Ανταγωνισμού εκτιμάται ότι μπορεί να πάρει από έναν έως τρεις μήνες. Χωρίς, όμως, το πράσινο φως από την αρμόδια επιτροπή που θα κρίνει αν η ΔΕΠΑ βάζει εμπόδια στην ανάπτυξη της αγοράς είναι αδύνατο να προχωρήσει η πώληση του 65% της εταιρείας.

Εκτιμάται, πάντως, ότι ένα από τα πολυτιμότερα assets της εταιρείας είναι το χαρτοφυλάκιο στη λιανική. Αν αυτό χαθεί, γιατί η Επιτροπή Ανταγωνισμού αποφανθεί ότι δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά, τότε η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ θα είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση.