Απορρίπτει τυχόν δημοψήφισμα για το Σύνταγμα η αντιπολίτευση

Του Γρηγόρη Τζιοβάρα

Με ένα ηχηρό «όχι» αντέδρασαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην «αποπροσανατολιστική», όπως χαρακτηρίζουν, συζήτηση περί της πιθανής διενέργειας δημοψηφίσματος για τη συνταγματική αναθεώρηση που επεχείρησε να ανοίξει η κυβερνητική εκπρόσωπος, Όλγα Γεροβασίλη.

Η αμφίσημη φράση «δεν αποκλείεται» που χρησιμοποίησε όταν ρωτήθηκε σχετικά, προκάλεσε απορίες και ερωτήματα με δεδομένο ότι αυτή καθεαυτή η διαδικασία αναθεώρησης του καταστατικού χάρτη

Γι΄ αυτό και από πολλές πλευρές διατυπώνονταν πολλά ερωτήματα για τη στάση της κυβερνητικής εκπροσώπου: «Άγνοια ή σκοπιμότητα», ήταν το κυριότερο εξ αυτών.
Ειδικότερα στην αξιωματική αντιπολίτευση επεσήμαιναν ότι «η ριζική αναθεώρηση του Συντάγματος είναι αναγκαία», κάτι που όπως ανέφεραν, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης είχε καταστήσει σαφές στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα κατά την πρώτη τους συνάντηση τον περασμένο Ιανουάριο.

Και αφού σημείωναν ότι η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να ανοίξει τη σχετική συζήτηση έπειτα από πεντάμηνη καθυστέρηση, σχολίαζαν: «Ελπίζουμε να αντιμετωπίσει το θέμα με την απαραίτητη σοβαρότητα και να μην επιδοθεί σε μια άσκηση συνταγματικού λαϊκισμού».

Πηγές της Συγγρού υπενθύμιζαν ότι ο κ. Μητσοτάκης έχει ήδη στα χέρια του το προσχέδιο με τις «γαλάζιες» προτάσεις για το νέο καταστατικό χάρτη της χώρας, που του παρέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο επικεφαλής της επιτροπής που έχει συσταθεί γι΄ αυτό τον σκοπό, βουλευτής Ιωαννίνων Κώστας Τασούλας.

Επιπλέον ανέφεραν ότι οι βασικές αρχές του προσχεδίου των προτάσεων της ΝΔ παρουσιάστηκαν από τον κ. Μητσοτάκη στις 28 Μαρτίου σε εκδήλωση του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, αλλά και σε ειδική εκδήλωση που έγινε στο πλαίσιο του 10ου Συνέδριο του κόμματος τον Απρίλιο.

Να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να συμπεριφερθεί υπεύθυνα τόσο στο ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης όσο και στο θέμα της αλλαγής του εκλογικού νόμου κάλεσαν την κυβέρνηση, η Δημοκρατική Συμπαράταξη και το Ποτάμι, που και οι δύο δήλωσαν ετοιμότητα να καταθέσουν τις προτάσεις τους, μόλις ξεκινήσει η κυβέρνηση τη σχετική διαδικασία.

«Πυροτέχνημα» αντιπερισπασμού

«Η Δημοκρατική Συμπαράταξη έχει ήδη επεξεργασθεί τις προτάσεις της για τα μείζονα αυτά ζητήματα, και θα τις παρουσιάσει με σοβαρότητα και ευθύνη και στις θεσμικές διαδικασίες», ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση η Χαριλάου Τρικούπη.

«Καλούμε όμως την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τουλάχιστον το μείζον αυτό θέμα με την δέουσα σοβαρότητα, και όχι να το χρησιμοποιεί ως "πυροτέχνημα", για αντιπερισπασμό, και εξυπηρέτηση μικροκομματικών στόχων», συμπλήρωσε η Δημοκρατική Συμπαράταξη.

«Να μην χρησιμοποιεί τον εκλογικό νόμο και το Σύνταγμα ως παραβάν της αποτυχημένης της πολιτικής» κάλεσε την κυβέρνηση το Ποτάμι σε σχόλιό του, επισημαίνοντας ότι ο τόπος έχει ανάγκη από ένα νέο εκλογικό νόμο και από ένα νέο Σύνταγμα.

«Η κυβέρνηση και τα κόμματα θα πρέπει να καταθέσουν τις προτάσεις τους, όπως ήδη έχει κάνει το Ποτάμι. Και να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση χωρίς επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Ειδικά η κυβέρνηση πρέπει να πει άμεσα και ξεκάθαρα τι πρεσβεύει. Και να μην χρησιμοποιεί τον εκλογικό νόμο και το Σύνταγμα ως παραβάν της αποτυχημένης της πολιτικής» πρόσθεσε η Σεβαστουπόλεως.

Βενιζέλος: «Καθεστωτική λογική»

Από την πλευρά του, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος, εκφράζοντας τις απόψεις του επί του ζητήματος και με την ιδιότητα του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου, στηλίτευσε τη στάση της κυβέρνησης, εξηγώντας ότι στο πλαίσιο της αναθεωρητικής διαδικασίας δεν χωρούν «παιχνίδια με τους θεσμούς» και επισημαίνοντας ότι μόνον η δικτατορία των συνταγματαρχών κατέφυγε –και μάλιστα δύο φορές- σε «δημοψήφισμα» για τις συνταγματικές αλλαφές.

Αναλυτικά η δήλωση του κ. Βενιζέλου έχει ως εξής:

«Το Σύνταγμα έχει αυξημένη νομική ισχύ έναντι του κοινού νόμου και εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τους δημοκρατικούς θεσμούς επειδή είναι αυστηρό, δηλαδή αναθεωρείται μόνο μέσα στα ουσιαστικά και διαδικαστικά όρια που θέτει το ίδιο στο άρθρο 110.

Η διαδικασία του άρθρου 110 είναι αποκλειστική και οι εγγυήσεις που τη διέπουν αφορούν την ανάγκη να συγκεντρωθεί αυξημένη πλειοψηφία, να επιληφθούν δυο Βουλές και να τηρηθούν οι προθεσμίες ώριμου χρόνου που επιβάλλεται να υπάρχουν μεταξύ δυο αναθεωρήσεων.

Το εκλογικό σώμα μετέχει στην αναθεωρητική διαδικασία μέσω των βουλευτικών εκλογών που παρεμβάλλονται.

Το δημοψήφισμα δεν συνιστά παράλληλη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Το Σύνταγμα προβλέπει δυο συγκεκριμένους τύπους δημοψηφίσματος στους οποίους δεν περιλαμβάνεται το συνταγματικό δημοψήφισμα.

Η δημοψηφισματική προσφυγή στο λαό δεν υποκαθιστά τις αυξημένες πλειοψηφίες, δηλαδή τις ρήτρες συνταγματικής συναίνεσης που λειτουργούν μεταπλειοψηφικά.

Η διαβούλευση με την κοινωνία και τα κόμματα δεν υποκαθιστά το ρόλο της αναθεωρητικής Βουλής που επεξεργάζεται και συντελεί την αναθεώρηση με αυξημένη πλειοψηφία έχοντας προς τούτο ρητή εντολή από το εκλογικό σώμα.

Στην ελληνική συνταγματική ιστορία συνταγματικές αλλαγές με «διαβούλευση» και «δημοψήφισμα» επιχείρησε μόνο η δικτατορία το 1968 και το 1973.

Οι διαδικαστικές εγγυήσεις του άρθρου 110 μπορούν να μεταβληθούν ως προς τα μη ουσιώδη σημεία τους μόνο μέσα από την πλήρη και πιστή εφαρμογή της διαδικασίας αναθεώρησης που το ίδιο το άρθρο 110 προβλέπει. Όχι με τεχνάσματα.

Τα παιχνίδια με τους θεσμούς όταν αγγίζουν τον ίδιο τον αυστηρό χαρακτήρα του Συντάγματος αποκτούν διαστάσεις δημοκρατικής πρόκλησης. Οι παραβιάσεις του Συντάγματος οδηγούν «ανεπαισθήτως», όπως θα έλεγε ο Ποιητής, στην κατάλυση του Συντάγματος.

Το πρόβλημα με την παρούσα κυβέρνηση είναι η ανατριχιαστικά καθεστωτική λογική της.
Υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας στον τόπο μας και νομίζουν ότι επειδή θέτουν το σενάριο της κατάλυσης του Συντάγματος «χαλαρά» και σε συνδυασμό με αόριστες υποσχέσεις περί εκλογικού συστήματος, το σενάριο αυτό θα ενταχθεί στη δημόσια συζήτηση σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Ε, όχι!».