Αlpha Bank: Οι 6 παράγοντες που μπορεί να ανακόψουν την τουριστική ζήτηση το 2019

Της Στεφανίας Σούκη

Η πορεία των οικονομιών της Ε.Ε., η διάθεση των Γερμανών για ταξίδια στο εξωτερικό, το Brexit, η πορεία του «τουριστικού κύκλου», ο προγραμματισμός των αεροπορικών και το …comeback της Τουρκίας.

Αυτοί είναι οι έξι παράγοντες, σύμφωνα με την Alpha Bank, που θα καθορίσουν τη ζήτηση για τον τουρισμό στη χώρα μας το 2019, «μία χρονιά γεμάτη προκλήσεις», όπως επανειλημμένα έχουν αναφέρει οι τουριστικοί φορείς.

Ειδικά όσον αφορά την πορεία των οικονομιών της Ε.Ε.,

η εκτιμώμενη ήπια επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-28) σε 1,5% το 2019, έναντι 1,9% το 2018, ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τον ρυθμό αύξησης της ζητούμενης ποσότητας τουριστικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, χώρες που αποτελούν βασικές αγορές προέλευσης επισκεπτών για την Ελλάδα, αναμένεται να σημειώσουν ελαφρώς χαμηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης, όπως εκτιμά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Χειμερινές της Προβλέψεις για το 2019, όπως η Γερμανία (2019: 1,1%, 2018: 1,5%), το Ηνωμένο Βασίλειο (2019: 1,3%, 2018: 1,4%), η Ιταλία (2019: 0,2%, 2018: 1,0%), η Γαλλία (2019: 1,3%, 2018: 1,5%) και η Ρουμανία (2019: 3,8%, 2018: 4%).

Ειδικά, οι συνέπειες της επιβράδυνσης του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας επί των καταναλωτικών δυνατοτήτων και των προτιμήσεων των Γερμανών και κατά συνέπεια στην τουριστική κίνηση από τη Γερμανία είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς οι Γερμανοί επισκέπτες αποτελούν μία σημαντική αγορά για τον ελληνικό τουρισμό. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Household Sector Report της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Φεβρουάριος 2019), η αύξηση του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος των γερμανικών νοικοκυριών κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων τριμήνων του 2018, διοχετεύθηκε σε μεγαλύτερο μέρος στην αποταμίευση σε σχέση με την κατανάλωση. Συγκεκριμένα, ο λόγος της αποταμίευσης προς το διαθέσιμο εισόδημα των Γερμανών αυξήθηκε σε 17,8% το τρίτο τρίμηνο του 2018, έναντι 17,3% το 2017.

Αντίστοιχα, η κατανάλωση σε σταθερές τιμές υποχώρησε κατά 0,3% το τρίτο τρίμηνο του 2018 από 1,4% το 2017. Οι τάσεις αυτές αποτυπώνονται ως έναν βαθμό στις σωρευτικές κρατήσεις των Γερμανών έως το τέλος Ιανουαρίου, για διακοπές στο εξωτερικό το καλοκαίρι του 2019, οι οποίες είναι μειωμένες κατά 2% σε σύγκριση με εκείνες που είχαν γίνει πέρυσι στο αντίστοιχο χρονικό σημείο σύμφωνα με την εταιρεία GfK (Travel Insights, February 2019). Πάντως οι προθέσεις των Γερμανών τουριστών για ταξίδια στην Ελλάδα θα φανούν σύντομα, με τα πρώτα μηνύματα από την διεθνή έκθεση της ΙΤΒ Βerlin τον ερχόμενο Μάρτιο. Από την πλευρά της πάντως, η ίδια η υπουργός Τουρισμού κ. Ελενα Κουντουρά εκτιμά ότι «μετά την κατακόρυφη αύξηση 18% των αφίξεων από τη Γερμανία το 2018, η Ελλάδα βρίσκεται ψηλά στις προτιμήσεις των Γερμανών τουριστών και το 2019. Σχεδόν 5 εκατ. Γερμανοί υπολογίζεται ότι θα ταξιδέψουν σε ελληνικούς προορισμούς την φετινή χρονιά».

Τρίτος σημαντικός παράγοντας, ο προγραμματισμός θέσεων των αεροπορικών εταιρειών για πτήσεις προς τα περιφερειακά αεροδρόμια της Ελλάδας το καλοκαίρι του 2019. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ (Οι προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2019), οι θέσεις φέτος, με βάση τα πρώτα στοιχεία είναι μειωμένες κατά 1,3 εκατ., γεγονός το οποίο υποδηλώνει τάσεις σταθεροποίησης ή οριακά καθοδικής πορείας της τουριστικής κίνησης.

Ως προς τον «τουριστικό κύκλο», η συνεχής άνοδος του αριθμού αφίξεων την τελευταία πενταετία ενδέχεται να δημιουργήσει αρνητικά αποτελέσματα βάσης: Η διατήρηση επί μακρόν του αριθμού των αφίξεων σε επίπεδα υψηλότερα της μακροχρόνιας τάσης, υποδηλώνει αυξημένη πιθανότητα ήπιας προσαρμογής σε επίπεδα κανονικότητας από το πολύ υψηλό επίπεδο του προηγούμενου έτους

Βrexit και Τουρκία

Επιπλέον, η αβεβαιότητα που απορρέει από ένα Brexit χωρίς συμφωνία, θα μπορούσε να έχει σημαντική αρνητική επίδραση στις αφίξεις Βρετανών τουριστών στη χώρα μας. Η ενδεχόμενη μείωση της εισροής αυτής, συνδέεται τόσο με τις ενδείξεις για επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης του βρετανικού ΑΕΠ και μείωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, αλλά και της αποδυνάμωσης της αγοραστικής δύναμης των Βρετανών εξαιτίας ενδεχόμενης υποτίμησης της βρετανικής λίρας. Αναφορικά με την καταναλωτική εμπιστοσύνη, σημειώνεται ότι ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στις -11,3 μονάδες τον Ιανουάριο του 2019, από -2 μονάδες τον Ιούνιο του 2016, όταν πραγματοποιήθηκε το δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Επιπλέον, σύμφωνα με τις τελευταίες διαθέσιμες εκτιμήσεις (European Travel Commission, Q4/2018) το αρνητικό οικονομικό αποτύπωμα από ένα Brexit χωρίς συμφωνία, θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των διεθνών αφίξεων Βρετανών περί του 5% το 2020 (4,7 εκατ.).

Η εξέλιξη της ζήτησης από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι καθοριστικής σημασίας για τον ελληνικό τουρισμό, αφού οι τουριστικές εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο αντιπροσωπεύουν το 12% των συνολικών μας ταξιδιωτικών εισπράξεων και οι τουριστικές αφίξεις αντιπροσωπεύουν το 10% των συνολικών αφίξεων στη χώρα μας. Ο μέσος Βρετανός επισκέπτης δαπανά 77,8 ευρώ ανά διανυκτέρευση, που είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών προέλευσης επισκεπτών, και 687,8 ευρώ ανά ταξίδι.

Τέλος, ο περιορισμός της πολιτικής αβεβαιότητας στην Τουρκία, καθώς απομακρυνόμαστε χρονικά από την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 και σταθεροποιείται η εγχώρια πολιτική σκηνή, έχει συμβάλει στην ανάκαμψη της Τουρκίας ως ανταγωνιστικού τουριστικού προορισμού. Επιπλέον, η υποτίμηση της τουρκικής λίρας μετά τη νομισματική κρίση του καλοκαιριού του 2018, συνέτεινε στην ανάδειξη ενός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που μπορεί να απελευθερώσει τάσεις συμπίεσης του μεριδίου αγοράς του ελληνικού τουρισμού.