Brexit: Γιατί τίποτε πια δεν θα είναι το ίδιο στην Ευρώπη

Τη σκληρή αλήθεια αποτυπώνει σε ανάλυσή του το Politico επικαλούμενο Ευρωπαίο αξιωματούχο, που ανέφερε ότι: «μετά από μια επιθάνατια εμπειρία τίποτα δεν είναι ίδιο». Και σκιαγραφεί τις επιπτώσεις που θα έχει το βρετανικό “όχι στην ΕΕ” σε Βρετανία και Ευρώπη

“Δεν υπάρχει το πριν, όλα αλλάζουν μετά το δημοψήφισμα”. Κι έτσι αναμένεται να γίνει. Ώρες μετά το κλείσιμο της κρίσιμης κάλπης της 23ης Ιουνίου στα βρετανικά νησιά και τις υπεράκτιες κτήσεις της πρώην βρετανικής αυτοκρατορίας (από Γιβραλτάρ μέχρι... Κύπρο), οι

αναλυτές μπορούν πλέον να εστιάσουν στην επόμενη ημέρα, βλέποντας παράλληλα τις αγορές γύρω τους να καταρρέουν και την απειλή ενός παγκόσμιου κραχ να κινητοποιεί πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες για την ελαχιστοποίηση κάθε πιθανής ζημίας...

Όσοι διατείνονταν πως ακόμα και η ίδια η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στη Βρετανία ήταν από μόνη της μια ήττα της Ευρώπης προφανώς δεν φαντάζονταν καν τι θα μπορούσε να επιφέρει μια “πραγματική” απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσουν από την Ένωση. Προφανώς και δεν μπορούσαν να υπολογίσουν το εύρος των επιπτώσεων που θα είχε μια άρνηση της ΕΕ από τους πολίτες μιας χώρας μέλους της Ένωσης. Επί της ουσίας από σήμερα τίποτα δεν θα είναι ίδιο, ούτε για τη Βρετανία, ούτε για την ΕΕ, ούτε για το δυτικό κόσμο στο σύνολό του. Κι όχι μόνο σε οικονομικούς και πολιτικούς όρους αφού, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν οι αναλυτές του Politico, “η καμπάνια του Βrexit, με την τραγική κορύφωση της δολοφονίας της Τζο Κοξ, μια εβδομάδα πριν, ανέδειξε το διχασμό της βρετανικής κοινωνίας που κανείς δεν γνώριζε ότι ήταν τόσο βαθιά”.

Κανείς δεν γνώριζε ενώ όφειλε, αφού ήταν εδώ και καιρό ηλίου φαεινότερο πως η οικονομική πολιτική της ΕΕ, η οικονομική κρίση του Νότου, αλλά και το προσφυγικό τσουνάμι των τελευταίων ετών, ενίσχυσαν κόμματα από την άκρα Αριστερά έως την άκρα Δεξιά και τα έφεραν πιο κοντά παρά ποτέ στην εξουσία, από ότι υπήρξαν καθ' όλη την ιστορία της Ευρώπης. Μάλιστα οι αναλυτές αποδίδουν σε αυτά ακριβώς τα στοιχεία και την μετεωρική άνοδο στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ. Κάπως έτσι το βρετανικό δημοψήφισμα συνέπεσε και εμβάθυνε την κρίση της πολιτικής σκηνής της Δύσης που χτίστηκε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ενισχύθηκε και επεκτάθηκε μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989. Και κάπως έτσι, το δημοψήφισμα αυτό αποδεικνύεται ως η θρυαλλίδα εξελίξεων, ως “μια πιθανή σπίθα σε ένα σωρό μεγαλύτερων και χρόνιων προβλημάτων”.

Τα προβλήματα του Κάμερον

Τα προβλήματα του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, πάντως, είναι πολλαπλά. Οι περισσότεροι εκτιμούσαν από πριν πως ο ίδιος δεν 'στέκεται' μετά από τέτοια ήττα. Ανεξάρτητα με το τι θα συμβεί σήμερα, ο Κάμερον αντιμετωπίζει άμεσες προκλήσεις στην ηγεσία του κόμματός του και της χώρας του. Μέσα στους Συντηρητικούς εξακολουθεί να υπάρχει μια γερή βάση κόντρα στην ΕΕ. Ενδεικτικό είναι πως οι ψηφοφόροι του κόμματός του ψήφισαν Brexit σε ποσοστό άνω του 55%! Αν έβγαινε το Bremain ο κ. Κάμερον θα επιχειρούσε να ενώσει τους Συντηρητικούς και να διώξει από το κόμμα τους αντι-ευρωπαϊκούς παράγοντες. Τώρα όμως η ίδια η καρέκλα του τρίζει και ως πιθανοί αντικαταστάτες του εμφανίζονται στα μίντια ο τέως δήμαρχος Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος ήταν το κεντρικό πρόσωπο στην εκστρατεία του Brexit, ή η υπουργός Εσωτερικών Τερέζα Μέι, η οποία στήριξε την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ.

Aπρόβλεπτες οι συνέπεις στην ΕΕ

Το άλλο τεράστιο ανοιχτό ερώτημα – κατά το Politico – είναι το ποιες θα είναι οι συνέπειες του δημοψηφίσματος και δη της απόφασης αποχώρησης στην ίδια την ηπειρωτική Ευρώπη, ενδεχομένως και στις ΗΠΑ, και αν αυτές θα μπορέσουν να αντέξουν τις δονήσεις από το αποτέλεσμά του. Και οι προβλέψεις δεν είναι καλές. Σκεφτείτε απλώς πως σε λίγους μήνες Γαλλία και Ολλανδία έχουν εκλογές και τα ακροδεξιά κόμματα τα οποία έχουν ταχθεί κατά της ΕΕ διεκδικούν την εξουσία. Νωπές είναι ακόμα οι μνήμες, ούτε ένας μήνας δεν έχει περάσει, από την ημέρα που η Αυστρία παραλίγο να εκλέξει ακροδεξιό Πρόεδρο!

Μόντι: Το δημοψήφισμα μπορεί να φέρει αποσύνθεση της ΕΕ

Πάντως χαρακτηριστικές για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ένα Brexit στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι και οι δηλώσεις του Μάριο Μόντι: «Το δημοψήφισμα στη Βρετανία μπορεί να πυροδοτήσει τη διαδικασία της αποσύνθεσης της ΕΕ». Στον ίδιο αποδίδεται και η ατάκα: «Ποτέ δεν μπορείς να είσαι ίδιος μετά από μια τέτοια επιθανάτια εμπειρία»

Για του λόγου το αληθές το Politico φέρνει τα παραδείγματα της Ισπανίας, με την άνοδο των Podemos αλλά και της Γαλλίας που μόνο ένα 38% των πολιτών φέρεται να έχει ευνοϊκή γνώμη για την ΕΕ.

Το παλιό μοντέλο ηγεσίας

Από την άλλη υπάρχουν και οι αισιόδοξοι αναλυτές, όπως ο κ. Γκιλ Μερί, ιδρυτής του think tank Friends of Europe, οι οποίοι εκτιμούν πως μπορεί αυτό το δημοψήφισμα να αποτελέσει ένα σοκ για την Ευρώπη. «Πιστεύω ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο θα αποκτήσει νέα δυναμική», είπε μιλώντας στο Politico. Η ειδοποιός διαφορά είναι πως για να γίνουν αυτές οι βλέψεις πραγματικότητα πρέπει να υπάρχει και η ανάλογη πολιτική βούληση. Αλλά, σημειώνει το Politico, το κλίμα που υπάρχει και οι βαθύτερες αλλαγές που απαιτούνται θα εμποδίσουν οποιαδήποτε προσπάθεια για επανεκκίνηση όχι μόνο της ΕΕ αλλά και για μια νέα πνοή σε όλο το δυτικό στρατόπεδο. Το παλιό μοντέλο ηγεσίας στην Ευρώπη (μια ισχυρή γαλλογερμανική ηγεσία που συμπληρωνόταν από μια εξωστρεφή Βρετανία που στήριζε και μια ειδική σύνδεση με την Ουάσινγκτον) έχει εδώ και χρόνια πάψει να υπάρχει. Τα χρόνια οικονομικά προβλήματα της Γαλλίας έχουν δημιουργήσει μια γερμανική αντιπάθεια που καθιστά σχεδόν αδύνατη τη συνεργασία Μέρκελ-Ολάντ (στον ένα χρόνο που του απομένει για τις εκλογές) για μια ευρωπαϊκή αναγέννηση.

Οι πολιτικές και οικονομικές παράμετροι για την ΕΕ και τις χώρες-μέλη της

Και τέλος, από το γενικό στο ειδικό, πολιτικοί, διπλωμάτες και αναλυτές, συμφωνούν πως το Brexit θα έχει σημαντικές επιπτώσεις κυρίως στην άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, στην πτώση των μετοχικών αξιών και στη διατάραξη του εμπορίου. Οι πιο σημαντικές ανά χώρα έχουν ως εξής:

Ιρλανδία

Οι επιπτώσεις θα είναι κυρίως οικονομικές, εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών των δύο χωρών, οι οποίες φτάνουν τα 1,2 δισ. ευρώ ανά εβδομάδα. Οι σχέσεις επηρεάζουν άμεσα περί τους 400 χιλ. εργαζομένους.

Γαλλία

Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού είναι η μεγαλύτερη επίπτωση για τη δεύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν άνοδο του Εθνικού μετώπου της Marine Le Pen.

Βέλγιο

Σύμφωνα με έρευνα της ING Bank, το Βέλγιο είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων χωρών σε περίπτωση Brexit. Οι επιπτώσεις θα είναι κυρίως οικονομικές.

Ολλανδία

Η Ολλανδία θα πρέπει να διαχειριστεί την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, ενώ θεωρείται και "ακόλουθος" των Βρετανών στους διπλωματικούς κύκλους.

Γερμανία

Εκτός του Λουξεμβούργου, η Γερμανία θα δεχτεί επίσης ένα ηθικό πλήγμα, καθώς πολλές χώρες θα επιδιώξουν να διατηρήσουν τις εμπορικές τους σχέσεις με τη Βρετανία σε μια άλλη βάση. Επίσης, μπορεί αρκετοί Γερμανοί να αλλάξουν γνώμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ θα αμφισβητηθεί και ο κυρίαρχος ρόλος της χώρας στη Γηραιά Ήπειρο.

Ιταλία

Ο βασικός λόγος ανησυχίας της Ιταλίας, σε περίπτωση Brexit είναι η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού.

Μάλτα

Οι επιπτώσεις θα είναι κυρίως οικονομικές, εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών των δύο χωρών, οι οποίες ξεπερνούν το 7% του ΑΕΠ της χώρας.

Ελλάδα

Οι επιπτώσεις θα είναι κυρίως οικονομικές, εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών των δύο χωρών.
Επίσης, εκτιμήσεις αναφέρουν ότι σε περίπτωση Brexit, οι Ευρωπαίοι δεν θα δείξουν ελαστικότητα έναντι της Ελλάδας.

Ισπανία

Οι επιπτώσεις θα είναι κυρίως οικονομικές, εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών των δύο χωρών, ενώ μεγάλη ανησυχία προκαλεί και η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού.

Τσεχία

Η βασική ανησυχία είναι η οικονομική επίπτωση που μπορεί να έχει στη χώρα, ενώ δεν αποκλείεται να ενισχυθεί και το κομμουνιστικό κόμμα της χώρας.

Πολωνία

Θα πληγούν αρχικά το ένα εκατ. Πολωνών πολιτών που ζουν και εργάζονται στη Βρετανία, οι οποίοι ίσως αναγκαστούν να μπουν σε μεγάλες γραφειοκρατικές διαδικασίες αν θέλουν να παραμείνουν εκεί. Η χώρα θα πρέπει να μπει σε μακρόχρονες διαπραγματεύσεις για τις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών.

Σλοβακία

Παρόμοιο με την Πολωνία θα είναι και το πρόβλημα της Σλοβακίας, καθώς 90 χιλ. Σλοβάκοι ζουν και εργάζονται στη Μ. Βρετανία.

Ουγγαρία

Απώλεια ενός σημαντικού συμμάχου στις Βρυξέλλες θα βιώσει η Ουγγαρία, με τους πολιτικούς της ήδη να κάνουν λόγο για έναν σημαντικό πολιτικό και οικονομικό εταίρο εντός της ΕΕ.

Αυστρία

Ο βασικός λόγος ανησυχίας της Αυστρίας, σε περίπτωση Brexit είναι η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού.
Ήδη πολλές ακραίες πολιτικές φωνές ζητούν αντίστοιχο δημοψήφισμα στη χώρα.

Λιθουανία

Παρόμοιο με την Πολωνία και τη Σλοβακία θα είναι και το πρόβλημα της Λιθουανίας, καθώς 3 εκατ. Λιθουανοί ζουν και εργάζονται στη Μ. Βρετανία.

Ρουμανία

Ομοίως, πρόβλημα με τους πολίτες που ζουν στη Μ. Βρετανία θα έχει και η Ρουμανία, η οποία θα κληθεί να συνάψει νέες σχέσεις με τη χώρα

Φινλανδία

Ο βασικός λόγος ανησυχίας της Φινλανδίας, σε περίπτωση Brexit είναι η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού.

Σουηδία

Απώλεια ενός σημαντικού συμμάχου στις Βρυξέλλες θα βιώσει και η Σουηδία.

Δανία

Ο βασικός λόγος ανησυχίας της Δανίας, σε περίπτωση Brexit είναι η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού