Τί πρέπει να κάνουν οι γονείς που έχουν παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ;

Ρωτήσαμε την ψυχολόγο- ψυχοθεραπεύτρια Ειρήνη Γιαννόπαπα (M.Sc. στην Ειδική Αγωγή, Λογοθεραπεία & Συμβουλευτική) να μας εξηγήσει τι θα ήταν καλό να κάνουν οι γονείς παιδιών με σύνδρομο Άσπεργκερ.

Τί είναι το σύνδρομο Άσπεργκερ;

Το Σύνδρομο Ασπεργκερ είναι μία διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή, αυτό σημαίνει ότι προκαλεί δυσκολίες σε πολλούς τομείς της ανάπτυξης του παιδιού όπως είναι η κοινωνικοποίηση, η επικοινωνία, η συμπεριφορά και η σκέψη. Το σύνδρομο έλαβε το όνομά του από τον Αυστριακό παιδίατρο

Χανς Ασπεργκερ. Η διάγνωση του συνδρόμου Άσπεργκερ εξαλείφθηκε το 2013 από την πέμπτη έκδοση του DSM – 5 και πλέον έχει αντικατασταθεί από μια διάγνωση της διαταραχής του φάσματος. Το παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ συχνά προτιμά να παίζει μόνο του, δεν αντιλαμβάνεται πως η συμπεριφορά ή τα σχόλιά του θίγουν τους άλλους, δυσκολεύεται να καταλάβει πως νιώθουν και τι σκέφτονται οι άλλοι, επιδεικνύει τις γνώσεις του με ένα σχεδόν εγκυκλοπαιδικό τρόπο, οι αλλαγές στην ρουτίνα του το αναστατώνουν. Στο παιχνίδι του μοιάζει να μην κατανοεί πως να παίξει με τα άλλα παιδιά. Η ομιλία του συχνά είναι ιδιαίτερη, έχει έναν ασυνήθιστο τόνο φωνής, μιλάει ακριβολογώντας υπερβολικά και χρησιμοποιεί εξεζητημένο λεξιλόγιο. Έχει δυσκολίες στο συντονισμό των κινήσεών του και συχνά αντιδρά υπερβολικά σε κάποιους ήχους, σε φωτεινά ερεθίσματα, στην υφή ορισμένων υφασμάτων και ορισμένων τροφών. Έχει πολύ καλή μνήμη και μην εκπλαγείτε εάν σας αναφέρει ολόκληρους διαλόγους από την αγαπημένη του σειρά αυτολεξεί. Τα παιδιά έχουν υψηλό νοητικό δυναμικό και μπορούν να έχουν μια πολύ καλή πορεία, εάν η οικογένεια ενημερωθεί σωστά για τις δυσκολίες τους ενισχύσει με τις κατευθύνσεις του ειδικού το παιδί.

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί να κάνει φιλίες;

Το μεγάλο στοίχημα που έχουμε να κερδίσουμε οι θεραπευτές σε συνεργασία με τους γονείς είναι το παιδί να αποκτήσει μια καλή κοινωνική ζωή. Ως έφηβος και αργότερα ως ενήλικας να έχει μια καλή σχέση με τους συνεργάτες του, να έχει φίλους, μια καλή συντροφική σχέση και να παίρνει χαρά από το μοίρασμα εμπειριών με άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι ένα αρκετά απαιτητικό εγχείρημα που χρειάζεται τη δέσμευση, την επιμονή και την υπομονή θεραπευτών και γονιών. Όπως αναφέρω συχνά στους γονείς συμμετέχουμε σε Μαραθώνιο και όχι σε σπριντ, οπότε θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η αντοχή είναι αυτή που θα καθορίσει το αποτέλεσμα.

Οι γονείς θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι θα χρειαστεί να παίξουν τον ρόλο του μεσάζοντα στις κοινωνικές επαφές του παιδιού. Θα χρειαστεί να αναλαμβάνουν να καλούν συμμαθητές του στο σπίτι, να προγραμματίζουν δραστηριότητες και εξορμήσεις, να παροτρύνουν το παιδί να τηλεφωνεί στους φίλους του, να τους χαρίζει μικρά δωράκια που να δείχνουν ότι τους σκέφτεται. Μια καλή ιδέα είναι να πηγαίνουν μαζί για να αγοράσουν δώρο στο φίλο ή τη φίλη που έχει γενέθλια, να γράφουν μαζί την ευχητήρια κάρτα ή να κάνουν μια λίστα με το τι θα κάνουν όταν ο φίλος ή η φίλη έρθει στο σπίτι για επίσκεψη, μπορούν ακόμη να παίξουν την κατάσταση αυτή με κούκλες ώστε να «εκπαιδεύσουν» το παιδί πριν έρθει ο φίλος του. Επίσης, θα πρέπει να γίνουν ειδικοί στις λεγόμενες «κοινωνικές επανορθώσεις».

Το παιδί θα συγκρουστεί αρκετές φορές με τους συνομηλίκους του όχι λόγω κακής συμπεριφοράς αλλά επειδή, λόγω της διαταραχής, του είναι δύσκολο να συναισθανθεί τον άλλο, να του δώσει σημασία και να μπει στη θέση του, οπότε οι γονείς συχνά θα πρέπει να εξηγούν στο παιδί ποια πράξη του προκάλεσε θυμό ή λύπη στον άλλο, τι θα πρέπει να κάνει ή να πει για να επανορθώσει τη σχέση τους με τους φίλους του. Αυτό που χρειάζεται να γνωρίζουν οι γονείς είναι ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να μεταδώσουν αυτές τις δεξιότητες στο παιδί τους. Πολύ σημαντικό είναι το παιδί να βλέπει και τους ίδιους τους γονείς να είναι «ανοιχτοί» προς τους δικούς τους φίλους. Έχει σημασία να δίνεται στο παιδί η ευκαιρία να μαθαίνει πως είναι να δίνεις και να παίρνεις χαρά από κάποιον άλλο, με την ελπίδα ΄ότι αυτό θα του αρέσει και θα θελήσει να επαναλάβει το βίωμα.

Πώς μπορούν να του διδάξουν ενσυναίσθηση;

Στα περισσότερα παιδιά δε χρειάζεται να διδάξουμε την ενσυναίσθηση. Ένα παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ όμως δεν διαθέτει την ικανότητα της ενσυναίσθησης και δεν μπορεί να καταλάβει πως νιώθει ο άλλος. Κάθε φορά που παρατηρεί ο γονιός το παιδί να κάνει κάτι «ανάρμοστο» ή να δείχνει αναισθησία, αντί να το τιμωρήσει, θα πρέπει να θυμηθεί ότι αυτό οφείλεται στην διαταραχή και μπορεί να επωφεληθεί και να διδάξει στο παιδί τι θα αντιστοιχούσε να κάνει στην συγκεκριμένη περίπτωση. Για παράδειγμα μπορούν να επαναλάβει τι έγινε και να το ρωτήσει «Πως νομίζεις ότι ένιωσε η Μαρία όταν την είπες ηλίθια;». Είναι πολύ σύνηθες και ειλικρινές το παιδί να μην γνωρίζει πραγματικά πως ένιωσε η Μαρία και εκεί ο γονιός μπορεί να παρέμβει και να εξηγήσει ότι «Η Μαρία είναι πολύ λυπημένη».

Πως να αντιμετωπίζουν τα ξεσπάσματα θυμού;

Το καλύτερο που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να τα αποτρέψουν με το να είναι προετοιμασμένοι για τη στιγμή που θα εκδηλωθούν και να τα κατευνάσουν όσο τον δυνατόν πιο γρήγορα. Θα πρέπει το παιδί να διδαχτεί να εκφράζει με λόγια την αναστάτωσή του ή το θυμό του. Οι γονείς μπορούν να ζωγραφίσουν ένα θερμόμετρο και με λέξεις ή με ζωγραφιστά προσωπάκια να μάθουν στο παιδί τους να αναγνωρίζει και να εκφράζει με λόγια το θυμό του. Επίσης οι γονείς θα πρέπει να είναι ψύχραιμοι, ανεξάρτητα από την ένταση του ξεσπάσματος. Να το παρακινούν να χρησιμοποιεί τους δικούς του τρόπους κατευνασμού, να «αυτορυθμίζεται».
Να προσπαθήσουν να αποσοβήσουν μία έκρηξη απασχολώντας το με μια ευχάριστη δραστηριότητα. Να το επαινούν όταν καταφέρνει να αυτοκυριαρχείται. Να παραμείνουν σιωπηλοί, το παιδί δεν μπορεί να τους ακούσει την ώρα της κρίσης και τα λόγια τους απλώς θα χειροτερέψουν τα πράγματα.

Τι γίνεται με την αποφυγή τροφών;

Μερικά παιδιάέχουν έντονη αποστροφή σε κάποιες τροφές. Μπορεί να αρνούνται να φάνε οτιδήποτε άλλο εκτός από μια συγκεκριμένη τροφή. Αν και τα παιδιά μεγαλώνοντας μπορεί να ξεπεράσουν αυτή τη γευστική ευαισθησία ωστόσο οι γονείς θα χρειαστεί να απευθυνθούν στον παιδίατρό τους ή σε έναν διατροφολόγο για να σιγουρευτούν ότι το παιδί λαμβάνει τις σωστές θρεπτικές ουσίες. Συνήθως δεν υπάρχει ανάγκη να υποβληθεί σε κάποια θεραπεία εκτός κι αν δεν παίρνει βάρος ή χάνει βάρος και αρνείται πεισματικά να φάει οτιδήποτε άλλο. Σε αυτήν την περίπτωση οι γονείς θα χρειαστούν τη συμβουλή ενός εργοθεραπευτή.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί να καταλάβει ότι δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό να λέει πάντα την ωμή αλήθεια που μπορεί να πληγώσει τους άλλους;

Αρχικά θα βοηθούσε πολύ να κατανοήσουν οι γονείς ότι το παιδί δεν λέει πράγματα για να πληγώσει τους άλλους, απλώς δεν διαθέτει την κοινωνική ευαισθησία και δεν μπορεί να καταλάβει ότι δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό να λέγεται ό,τι του περνάει από το μυαλό φωναχτά. Αυτό που χρειάζεται είναι συνεχής καθοδήγηση από τους γονείς για να καταφέρει το παιδί να κρατά κάποιες σκέψεις για τον εαυτό του ή τουλάχιστον να μοιράζεται ψιθυριστά τις σκέψεις του με τους γονείς του.

The post Τί πρέπει να κάνουν οι γονείς που έχουν παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ; appeared first on Όμορφα Μυστικά της Βίκυς Χατζηβασιλείου.