Βαθύ κράτος

Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του έχει δείξει ασυνήθιστη εργατικότητα στον ρόλο του. Η πρότασή του, όμως, για τη μεταφορά των μεθυσμένων τα Σαββατοκύριακα από ταξί και μάλιστα με μειωμένο κόμιστρο, ήταν ηλίθια. Συγγνώμη, αλλά αυτό ήταν και ευτυχώς που η κυβέρνηση τη μάζεψε.

Παρότι η συγκεκριμένη ιδέα δεν παίζει, και μόνο ότι ετέθη δημοσίως έχει ενδιαφέρον, διότι προδίδει μία τάση στην κυβέρνηση. Μία τάση, που εκδηλώνεται ειδικά από υπουργούς που προσπαθούν να βρουν λύσεις.

Θα το έλεγα, μια ροπή στο «outsourcing», δηλαδή την ανάθεση λειτουργιών ενός οργανισμού, εν προκειμένω του Δημοσίου, σε έναν εξωτερικό μηχανισμό, ο οποίος θα κάνει τη δουλειά καλύτερα. Ενδεχομένως η ροπή αυτή να οφείλεται στην επίγνωση ότι η προσπάθεια ενεργοποίησης των κρατικών μηχανισμών είναι μάταιη. Ο κ. Κυρανάκης, λ.χ., καταλαβαίνει ότι, όσο και αν το θέλει ο ίδιος, εκ των πραγμάτων στον Υπαρκτό Ελληνισμό δεν μπορεί να υπάρξει μια Τροχαία που θα αρχίσει να επιβάλλει τον νόμο συστηματικά και ευρέως. Καταλαβαίνει ότι αυτό που γίνεται έξω, δηλαδή δρακόντειοι νόμοι για τους μεθυσμένους οδηγούς, σύλληψη επί τόπου και μεταφορά τους με το βανάκι στην μπουζού, για να ξεμεθύσουν εκεί και την επομένη να περάσουν αυτόφωρο, δεν γίνεται. Και αφού δεν γίνεται, σου λέει, μήπως πασάρουμε την ευθύνη στους ταξιτζήδες; Και μάλιστα με δικό τους κόστος, αφού το (ήδη χαμηλό) κόμιστρο θα μειωνόταν.

Είναι της ίδιας κατηγορίας με την άλλη αξέχαστη ιδέα, που ήθελε τους βενζινάδες να επιβάλλουν τον νόμο για το κράνος στους μοτοσικλετιστές. Δεν θα τους σταματούσε η Αστυνομία, όχι! Ο βενζινάς θα αρνιόταν να τους γεμίσει το ντεπόζιτο, αν δεν φορούσαν κράνος. (Ως βενζινάς, εν προκειμένω, νοείται ο φουκαράς μετανάστης, γιατί αυτοί εργάζονται κυρίως σε τέτοιες θέσεις). Και στις δύο περιπτώσεις, η λογική που τις διέπει είναι η ίδια: Εμείς δεν μπορούμε, δεν έχει νόημα να παλεύουμε με το Δημόσιο – υπάρχουν, άλλωστε, πολύ πιο ευχάριστοι τρόποι πολιτικής αυτοκτονίας. Κάτσε, λοιπόν, να σκεφτούμε κάτι για να βάλουμε κανέναν άλλο να το κάνει. Δεν λέω ότι το κάνουν με δολιότητα και κακή προαίρεση. Κάθε άλλο. Είναι κουτό, όμως και τα ευγενή κίνητρα («θα σώζονται ανθρώπινες ζωές», έλεγε ο κ. Κυρανάκης) δεν προάγουν μια ανόητη ιδέα σε έξυπνη ιδέα.

Επειτα από έξι χρόνια κυβέρνησης ΝΔ, έχω πειστεί ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στο βαθύ κράτος. Μια ιδέα επ’ αυτού μας δίνει ο πρύτανης του ΕΜΠ, Ιωάννης Χατζηγεωργίου, που έθεσε στις ακριβείς διαστάσεις τους τις κυβερνητικές υποσχέσεις περί διαγραφών όσων φοιτητών σπάνε μύτες και ανοίγουν κεφάλια: Ποιες διαγραφές, όταν ο νόμος (πολύ βολικά) παραλείπει να ορίσει πώς και από ποιους συντίθεται το πειθαρχικό συμβούλιο που θα αποφασίσει τη διαγραφή; Πόση αξία έχουν οι επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις για εξάντληση της αυστηρότητας; Αυτό ακριβώς είναι η επιβεβαίωση της ομελέτας χωρίς αβγά, που έλεγα χθες. Η μόνη ρεαλιστική λύση είναι αυτό που έχει την τόλμη να ζητάει ο κ. Χατζηγεωργίου: την Αστυνομία να κυκλοφορεί μέσα στα πανεπιστήμια. Εχει δίκιο να το ζητάει, καμία κυβέρνηση όμως δεν θα το τολμήσει, αν προηγουμένως δεν συμβεί το απευκταίο, που περιττεύει να το πω.

Δεν είναι βέβαια η ευθύνη μόνο της σημερινής κυβέρνησης – αυτή, όμως, καλλιέργησε την ελπίδα ότι θα τα έβαζε με το βαθύ κράτος. Η ευθύνη είναι όλων όσοι κυβέρνησαν, κανείς τους δεν τόλμησε να αναμετρηθεί με τις βαθιές παθογένειες του κράτους – η ανάμνηση του παθήματος του Κώστα Σημίτη, με το Ασφαλιστικό, ακόμη διατηρεί την ισχύ της. Δεν υπάρχει μπαμπούλας εδώ, είναι απλώς ζήτημα μεγέθους. Είναι τόσο μεγάλη η δεξαμενή των ψηφοφόρων, που θα τους δυσαρεστούσε ο εξορθολογισμός της λειτουργίας του κράτους, ώστε να τολμήσει μια κυβέρνηση να τα σπάσει μαζί τους. Χειροκροτούμε, π.χ., τον Κώστα Σκανδαλίδη, όταν λέει ότι πρέπει να καταργηθεί η μονιμότητα στο Δημόσιο, μας διαφεύγει όμως ότι το λέει τώρα, που δεν έχει πια την ανάγκη ψήφων. Δεν σας κάνει εντύπωση πως το βούλωσαν στο ΠΑΣΟΚ, σαν να μην έγινε ποτέ η δήλωση;

Ο αντίλογος, βέβαια, λέει ότι είναι πολύ μεγαλύτερη η δεξαμενή των ψηφοφόρων που θα ωφεληθούν από τη βελτίωση του κράτους. Ναι, έτσι είναι· παίρνει καιρό, όμως, μέχρι να γίνουν αισθητά τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων, δεν αρκεί ένας εκλογικός κύκλος. Επομένως; Μη θίγετε τα κακώς κείμενα! Να κάνετε ότι δεν τα βλέπετε και να ακροπατείτε με προσοχή τριγύρω τους για να μην ξυπνήσουν…