Τουρκία: Γιατί ο Ερντογάν γίνεται απρόβλεπτος;

Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει προσπαθήσει να τηρήσει την αρχή του «τα έχω καλά με όλους», επιδεικνύοντας παράλληλα έντονη δραστηριότητα σε διπλωματικό επίπεδο για την επίλυση διάφορων ζητημάτων.

Για χρόνια, επίσης, τηρεί την τακτική «με το ένα πόδι στο ΝΑΤΟ και το άλλο πόδι στη Ρωσία». Η τακτική αυτή, όμως, ανατράπηκε όταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την κήρυξη μερικής επιστράτευσης, όπως επισημαίνει αναλυτής στο Carnegie Endowment for International Peace.

Διαβάστε επίσης: «Ένα τοπικό

Η νέα τακτική του Κρεμλίνου -με την ρωσική κινητοποίηση, τα δημοψηφίσματα στις ουκρανικές πόλεις που έχει υπό τον έλεγχο του για την ένταξη στη Ρωσική Ομοσπονδία και τις πυρηνικές απειλές- αποτελεί game changer στο πεδίο των διεθνών σχέσεων. Η κυβέρνηση Μπάιντεν, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το ΝΑΤΟ προσαρμόζουν ήδη τις στρατηγικές τους. Η Κίνα και η Ινδία άρχισαν επίσης να προσαρμόζουν τις δηλώσεις τους, και η Τουρκία καλείται να  αναθεωρήσει τις πολιτικές της.

Ειδικά για την Τουρκία, οι νέες απειλές του Πούτιν έχουν δυσοίωνες συνέπειες. Εάν η Ρωσία αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πραγματικά τακτικά πυρηνικά όπλα (ή οποιαδήποτε όπλα για αυτό το θέμα) εναντίον ενός τμήματος του εδάφους του ΝΑΤΟ, η Άγκυρα θα δεσμευόταν από το Άρθρο 5 της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού και ως εκ τούτου θα έβλεπε την «ισορροπημένη πολιτική» της να συντρίβεται αμέσως.

Ωστόσο, ταυτόχρονα, η Άγκυρα παραμένει υπό σοβαρή πίεση από το Κρεμλίνο στους στρατιωτικούς, χρηματοοικονομικούς, τουριστικούς, εμπορικούς και ενεργειακούς τομείς και εξαρτάται από τον Πούτιν να συνεχίσει να εφαρμόζει ή να τροποποιεί τη συμφωνία σιτηρών.

Παράλληλα, ο αναλυτής υπογραμμίζει πως όσο κλιμακώνεται η κατάσταση στην Ουκρανία, τόσο ο Ερντογάν θα δυσκολεύεται να παίξει τον ρόλο του μεσολαβητή.

«Ποιος Ουκρανός ηγέτης, ή ηγέτης της Δύσης, θα ήταν πρόθυμος να έρθει στην Κωνσταντινούπολη και να συζητήσει μια κατάπαυση του πυρός ή την ασφάλεια ενός πυρηνικού σταθμού, όταν η Ουκρανία και η Δύση βρίσκονται υπό την απειλή των ρωσικών όπλων μαζικής καταστροφής; Η εξωφρενική στάση του Κρεμλίνου έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με την περίφημη «εγγύτητα» της Τουρκίας με τον Πούτιν» υποστηρίζει.

Διαβάστε επίσης: Ρωσία: Απίστευτος ο πλούτος που αποκτά με την προσάρτηση των ουκρανικών εδαφών

Η τρίτη επιπλοκή που εντοπίζει ο αναλυτής αφορά την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, ιδιαίτερα για την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τη Λιβύη, την Παλαιστίνη και τη Συρία.

Η περιοχή αυτή είναι  κεντρική για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, σημειώνει ο αναλυτής: «Τα ζητήματα σε αυτήν την περιοχή παραμένουν σημαντικά, αλλά ξαφνικά έχουν επισκιαστεί από τις τελευταίες απειλές της Ρωσίας. Ως αποτέλεσμα, η ικανότητα της Τουρκίας να ασκεί επιρροή ή να επιδιώκει τα συμφέροντά της στη γειτονιά της έχει συρρικνωθεί».

«Τελικά, η Τουρκία αντιμετωπίζει τώρα πιο σκληρές πραγματικότητες. Η χώρα εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές σχέσεις με τις δυτικές χώρες, ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ρωσία ή οι χώρες του Κόλπου μπορούν να της προσφέρουν μόνο περιορισμένη οικονομική υποστήριξη. Οι διεκδικητικές της θέσεις για την Κύπρο, την Ελλάδα ή τη Συρία έχουν εγείρει αντιρρήσεις από τη δυτική κοινότητα ή τη Ρωσία, ανάλογα με την περίπτωση.

Σε μια περίπτωση, φημολογείται ότι οι αντιρρήσεις του Κρεμλίνου για μια πέμπτη στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία ώθησαν την Τουρκία να στείλει τον αρχηγό πληροφοριών της στη Δαμασκό για σπάνιες επαφές υψηλού επιπέδου. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί το βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα τέτοιων συζητήσεων, αλλά αντιπροσωπεύουν μια αξιοσημείωτη αλλαγή στη θέση της Άγκυρας» αναφέρει.

Διαβάστε επίσης: Το ακραίο σενάριο περικύκλωσης ελληνικού νησιού από τουρκικά πλοία – Η παγίδα που πρέπει να αποφύγει η Αθήνα

Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση, επισημαίνει το δημοσίευμα, εκτιμώντας πως μπορεί κάλλιστα να αναθεωρήσει την προηγούμενη συμπεριφορά του, δεομένου ότι πιέζεται και στο εσωτερικό της χώρας με την οικονομική κατάσταση και τη δυσαρέσκεια που επικρατεί από το κόστος ζωής.

«Η ιστορία έχει δείξει ότι είναι ένας πραγματιστής που μπορεί να προχωρήσει σε θεαματικές πολιτικές ανατροπές» λέει χαρακτηριστικά ο αναλυτής, σημειώνοντας ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί πώς θα παίξει τα χαρτιά του Τούρκος πρόεδρος τις επόμενες εβδομάδες.

«Αυτό που γνωρίζουμε τώρα είναι ότι θα πλοηγηθεί σε αυτές τις δύσκολες θάλασσες έχοντας κατά νου έναν σημαντικό στόχο, την εξασφάλιση της επανεκλογής του ως προέδρου τον Ιούνιο του 2023. Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, αυτό σημαίνει ένα πράγμα: θα είναι ακόμη περισσότερο απρόβλεπτη».