Το Σάββατο με ΤΑ ΝΕΑ, το μακροβιότερο αναγνωστικό της Β' Δημοτικού

Το Σάββατο με «ΤΑ ΝΕΑ», το μακροβιότερο αναγνωστικό της Β’ Δημοτικού. Ποιο αναγνωστικό είναι πιο δυνατά αποτυπωμένο στη μνήμη μας;

Αυτή την εβδομάδα με ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο: Το αναγνωστικό της δευτέρας Δημοτικού που ξεκίνησε να διδάσκεται αμέσως μετά τον Εμφύλιο και μέχρι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης!

Σε μια ρώγα από σταφύλι

έπεσαν οχτώ σπουργίτες

και τρωγόπιναν οι φίλοι

τσίρι - τίρι, τσιριτρό

Το

μακροβιότερο αναγνωστικό που διδάχτηκε στα σχολεία με το αίνιγμα για το χελιδόνι και αγαπημένα ποιήματα του Ζαχαρία Παπαντωνίου!

Του Βασίλη Οικονομίδη και εικονογράφηση του ζωγράφου Γιώργου Μανουσάκη

Σε μία πολυτελή σκληρόδετη έκδοση!

Το αναγνωστικό της Β΄ Δημοτικού είναι προϊόν της μετεμφυλιακής Ελλάδας και της κυβέρνησης του «Εθνικού Συναγερμού» υπό τον Αλέξανδρο Παπάγο, της παράταξης που κυβέρνησε από το 1952 και επί έντεκα χρόνια –από το δε 1956 ως «ΕΡΕ» υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή−, μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 1963, οπότε πρωθυπουργός ανέλαβε ο Γεώργιος Παπανδρέου, κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του οποίου ήταν: «Ψήφισε Ενωση Κέντρου για το παιδί σου» − καταδεικνύοντας έτσι ότι τα εκπαιδευτικά ζητήματα βρίσκονταν στο επίκεντρο της προσοχής. Το σχολικό αυτό βιβλίο –το οποίο διδάχτηκε για είκοσι και πλέον χρόνια ήταν ένα από τα αναγνωστικά που διδάχτηκαν για πρώτη φορά το σχολικό έτος 1954-1955.

Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 του υπουργού Παιδείας (και πρωθυπουργού) Γεωργίου Παπανδρέου δεν πρόφτασε να ολοκληρωθεί καθώς στις 15 Ιουλίου 1965 παραιτήθηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Στο σύντομο αυτό διάστημα, τα σχολικά βιβλία του δημοτικού σχολείου δεν άλλαξαν – απλώς, εντάχθηκαν στις παροχές της «δωρεάν παιδείας».

Οπότε, έτσι επιβίωσαν τα αναγνωστικά του 1954. Τα οποία, ακολούθως, ανέγγιχτα έμειναν και κατά την περίοδο της πολιτικής ανωμαλίας που ονομάστηκε «Αποστασία» αλλά και από τη δικτατορία των συνταγματαρχών.

Το αναγνωστικό αυτό για τη Β΄ τάξη του Δημοτικού που προσφέρουν «ΤΑ ΝΕΑ» είναι η δέκατη έκτη έκδοση του βιβλίου, που κυκλοφόρησε το 1976, δύο χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Ράλλη.

Το αναγνωστικό του Βασίλη Οικονομίδη μεγάλωσε πολλές γενιές από το 1954 (από τη δεκαετία δηλαδή όπου το παρακράτος οργίαζε και οι «δηλώσεις φρονημάτων» ήταν απαραίτητες για κάθε συνδιαλλαγή του πολίτη με το κράτος) έως και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης στα τέλη της δεκαετίας του 1970 (οπότε και επιχειρείται η δημιουργία μιας σύγχρονης αστικής δημοκρατίας). Παρά το γεγονός, όμως, ότι οι

πολιτικές, οι οικονομικές και οι κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα άλλαζαν, το σχολικό αυτό βιβλίο συνέχιζε αμέριμνο την πορεία του στο χρόνο.

Το αναγνωστικό αυτό για τη Β΄ τάξη του δημοτικού σχολείου σήμερα το διαβάζουμε με νοσταλγία, τα κείμενά του είναι καλογραμμένα, σε ρέουσα δημοτική γλώσσα, και βρίσκουμε στις σελίδες του στίχους που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένοι σε γενιές και γενιές μαθητών, όπως, π.χ.,

από το «Τσιριτρό» του Ζαχαρία Παπαντωνίου:

Σε μια ρώγα από σταφύλι

έπεσαν οχτώ σπουργίτες

και τρωγόπιναν οι φίλοι

τσίρι-τίρι-τσιριτρό

τσιριτρί-τσιριτρό»

ή όπως από «Τα ζώα» του Ιωάννη Πολέμη:

Ποτέ δε θα πειράξω

τα ζώα τα καημένα

μην τάχα, σαν εμένα,

κι εκείνα δεν πονούν;

ή το αίνιγμα:

Από πάνω σαν τηγάνι,

από πίσω σαν ψαλίδι

κι από κάτω σα βαμπάκι

Τι είναι;