Τηλέμαχος Μούσας: «Η τεχνητή νοημοσύνη εμπλουτίζει τη μουσική δημιουργία δεν την αντικαθιστά»

Το Somax 2, δημιούργημα του Gerard Assayag και του IRCAM, δεν είναι μια απλή μηχανή συνοδείας. Μαθαίνει, επεξεργάζεται, ανταποκρίνεται σε πραγματικό χρόνο.

Ο συνθέτης και πολυοργανίστας Τηλέμαχος Μούσας, μιλά για μια εμπειρία αποκαλυπτική. Μια μουσική νοημοσύνη που δεν ακολουθεί απλώς, αλλά εκπλήσσει, δημιουργεί και επαναπροσδιορίζει τη σχέση ανθρώπου-τεχνολογίας στον αυτοσχεδιασμό.

Έχετε μια πολυσχιδή μουσική διαδρομή, από την τζαζ και τις μουσικές του κόσμου μέχρι το ροκ και την κλασική μουσική. Πώς αυτές οι επιρροές επηρεάζουν τη δουλειά σας με το Somax 2;

Η μουσική μου διαδρομή είναι όλα εκτός από γραμμική. Αυτή η ποικιλία με βοήθησε να δω το Somax 2 ως ένα εργαλείο που διασχίζει τα όρια των μουσικών ειδών και πολιτισμών, δημιουργώντας νέες υβριδικές ηχητικές εμπειρίες. Το Somax 2 αναλύει και επανασυνθέτει μουσικά μοτίβα, επιτρέποντας μια ενδιαφέρουσα εξερεύνηση της σχέσης μεταξύ διαφορετικών μουσικών παραδόσεων και αυτοσχεδιαστικών πρακτικών.

Ποια ήταν η πρώτη σας εντύπωση όταν αλληλεπιδράσατε με το Somax 2;

Η πρώτη μου αλληλεπίδραση με το Somax 2 ήταν αποκαλυπτική. Παρατήρησα πώς η μηχανική μάθηση τού δημιουργεί μια δυναμική και ευέλικτη αλληλεπίδραση, όπου οι μουσικοί δεν απλώς ακολουθούν, αλλά συνομιλούν με μια νοημοσύνη που εξελίσσεται συνεχώς. Το σύστημα δεν “ακούει” απλώς, αλλά ανταποκρίνεται με δημιουργικούς τρόπους που, παρόλο που δεν είναι ανθρώπινοι, είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντες.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν μουσικό όταν συνεργάζεται με ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης; 

Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η προσαρμογή σε έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας. Σε αντίθεση με τους ανθρώπινους μουσικούς, που συγχρονίζονται με βλέμματα ή αναπνοές, το Somax 2 λειτουργεί με αλγόριθμους, κάτι που απαιτεί νέες προσεγγίσεις στην έκφραση και τον συγχρονισμό.

 Σε τι διαφέρει η εμπειρία του αυτοσχεδιασμού με το Somax 2 σε σχέση με τον αυτοσχεδιασμό με ανθρώπινους μουσικούς;

Η εμπειρία με το Somax 2 είναι διαφορετική, καθώς απουσιάζει το στοιχείο της συναισθηματικής ανταπόκρισης και της φυσικής επικοινωνίας. Ωστόσο, το σύστημα προσφέρει απρόσμενες προτάσεις που ανοίγουν νέες προοπτικές, αναδεικνύοντας συνδέσεις που μπορεί να μην είχαν προκύψει με άλλους μουσικούς.

Υπήρξαν στιγμές που το Somax 2 σας εξέπληξε μουσικά ή σας οδήγησε σε δρόμους που δεν περιμένατε;

Σίγουρα, το Somax 2 με έχει εκπλήξει. Ειδικά όταν παρέχονται δεδομένα από διαφορετικά μουσικά είδη, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι εντελώς πρωτότυπο, δημιουργώντας ηχητικές ταυτότητες που δεν ανήκουν ούτε στον άνθρωπο, ούτε στην μηχανή.

 Θεωρείτε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει ισότιμο εργαλείο συνεργασίας για τους μουσικούς, ή πάντα θα παραμείνει ένα υποστηρικτικό στοιχείο;

Εξαρτάται από τον ορισμό της ισοτιμίας. Αν μιλάμε για μια συμβιωτική σχέση όπου η τεχνητή νοημοσύνη εμπλουτίζει τη μουσική διαδικασία χωρίς να αντικαθιστά, τότε μπορεί να θεωρηθεί ισότιμο εργαλείο. Ωστόσο, η ανθρώπινη δημιουργικότητα και συναισθηματική έκφραση παραμένουν στοιχεία που δύσκολα μπορεί να αναπαραχθούν από έναν αλγόριθμο.

Αν μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε το Somax 2 σε ένα άλλο μουσικό πλαίσιο ή έργο, ποιο θα ήταν αυτό;

Ήδη έχω προγραμματίσει μια παράσταση χορού με την Eva Papadopoulos στο Βερολίνο τον Μάιο. Η παράσταση θα συνδυάζει κίνηση, φωνητικό αυτοσχεδιασμό με ηλεκτρονική επεξεργασία σε πραγματικό χρόνο και την αλληλεπίδραση με το Somax 2. Είναι μια συναρπαστική πρόκληση, καθώς το σύστημα θα συνδιαλέγεται με τη χορογραφία και τις φωνητικές ερμηνείες σε πραγματικό χρόνο.

INFO 

Τζαζ & Τεχνητή Νοημοσύνη , Ο θαυμαστός κόσμος του Somax II “Ένας συναρπαστικός διάλογος ανθρώπου και μηχανής” , Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος Κυριακή 6 Απριλίου, στις  12:00 . Σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και το Ερευνητικό Ινστιτούτο IRCAM

Εισιτήρια: https://www.megaron.gr/event/tzaz-techniti-noimosyni/  Μουσικοί σε διάδραση με το Somax

Χρήστος Παπαδόπουλος –  κλαρινέτο, Θωμάς Μητρούσης –  ηλεκτρική Κιθάρα, Θεολογος Παπανικολάου –  φωνή, Aγγελική Κοντοπούλου – φωνή, Μαρία Κριτσιωτάκη –  φωνή , Δημήτρης Σμαϊλης –  Κιθάρα , Αναστασία Γεωργάκη – ακκορντεόν

Tilemachos Moussas Farm

Τηλέμαχος Μούσας –  ηλεκτρική κιθάρα, μουσικό πριόνι, Theremin , Γιώργος Κωνσταντελάκης –  πιάνο. Γιάννης Βαγιανός – κοντραμπάσο ,Στράτος Παπαϊωάννου – τύμπανα