Στα αζήτητα της Ευρώπης

Εξι μήνες πριν, ανοιχτά της Πύλου, συνέβη ένα από τα πιο πολύνεκρα ναυάγια στη Μεσόγειο. Το αλιευτικό «Adriana», μεταφέροντας περίπου 700 άτομα, ανάμεσά τους μεγάλο αριθμό γυναικών και παιδιών, έκανε το τελευταίο του ταξίδι στον βυθό, τόσο βαθιά, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι ψυχές των πνιγμένων δεν θα αναδυθούν για να στοιχειώσουν τα όνειρα όσων κατοίκων της Γηραιάς Ηπείρου έχουν ακόμα ψήγματα ενσυναίσθησης.

Το χρονικό προαναγγελθέντων θανάτων; Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι, ενώ άπαντες

(Λιμενικό, Frontex, παραπλέοντα εμπορικά) για ώρες έβλεπαν και ενδεχομένως κατανοούσαν βάσει της εμπειρίας τους ποια θα μπορούσε να είναι η κατάληξη, έπαιζαν το παιχνίδι της μεταβίβασης ευθυνών, προωθώντας το έμμεσο συμπέρασμα ότι για το ναυάγιο ευθύνονται τα ίδια τα θύματα, που δεν ήθελαν να σωθούν, αρνούμενα την όποια βοήθεια και βαδίζοντας έτσι «εκουσίως» προς το τελευταίο τους ταξίδι; Συμπέρασμα βολικό για όλους αν και σε μετωπική σύγκρουση με τους κανόνες αλλά και με την πραγματικότητα της διάσωσης στη θάλασσα.

Η Διεθνής Αμνηστία και η Human Rights Watch διεξάγουν ανεξάρτητη έρευνα γι’ αυτή τη σκοτεινή υπόθεση. Η Διεθνής Αμνηστία δεν υφίσταται για να συμβιβάζεται παραβλέποντας αυτό που και οι μη βλέποντες μπορούν να δουν: ότι έπειτα από 5.000 χρόνια δυτικού πολιτισμού υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούνται δεύτερης κατηγορίας άνθρωποι που στη συνείδηση κάποιων δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ίδιους – το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση, στην ευημερία, στην υγεία και, τελικά, το δικαίωμα στη ζωή. Ανθρωποι που δεν είναι άνθρωποι.

Η Διεθνής Αμνηστία δρα βασιζόμενη στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου  γραμμένη τότε (1948) που τα έθνη έχοντας νωπή την ανάμνηση της φρίκης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κλήθηκαν να πάρουν γενναίες αποφάσεις. Σήμερα ποιος άραγε θυμάται τη Διακήρυξη; Αν κοιτάξουμε γύρω μας, στη Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία, για να μείνω μόνο στη γειτονιά μας, η φρίκη μάς χτυπά δυνατά την πόρτα ή μάλλον έχει δρασκελίσει ήδη το κατώφλι της, κι εμείς κάνουμε πως δεν βλέπουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο.

Ας θυμηθούμε λοιπόν.

«Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια.

Κάθε άτομο που καταδιώκεται έχει το δικαίωμα να ζητά άσυλο και του παρέχεται άσυλο σε άλλες χώρες».

Με τον θεσμικό της ρόλο η Διεθνής Αμνηστία ζητάει οι κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να πάψουν να μεταθέτουν την ευθύνη και να εφαρμόσουν μέτρα που θα σέβονται τα δικαιώματα του ανθρώπου· κάθε ανθρώπου. Ζητάει από τις κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διασφαλίσουν το άνοιγμα ασφαλών και νόμιμων περασμάτων προς την Ευρώπη.

Το ναυάγιο της Πύλου είναι το σημείο καμπής, ώστε όλες/-οι μας να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, ώστε όλες/-οι να προσπαθήσουμε να γίνουμε αυτό που νομίζαμε έως τώρα ότι είμαστε. Ανθρωποι.

Ο Χρήστος Δημόπουλος είναι διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας