Σε ποιον ανήκει η Ακρόπολη;

Σαν σήμερα, πριν από ογδόντα τέσσερα χρόνια. Η Αθήνα μετρά ήδη έναν μήνα γερμανικής κατοχής. Στην Ακρόπολη κυματίζει η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό. Εκείνο το βράδυ της 30ής προς 31η Μαΐου δύο 19χρονοι φοιτητές κάνουν την αποκοτιά (αχ αυτή η ελληνική γλώσσα που σε μια λέξη μπορεί να συνδυάσει την τόλμη και τον ηρωισμό με την απερισκεψία). Κάτω από τη μύτη των γερμανών

φρουρών ανεβαίνουν στην Ακρόπολη, ξεκρεμάνε τη σβάστικα και ανεβάζουν την ελληνική σημαία. Είναι, βέβαια, ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας. Η πράξη τους και η φωτογραφία του Ιερού Βράχου με τη γαλανόλευκη κάνει τον γύρο του κόσμου, μια εικόνα αντίστασης μέσα στον ζόφο του πολέμου.

Οι γερμανικές Αρχές αναζητούν τους δύο φοιτητές και εν τω μεταξύ, τους καταδικάζουν ερήμην εις θάνατον. Τους συλλαμβάνουν έναν χρόνο αργότερα και τους κλείνουν στις φυλακές Αβέρωφ. Από τις κακουχίες και τα βασανιστήρια ο Γλέζος παθαίνει φυματίωση. Για τα επόμενα τριάντα χρόνια και ο ένας και ο άλλος κινούνται μεταξύ φυλακής και εξορίας. Και με αρκετές καταδίκες εις θάνατον.

Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ. Τουλάχιστον για τον δικό μου αξιακό κώδικα. Βασικά, η ιστορία δεν τελειώνει πουθενά αλλά ο συμβολισμός της παίρνει ιδιαίτερες διαστάσεις κάμποσες δεκαετίες αργότερα. Στις 11 Ιουνίου του 2017. Την ημέρα μνήμης για τη Σφαγή στο Δίστομο, από τις μεγαλύτερες ωμότητες των Γερμανών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τότε που 229 άμαχοι, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, εκτελέστηκαν με τον πιο άγριο τρόπο. Κατά τη διάρκεια της τελετής, όταν ο γερμανός πρεσβευτής στην Ελλάδα κινήθηκε για να καταθέσει στεφάνι στο μνημείο, η Ζωή Κωνσταντοπούλου ύψωσε τον όγκο της μπροστά του και του το «απαγόρευσε» λέγοντάς του ότι δεν έχει αυτό το δικαίωμα καθώς η χώρα του δεν έχει καταβάλει στην Ελλάδα πολεμικές αποζημιώσεις.

Και τότε, ο Μανώλης Γλέζος, ο κυνηγημένος, ο καταδικασμένος, ο βασανισμένος από τους Γερμανούς αλλά όχι μόνο, ύψωσε το δικό του τεράστιο ανάστημα απέναντι σε αυτό το καραγκιοζιλίκι. Πήρε από το χέρι τον γερμανό πρεσβευτή και προστατεύοντάς τον, τον οδήγησε έως το μνημείο. Διότι έτσι κάνουν οι ήρωες – και επειδή η λέξη έχει πολύ βαρύ φορτίο για την εποχή μας, ας συμπεριλάβουμε και τους ουσιαστικούς ακτιβιστές. Δεν κάνουν σόου ακόμη και όταν διαμαρτύρονται. Οι πράξεις και οι ενέργειές τους δεν τελούνται εκ του ασφαλούς όπως, στην επέτειο του Διστόμου, της Κωνσταντοπούλου. Δεν δρουν σε προστατευμένο περιβάλλον. Ρισκάρουν ακόμη και τη ζωή τους όπως έκαναν, παλικαράκια ακόμη, ο Γλέζος και ο Σάντας. Και δεν εμφορούνται από ένα γενικό και αόριστο μίσος εναντίον συγκεκριμένων λαών αλλά από την αίσθηση του χρέους απέναντι στην πατρίδα, το δίκαιο, την ελευθερία. Με δυο λόγια, για τον ίδιο λόγο που ο Γλέζος και ο Σάντας κατέβασαν τη σβάστικα από την Ακρόπολη, ο πρώτος εξ αυτών, προστάτευσε και τον γερμανό πρεσβευτή από την αυθαιρεσία της Ζωής Κωνσταντοπούλου.

Από το τότε στο τώρα

Αυτή η πράξη ηρωισμού στον χώρο της Ακρόπολης, μου προκαλεί συνειρμούς με τη σημερινή εκμετάλλευσή της. Διότι εκμετάλλευση είναι να κάνεις οιαδήποτε δράση πάνω στον Ιερό Βράχο αφού γνωρίζεις εκ των προτέρων ότι θα πάρει υπεραξία λόγω του χώρου. Ακόμη και η ηρωική πράξη του Γλέζου και του Σάντα δεν θα ήταν το ίδιο αν γινόταν, για παράδειγμα, στο Δημαρχείο της Αθήνας.

Εβλεπα τη Νεολαία της Νέας Αριστεράς να ανεμίζει, μπροστά στον Παρθενώνα, τη σημαία της Παλαιστίνης, τον θόρυβο για το παπούτσι που υποτίθεται ότι «πετούσε» πάνω από το, μάλλον, πιο γνωστό παγκοσμίως μνημείο, τις αντιδράσεις για την άρνηση να τη «σπείρει» ο Γιώργος Λάνθιμος με πτώματα επειδή έτσι έλεγε το σενάριο της ταινίας του. Τζάμπα μάγκες και τζάμπα μαγκιές. Η Ακρόπολη «ανήκει» στον εαυτό της. Και σε πραγματικά ηρωικές πράξεις όπως αυτή του Γλέζου και του Σάντα.