Πόρισμα ΕΟΔΑΣΑΑΜ για την τραγωδία στα Τέμπη: Τι προκάλεσε την πυρόσφαιρα μετά τη σύγκρουση

Αποκαλυπτικό είναι το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για τα Τέμπη και τις αιτίες που οδήγησαν στη σιδηροδρομική τραγωδία με τους 57 νεκρούς. Στο πόρισμα των 178 σελίδων δίνεται έμφαση στις παραβιάσεις πρωτοκόλλου, αλλά και στις συστημικές παθογένειες και ελλείψεις στον Σιδηρόδρομο, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πυρόσφαιρα και τις αιτίες που την προκάλεσαν, με αναφορά στην πιθανή παρουσία «αγνώστου προς το παρόν καυσίμου».

Ειδικότερα, στο πόρισμά του ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ καταγράφει στοιχεία και αναλύσεις για τη φωτιά που προκλήθηκε μετά τη σύγκρουση των τρένων και την πιθανή παρουσία εύφλεκτων υλικών,

που δεν είχαν δηλωθεί. Πιο συγκεκριμένα, όλα τα υλικά στις μηχανές των τρένων δεν δικαιολογούν το ύψος της πυρόσφαιρας που προκλήθηκε μετά τη σύγκρουση στα Τέμπη. Γι’ αυτό και αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός «άγνωστου καυσίμου», που οδήγησε στη μεγάλη φωτιά, από την οποία εκτιμάται ότι πέθαναν 5 με 7 άνθρωποι.

Τέμπη: Χάθηκαν σημαντικά στοιχεία

Στο πόρισμα αναφέρεται επίσης ότι δεν έγινε σωστή εφαρμογή επιχειρησιακής περιμέτρου καθώς και σωστή χαρτογράφηση του χώρου διερεύνησης του δυστυχήματος με αποτέλεσμα να χαθούν σημαντικά στοιχεία.

«Από τον τόπο του ατυχήματος δεν ελήφθησαν δείγματα χώματος και υλικών ή επιφανειακά επιχρίσματα πριν τα υπολείμματα των τρένων μεταφερθούν στο πεδίο Κουλούρι. Κατόπιν αιτήματος των οικογενειών των θυμάτων, η δικαστής διέταξε να ληφθούν δείγματα από το έδαφος στον τόπο του ατυχήματος και από τα υπολείμματα των τρένων στο Κουλούρι, στις 28 Μαρτίου 2023, 29 ημέρες μετά το ατύχημα. Τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης κρίθηκαν ασαφή, λόγω της καθυστέρησης των 28 ημερών και της μόλυνσης του τόπου του εγκλήματος», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

«Εάν είχε γίνει σωστή δειγματοληψία και ανάλυση στον τόπο του ατυχήματος την 1η Μαρτίου 2023 (10-12 ώρες μετά το ατύχημα), θα υπήρχαν αρκετές πληροφορίες για τον προσδιορισμό του τύπου και της θέσης της πηγής για το άγνωστο καύσιμο» προστίθεται.

Παρατηρεί δε ότι «βρέθηκαν ίχνη διαφόρων υδρογονανθράκων, μεταξύ των οποίων κυρίως ίχνη ξυλολίου στο δείγμα με αριθμό EMP12-21 σε δείγμα εδάφους στην πλευρά των γραμμών. Όταν μια δεύτερη δειγματοληψία και ανάλυση πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2023, δύο δείγματα εδάφους που ελήφθησαν από την ίδια ακριβώς περιοχή (δείγματα με αριθμούς EMP51-5 και EMP51-6) δεν περιείχαν καθόλου ξυλόλιο, γεγονός που υποδεικνύει ότι το ξυλόλιο δεν υπάρχει κανονικά ως αποτέλεσμα ρύπανσης ή άλλων φυσικών λόγων. Αυτό ενισχύει την ασυνήθιστη παρουσία ξυλολίου στο πρώτο δείγμα».

Άγνωστο καύσιμο προκάλεσε τη φωτιά

Σε ό,τι αφορά την έκρηξη και την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε μετά τη σύγκρουση του εμπορικού με το επιβατικό τρένο η Επιτροπή σημειώνει: «Η μεγάλη πύρινη σφαίρα στο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, η οποία εμφανίστηκε μέσα σε 0,5 δευτερόλεπτο από τη σύγκρουση των συρμών δεν μπορεί να αποδοθεί στο έλαιο σιλικόνης των μετασχηματιστών (PDMS) το οποίο αν και είναι εύφλεκτο σε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες (> 400) δεν θα μπορούσε – για λόγους κινητικής της αντίδρασης – να αναφλεγεί στο περιβάλλον που επικρατούσε.

Επιπλέον, η απουσία λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO₂) στον τόπο του ατυχήματος, σε ποσότητες που θα δικαιολογούσαν την καύση μεγάλης ποσότητας σιλικονούχου ελαίου, είναι μια άλλη σαφής ένδειξη ότι ένα τέτοιο συμβάν δεν έλαβε χώρα. Ως εκ τούτου, η προέλευση της πύρινης σφαίρας που συνάδει με μερικούς τόνους ενός εύφλεκτου πτητικού καυσίμου πρέπει να αναζητηθεί αλλού».

Η επιτροπή καταλήγει στο εξής συμπέρασμα:

«Με βάση τις παρατηρήσεις που μπόρεσαν να γίνουν, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο τεχνικός εξοπλισμός της έλασης υλικού που χρησιμοποιήθηκε προκάλεσε το σχηματισμό και την επέκταση της τεράστιας πύρινης σφαίρας που προέκυψε μετά την πρόσκρουση, και στη συνέχεια οδήγησε στις δευτερογενείς πυρκαγιές. Με τα υπάρχοντα στοιχεία είναι αδύνατο να προσδιοριστεί τι ακριβώς την προκάλεσε, αλλά οι προσομοιώσεις υποδεικνύουν την πιθανή παρουσία ενός άγνωστου μέχρι σήμερα καυσίμου».

«Δεν αναφέρεται στα έγγραφα μεταφοράς»

Εξηγώντας γιατί η έκρηξη δεν μπορεί να αποδοθεί στα έλαια σιλικόνης, στο πόρισμα αναφέρεται: «Ακόμη και αν η υπόθεση της ανάφλεξης και της δημιουργίας της αρχικής πύρινης σφαίρας μπορούσε να γίνει αποδεκτή, το 2ο στάδιο της πύρινης σφαίρας είναι πιο δύσκολο να εξηγηθεί με το έλαιο σιλικόνης ως καύσιμο: το σύννεφο πυρκαγιάς παρατηρείται ότι προέρχεται από μια πηγή καυσίμου που καίγεται έντονα, προφανώς χωρίς καμία πρόσθετη πηγή θερμότητας και σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Οι επιζώντες από το βαγόνι του εστιατορίου δεν ανέφεραν καμία σημαντική μεταβολή της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου και δεν παρουσιάζουν εγκαύματα λόγω ακτινοβολίας. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι το άγνωστο καύσιμο είναι πτητικό και πολύ εύφλεκτο».

Αξιοσημείωτη είναι και η παρατήρηση του πορίσματος ότι η παρουσία της εύφλεκτης ουσίας που περιγράφεται, δεν περιέχεται στα έγγραφα μεταφοράς του εμπορικού τρένου.

«Η παρουσία εύφλεκτης ουσίας με τα χαρακτηριστικά που προσδιορίστηκαν στις προηγούμενες αναλύσεις δεν αναφέρεται στα έγγραφα μεταφοράς της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας 63503. Επίσης, στα πρόσφατα δημοσιευμένα βίντεο της αμαξοστοιχίας 63503, αν και δεν έχουν τεθεί ακόμη στη διάθεση της ΕΔΑΣΑΑΜ από τη δικαστική έρευνα, δεν κάνουν λόγο για μεταφορά μιας αντιπροσωπευτικής ποσότητας εύφλεκτου υλικού ορατής σε σημείο που να συνάδει με τα παραπάνω ευρήματα».

«Η επιθεώρηση του τρόπου του ατυχήματος δεν έγινε με τον τρόπο που έπρεπε και έτσι δεν μπορεί να προσδιοριστεί το άγνωστο καύσιμο/υλικό που προκάλεσε την πυρόσφαιρα», ανέφερε κατά την παρουσίαση του πορίσματος ο Μπαρτ Ακού, μέλος της Επιτροπής Διερεύνησης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.  «Αυτό που επίσημα μεταφέρονταν στο τρένο και τα υλικά των μηχανών δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την πυρόσφαιρα», υπογράμμισε.

Σύμφωνα με το πόρισμα, η διερεύνηση της τραγωδίας στα Τέμπη αποκαλύπτει σοβαρές ελλείψεις στη διαχείριση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων, τόσο σε επίπεδο διαδικασιών όσο και σε επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων φορέων. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα πρέπει να αξιοποιηθούν για τη λήψη ουσιαστικών μέτρων βελτίωσης, με στόχο την αποφυγή αντίστοιχων τραγωδιών στο μέλλον.