ΠΑΣΟΚ: Οι εκλογές του '81 και η άνοδος στην εξουσία

Ήταν 18 Οκτωβρίου 1981 όταν, επικρατώντας στις βουλευτικές εκλογές με 48,07% και 172 έδρες, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου αναλάμβανε για πρώτη φορά τη διακυβέρνηση της χώρας.

Γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» την επομένη των εκλογών:

«ΤΟ ΠΑ.ΣΟ.Κ. κατήγαγε μια συντριπτική, σαρωτική, καθαρή νίκη, όχι μόνο έναντι της Ν.Δ., αλλά και της Δεξιάς στο σύνολό της. Και εξασφαλίζει στην καινούργια Βουλή απόλυτη, ισχυρή – πολύ ισχυρή – πλειοψηφία, που επιτρέπει την εφαρμογή του μεγάλου προγράμματος της Αλλαγής, χωρίς δισταγμούς και ταλαντεύσεις.

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.10.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Είναι σημαντικό το γεγονός, ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. αυξάνοντας την πλειοψηφία του σε 48% περίπου, δεν περιόρισε απλώς τη Ν.Δ. στο 36%, αλλά ολόκληρη τη Δεξιά σε ένα ποσοστό 38%, δεδομένου ότι η Δεξιά, η οποία στις περασμένες εκλογές είχε συγκεντρώσει 41,88% (Ν.Δ.) και 6,84 (Εθνική Παράταξη), περιορίζεται στο 36% (Ν.Δ.) και 1% (Κόμμα Προοδευτικών)».

Στις πρώτες του δηλώσεις ως νεοεκλεγμένος πρωθυπουργός, ο Ανδρέας Παπανδρέου αναφέρθηκε στην ελληνική οικονομία.

«Το πιο σημαντικό και άμεσο πρόβλημα, είναι το σταμάτημα του κατήφορου στον οποίο βρίσκεται η ελληνική οικονομία.

»Θα ήθελα με την ευκαιρία να πληροφορήσω όλες τις παραγωγικές τάξεις της χώρας ότι πρώτο μέλημά μας είναι η σταθεροποίηση, πριν μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην ανάκαμψη.

»Και καλούμε όλους τους παράγοντες της οικονομικής ζωής της χώρας να μας δώσουν την απαραίτητη πίστωση χρόνου για να έχουμε αποτελέσματα τόσο στο μέτωπο του πληθωρισμού, όσο και στο μέτωπο της ύφεσης.

»Διεθνώς, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας είναι καλή. Ταυτόχρονα, πρέπει να δηλώσω, ότι από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων η γαλλική και δυτικογερμανική, έχουμε διαβεβαιώσεις στενής συνεργασίας και στήριξης της δραχμής.

»Έχουμε, όμως, και πολλούς άλλους φίλους στο μεσογειακό χώρο και στο αραβικό έθνος».

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.10.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

«Καστρί: Στο στρατηγείο της Δημοκρατίας, οι εκλογές τέλειωσαν πριν αρχίσουν. Με το πρώτο αποτέλεσμα που έφτασε από ‘να χωριό της Καβάλας, ανέτειλε η μεγάλη νίκη του ΠΑΣΟΚ, που σήμαινε και τη συντέλεια της Νέας Δημοκρατίας.

»Ο Ανδρέας στο γραφείο του, ανάμεσα σε έμπιστους επιτελείς και φίλους δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τη συγκίνησή του.

»Από τα γεμάτα σιωπή μάτια του μόλις κύλησε ένα και μόνο δάκρυ. Αυτό ήταν. Ολόκληρο το Καστρί τρικύμιζε από τις ιαχές του ολοένα αυξανόμενου πλήθους. Ο Αντρέας σηκώθηκε και μόνος του σήκωσε λίγο αργότερα το προσωπικό του τηλέφωνο, που χτυπούσε: ο πρωθυπουργός κ. Ράλλης παρέδιδε, όπως είπε την εξουσία! Ακραία δημοκρατική φιλοφρόνηση ή βιαστική απέκδυση των στερνών ευθυνών;»

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.10.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

(…)

»Πριν ακόμα το ραδιόφωνο και η τηλεόραση ανακοινώσουν τα πρώτα αποτελέσματα, οι χιλιάδες οπαδοί, φίλοι και ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, που είχαν πολιορκήσει το Καστρί, φώναζαν τα δικά τους γιορταστικά μα και χιουμοριστικά συνθήματα:

–       Πέθανε η Δεξιά, έγινε η Αλλαγή.

–       Βγάλαμε πρωθυπουργό, που μπορεί να πει το “ρο”.

–       Μαζί σου Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα.

–       Έβγα έξω, αρχηγέ.

–       Αλλαγή – Αγγλαγή, λαϊκή συμμετοχή.

–       Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες.

–       Λαός – ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.

–       Βγήκε ο ήλιος της Αλλαγής.

–       Μαζί σου, Αντρέα, για μια Ελλάδα νέα».

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.10.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΤΟ ΒΗΜΑ» της 20ης Οκτωβρίου, εστίασε, με το κύριο άρθρο του, στην «Αλλαγή». Το βασικό σύνθημα – πρόταγμα της προεκλογικής εκστρατείας του Ανδρέα Παπανδρέου, το οποίο εμπεριείχε τη δέσμευση ότι το ΠΑΣΟΚ ως μια νέα πολιτική δύναμη, θα αντικαθιστούσε το παλαιό συντηρητικό πολιτικό σύστημα και θα τα άλλαζε όλα μέσα σε κλίμα συναίνεσης και λαϊκής ενότητας.

«Είναι δύσκολο να μην επαναλάβουμε σήμερα, παραμονή ορκωμοσίας της νέα σοσιαλιστικής κυβερνήσεως, μερικές απ’ τις αλήθειες που έλαμψαν την περασμένη Κυριακή με τόσην εκτυφλωτική σαφήνεια:

»Και, πρώτη ανάμεσά τους, η διαπίστωση πως η νίκη του ΠΑΣΟΚ – που εξέφρασε την ακάθεκτη λαϊκή επιθυμία για Αλλαγή κι όχι μόνο τις κομματικές του θέσεις – σημαίνει τη γένεση μιας ΝΕΑΣ πολιτικής δυνάμεως στον ελληνικό χώρο.

»Δεν αναλαμβάνει την εξουσία ένα κόμμα απλώς ισχυρότερο απ’ όσο ήταν στις περασμένες εκλογές, αλλά μία παράταξη που καλύπτει πια ολόκληρο τον χώρο (με εξαίρεση το Κομμουνιστικό Κόμμα) της αντιθέσεως προς τη Δεξιά, προς τη νοοτροπία της, προς την πράξη της..

(…)

«ΤΑ ΝΕΑ», 20.10.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Με την αυτοδύναμη και άνετη πλειοψηφία που πρόσφεραν στο ΠΑΣΟΚ οι Έλληνες, του δίνουν τα αναγκαία ευρύτατα περιθώρια για την πραγματοποίηση της Αλλαγής. Αυτήν την πλατιά ενότητα λαού, που προστέθηκε προχθές στις δυνάμεις της Αλλαγής και διατηρεί προεκτάσεις, με πολλές άλλες εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους, οι οποίοι, για διάφορους λόγους, δεν ψήφισαν το νικητή των εκλογών, θα εκφράζει από αύριο το νέο κυβερνητικό σχήμα.

»Γι’ αυτό θεώρησε χρήσιμο ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ κ. Ανδρέας Παπανδρέου, ότι η κυβέρνησή του θα είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, να σαλπίσει την ενότητα του λαού και να τονίσει ότι κάθε βήμα προς την Αλλαγή θα στηρίζεται στην πλατιά του συναίνεση».

Δυστυχώς, βέβαια, σήμερα, τόσα χρόνια μετά, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι οι εξαγγελίες του Ανδρέα Παπανδρέου και οι προσδοκίες του «ΒΗΜΑΤΟΣ» περί πλατιάς ενότητας λαού, δεν επιβεβαιώθηκαν.

Η δεκαετία του ’80 αποτέλεσε μια δεκαετία πόλωσης και σφοδρής πολιτικής σύγκρουσης που ξεκινούσε από τις ηγεσίες και έφτανε ως τις βάσεις των κομματικών στελεχών και μελών των δύο μεγάλων κομμάτων αλλά και μεταξύ των απλών ψηφοφόρων.