Πάπας Φραγκίσκος: «Οποιος κάνει πόλεμο είναι κακός. Ο Θεός είναι η ειρήνη»

«Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε μία αυθεντία σε θέματα λειτουργιών και έναν τρομοκράτη; Με τον τρομοκράτη μπορείς να διαπραγματευτείς!»: είναι ένα ανέκδοτο που είπε στον Πάπα Φραγκίσκο ο Τζάστιν Ουέλμπι, ο πρώην Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι.

Το περίεργο όμως δεν είναι τόσο αυτό όσο το γεγονός ότι ο Φραγκίσκος το συμπεριέλαβε στη νέα αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Ελπίδα», που συνέγραψε με τον ιταλό συγγραφέα Κάρλο Μούσο και κυκλοφόρησε χθες σε 18 γλώσσες – στην Ελλάδα

Από την άλλη πλευρά, όσοι παρακολουθούν λίγο τον Πάπα, τη στάση και τις ομιλίες του, μάλλον δεν θα εκπλαγούν που αφιερώνει ολόκληρο κομμάτι του βιβλίου σε ανέκδοτα.

Ούτε που υπερασπίζεται σθεναρά την απόφαση που έλαβε το 2024, παρά τις αντιδράσεις, να επιτρέψει σε ιερείς να ευλογούν ομόφυλα ζευγάρια κατά περίπτωση: «Οι άνθρωποι είναι αυτοί που ευλογούνται, όχι οι σχέσεις» γράφει.

«Ολοι οι πιστοί προσκαλούνται να ευλογηθούν, περιλαμβανομένων των διαζευγμένων, των ομοφυλοφίλων, των διεμφυλικών. Η ομοφυλοφιλία δεν είναι έγκλημα, είναι ένα ανθρώπινο δεδομένο».

Η αυτοβιογραφία του Φραγκίσκου διαφημίζεται ως η πρώτη που υπογράφει εν ενεργεία Πάπας.

Τεχνικά, βέβαια, σημειώνουν οι «New York Times», η τιμή αυτή ανήκει στον Πάπα Πίο Β’ (1405-1464).

Και ο Φραγκίσκος δεν είναι ο πρώτος Ποντίφικας που μοιράζεται με τον κόσμο (κομμάτια από) την ιστορία της ζωής του: το είχαν κάνει πριν από αυτόν, σε συνεργασία με δημοσιογράφους ή χωρίς, ο Βενέδικτος ΙΣΤ’ καθώς και ο Ιωάννης Παύλος Β’. Αλλωστε και ο ίδιος έχει στο βιογραφικό του και άλλα βιβλία αυτοβιογραφικού τύπου, κάποιοι μάλιστα χαρακτηρίζουν το «Ελπίδα» ως τον δεύτερο τόμο της αυτοβιογραφίας του, έπειτα από το «Ζωή» που κυκλοφόρησε πέρυσι.

Σε κάθε περίπτωση, ο ιταλικός οίκος Mondatori σχεδίαζε αρχικά να κυκλοφορήσει το «Ελπίδα» μετά τον θάνατό του –αλλά ο Φραγκίσκος αποφάσισε τελικά ότι έπρεπε να κυκλοφορήσει στη διάρκεια του Αγίου Ετους των Καθολικών, που επίσης επικεντρώνεται στο θέμα της ελπίδας.

Το βιβλίο περιέχει πολλές προσωπικές αναμνήσεις και ανέκδοτες ιστορίες από την παιδική ηλικία, αλλά και την ενήλικη ζωή του Χόρχε Μπεργκόλιο στο Μπουένος Αϊρες, φωτίζοντας έτσι και αρκετές πτυχές της προσωπικότητάς του. Από την άλλη πλευρά, ο Φραγκίσκος λέει λίγα για τα χρόνια του στο Βατικανό. Ο αναγνώστης θα μάθει πως η αταλάντευτη υποστήριξή του προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες προέρχεται από το δικό του υπόβαθρο, ως γιος ιταλών μεταναστών στην Αργεντινή – οι οποίοι, μάλιστα, παραλίγο να επιβιβαστούν σε ένα πλοίο που τελικά ναυάγησε.

Οσο για την απέχθειά του προς τον πόλεμο («όποιος κάνει πόλεμο είναι κακός. Ο Θεός είναι η ειρήνη»), αυτή έχει τις ρίζες του στις εμπειρίες του παππού του από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενας αριστερός ερευνητής βιοϊατρικής, τον οποίο είχε γνωρίσει πριν εισαχθεί σε ιερατική σχολή, γράφει, «με δίδαξε να σκέφτομαι – με αυτό εννοώ να σκέφτομαι για την πολιτική».

Περίπου στα μισά του βιβλίου, o Φραγκίσκος (που γράφει μεν ότι «η Εκκλησία είναι γένους θηλυκού», αλλά αποκλείει το ενδεχόμενο χειροτόνησης γυναικών) αναφέρεται στην εκλογή του ως Πάπα, το 2013, και την επίσκεψη που έκανε αμέσως μετά στον προκάτοχό του, τον Βενέδικτο ΙΣΤ’.

Συμπεριλαμβάνει μάλιστα μια φωτογραφία των δυο τους καθισμένων εκατέρωθεν ενός μεγάλου λευκού κουτιού. Υπήρχαν εικασίες εκείνη την εποχή για το τι θα μπορούσε να περιέχει. «Τα πάντα είναι εδώ μέσα» θυμάται να του λέει ο Βενέδικτος.

«Εγγραφα που αφορούν τις πιο δύσκολες και οδυνηρές καταστάσεις: περιπτώσεις κακοποίησης, διαφθοράς, σκοτεινές συναλλαγές, ατασθαλίες. Εφτασα ως εδώ, έκανα αυτές τις ενέργειες, απομάκρυνα αυτούς τους ανθρώπους.

Τώρα είναι η σειρά σου». «Συνέχισα στον δρόμο του» γράφει ο Φραγκίσκος στο «Ελπίδα». Δεν λέει ωστόσο τίποτα περισσότερο, κι αρκετοί εκφράζουν ήδη απογοήτευση για αυτό.