Οταν το «Κένταυρος» αφόπλισε τα Bayraktar

Η αναφορά του Νίκου Δένδια σε δοκιμή του συστήματος anti-drone «Κένταυρος» επί του πεδίου στο Ανατολικό Αιγαίο έδωσε το έναυσμα για να ξετυλιχτεί το κουβάρι της εξέλιξης αυτού του «made in Greece» συστήματος που τράβηξε τα βλέμματα πολλών ευρωπαϊκών στρατιωτικών επιτελείων όταν κατέρριψε drones των ανταρτών Χούθι στον Κόλπο του Αντεν και έκανε τους φιλοϊρανούς αντάρτες να αποφεύγουν να εκτοξεύουν τα πολύτιμά τους drones εναντίον κομβόι πλοίων που συνοδεύουν οι ελληνικές φρεγάτες της επιχείρησης «Ασπίδες».

Ο υπουργός

Εθνικής Αμυνας αναφέρθηκε στην περίοδο των δοκιμών αυτών όταν, μιλώντας την περασμένη εβδομάδα για την ευρωπαϊκή άμυνα και τον ρόλο της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στο συνέδριο «Ελλάδα 2025-2030», είπε χαρακτηριστικά: «Το ΕΛΚΑΚ έχει ήδη πιστωθεί μια μεγάλη επιτυχία. Η μεγάλη επιτυχία λέγεται “Κένταυρος”. Το πρώτο anti-drone ελληνικό σύστημα το οποίο δοκιμάστηκε στο Ανατολικό Αιγαίο και μετά πήγε και δοκιμάστηκε σε συνθήκες μάχης στην Ερυθρά Θάλασσα».

Πρόκειται για σύστημα ανίχνευσης και προσδιορισμού μεσαίων και μεγάλων UAV/drones κατηγορίας 2 και 3. Το πρωτότυπο σύστημα απέδειξε τις ικανότητές του στην Ερυθρά Θάλασσα (Battle Proven), αναγνωρίζοντας και καταρρίπτοντας τρία UAV των ανταρτών Χούθι τον Ιούλιο του 2024. Εκτοτε έχει ενταχθεί στον απαραίτητο εξοπλισμό των πλοίων του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού που συμμετέχουν στην επιχείρηση «Ασπίδες» και τοποθετείται από τεχνικούς της ΕΑΒ σε κάθε πλοίο προ απόπλου, έχοντας έτσι συντελέσει στο να έχουν εκτελεστεί πάνω από 100 επιτυχείς αποστολές συνοδείας εμπορικών πλοίων.

Από το 2019 έως σήμερα

Ξεκίνησε ως πρόγραμμα το 2019 για να καλύψει τις ανάγκες απειλών από εχθρικά UAV. Το πρωτότυπο ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2023 και το 2024 τροποποιήθηκε προκειμένου να εγκατασταθεί στις φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού που επιχειρούν στην Ερυθρά Θάλασσα. Ως προς τις καταβολές του «Κένταυρος», σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η ανάγκη ανάπτυξης ενός συστήματος anti-drone είχε φανεί για την Ελλάδα όταν ήδη από την περίοδο 2019-2020 τα τουρκικά drones, και ειδικότερα τα Bayraktar, είχαν αρχίσει να κάνουν έντονη την παρουσία τους στο Αιγαίο, αλλά και σε πεδία μαχών, όπως του Αζερμπαϊτζάν, της Συρίας, της Ουκρανίας και της Λιβύης, όπου αρκετά είχαν καταρριφθεί από τις δυνάμεις του Χαφτάρ που τότε οι σχέσεις του με την Αθήνα ήταν τουλάχιστον φιλικές. Σύμφωνα με πληροφορίες που δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ από επίσημες πηγές, το 2020 περιήλθαν στην κατοχή του «Πενταγώνου» στοιχεία από χώρες που ήταν φιλικές προς την Ελλάδα (όπως ενδεχομένως, από την έρημο της Λιβύης) σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας τουρκικών drones και ευθύς αμέσως ξεκίνησε η ανάλυσή τους και αξιοποίησή τους στο σύστημα που επρόκειτο να γίνει γνωστό με το όνομα «Κένταυρος».

Η Ελλάδα εν τω μεταξύ ψάχνοντας να βρει απάντηση στα Bayraktar είχε από το 2021 τοποθετήσει στα νησιά το ισραηλινό anti-drone σύστημα «Drone Dome» και είχε καταφέρει να προκαλέσει προβλήματα στα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Πριν ακόμα καλά καλά ολοκληρωθεί το πρωτότυπο, τo 2022, η Ελλάδα προχώρησε σε δοκιμαστική ανάπτυξη του συστήματος, τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, σε μεγάλο νησί του Ανατολικού Αιγαίου (κατά τις ίδιες έγκυρες πηγές, τη Λέσβο), με πρώτη αποστολή τον εντοπισμό των τουρκικών Bayraktar με χρήση του συστήματος παθητικού εντοπισμού.

Ο Αύγουστος του 2022 ήταν ιδιαίτερα «φορτωμένος» με 1.126 παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου, 35 εμπλοκές ελληνικών με τουρκικά μαχητικά και 18 υπερπτήσεις ελληνικών εδαφών, ενώ η Τουρκία είχε στείλει 52 Bayraktar στο FIR Αθηνών και σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποίησε και παραβιάσεις με αυτά.

Δυνατότητα παρεμβολής

Τα αποτελέσματα του «Κένταυρος» επί των τουρκικών Bayraktar ήταν εντυπωσιακά καθώς σε συντριπτικό βαθμό τα εντόπισε, σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή που μίλησε στα «ΝΕΑ». Το 2023 το σύστημα «Κένταυρος» έλαβε και τη δυνατότητα του jamming, της παρεμβολής δηλαδή, και ξαναδοκιμάστηκε σε νησί του Ανατολικού Αιγαίου, ενώ είχε ήδη περιοριστεί σημαντικά η παρουσία τουρκικών αεροσκαφών στο Αιγαίο λόγω του σεισμού, ωστόσο τις λίγες φορές που το «Κένταυρος» βρέθηκε απέναντι σε τουρκικά Bayraktar, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές που μίλησαν στα «ΝΕΑ», ανάγκασε την απέναντι πλευρά να τα απομακρύνει τάχιστα.

Στον κόλπο του Αντεν

Στη συνέχεια, το «Κένταυρος» δοκιμάστηκε και σε πλοίο που έπλεε στο Ανατολικό Αιγαίο και έτσι το 2024, όταν ξεκίνησε η επιχείρηση «Ασπίδες», ήταν έτοιμο να τοποθετηθεί και στις φρεγάτες του ΠΝ, και συγκεκριμένα τη φρεγάτα «Ψαρά», τη δεύτερη που ανέλαβε αποστολή στην επικίνδυνη αυτή περιοχή. Στην επιχείρηση «Ασπίδες», όπου το Κένταυρος χρησιμοποιήθηκε στο έπακρο των δυνατοτήτων του και με δυνατότητα παθητικής ανίχνευσης απειλών άνω των 300 χλμ., σημείωσε τέσσερις καταρρίψεις drones, μάλιστα σε τουλάχιστον μία περίπτωση κατάφερε να αποκόψει ένα από αυτά από τον σταθμό ελέγχου στο έδαφος, με αποτέλεσμα τη συντριβή του στη θάλασσα.

Σε κάθε περίπτωση, το «Κένταυρος» είναι ένα σύστημα που αποδεικνύει ότι με μεθοδική δουλειά μπορούν να επιτευχθούν εντυπωσιακά αποτελέσματα και με πολύ χαμηλό κόστος. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά την ομιλία του στην Αναπτυξιακή Διάσκεψη Κρήτης, η οποία διοργανώθηκε στο Ηράκλειο από το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, ο Νίκος Δένδιας ανέφερε ότι «το σύστημα “Κένταυρος” είναι 50% φθηνότερο από οτιδήποτε θα μπορούσαμε να αγοράσουμε στην παγκόσμια αγορά και μοχλεύει ελληνικό ανθρώπινο κεφάλαιο και ελληνική ευρηματικότητα, που είναι εξίσου, αν όχι πιο σημαντικό».

Σε πολλαπλούς στόχους

Το «Κένταυρος» είναι ένα σύστημα anti-drone που επιτρέπει τον εντοπισμό στόχων μέσω ραδιοανίχνευσης, σε 360 μοίρες περιμετρικά και 90 μοίρες σε κατακόρυφο επίπεδο. Προσφέρει, δηλαδή, κάλυψη περιοχής. Ο εντοπισμός στηρίζεται σε παθητικό σύστημα εντοπισμού ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών (ESM), ενώ μετά τον εντοπισμό στόχου μπορεί να εκτελεστεί ηλεκτρονική επίθεση με την ενεργοποίηση ηλεκτρονικού παρεμβολέα (jammer). Το σύστημα μπορεί να εντοπίσει πολλαπλές απειλές και χάρη στους οκτώ ενισχυτές που φέρει μπορεί αντίστοιχα να παρεμβάλει πολλούς στόχους την ίδια στιγμή, διακόπτοντας την επικοινωνία για τον τηλεχειρισμό.