Ο νεοκλασικισμός μέσα από τα ακροκέραμα
Είναι το εμβληματικό στοιχείο του νεοκλασικού ρυθμού. Η ανορθωμένη διακόσμηση με την ανάγλυφη σύνθεση, που γίνεται αντιληπτή ως «ακροκέραμο» ακόμα και από περαστικούς που δεν είναι ειδήμονες στις διαστρωματώσεις της αρχιτεκτονικής μέσα στην πόλη.
Στα νεοκλασικά ακροκέραμα και την εποχή τους (1830-1930) είναι αφιερωμένος ο τόμος που επιμελήθηκαν οι Αναστάσης Παπαληγούρας και Στέφανος Νομικός, βασισμένοι στις προσωπικές συλλογές τους, από τις μεγαλύτερες με ακροκέραμα στην Ελλάδα, όπως πιστοποιεί το φωτογραφικό corpus
Και εδώ κρύβεται μία πρωτοτυπία: από τις περίπου 400 ωφέλιμες σελίδες οι άνω των 150 αποτυπώνουν ακριβώς διαφορετικούς τύπους ακροκεράμων από την Αθήνα και τον Βόλο, το Ζάππειο και το Εθνικό Θέατρο έως την Τήνο και την Αστυπάλαια.
Στο πρώτο μέρος, από την άλλη, ο αναγνώστης εισέρχεται ομαλά στο ιστορικό πλαίσιο που οδήγησε στην εμφάνιση του συγκεκριμένου διακοσμητικού στοιχείου μέσα στον αστικό ιστό.
Στην εισαγωγή αυτή ο αναγνώστης μαθαίνει αρκετές αθέατες όψεις για την ιστορική περίοδο.
Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι «τα νεοκλασικά ακροκέραμα χρωστούν σε μεγάλο βαθμό, αν όχι την ίδια την ύπαρξή τους, πάντως την πλατιά διάδοση της μεγάλης ποικιλίας τους και την υιοθέτησή τους ως κατεξοχήν συμβόλων του νέου ρυθμού, στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών!», όπως αναφέρει ο Α. Παπαληγούρας στο σχετικό κεφάλαιο ύστερα από μια σύντομη σύνοψη για την εποχή του νεοκλασικισμού στην Ελλάδα.
Μια αντίστροφη διαδρομή επιχειρεί ο ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος περιγράφοντας διεξοδικά τους «ηγεμόνες κεράμους» της αρχαιότητας, ενώ ο ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (Μετσόβιο Πολυτεχνείο) Μάνος Μπίρης συμπληρώνει με το κεφάλαιο «Ο κλασικισμός στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική».
Ξεχωριστή θέση μέσα στον τόμο αποκτά η ενότητα «Είκοσι χαρακτηριστικά κτίρια του αθηναϊκού νεοκλασικισμού» των Μ. Μπίρη - Αν. Παπαληγούρα, η οποία μαζί με την εικονογραφική τεκμηρίωση - σε λήψεις του Λεωνίδα Κουργιαντάκη - διαβάζεται και ως αυτόνομη συνεισφορά.
Περιγραφή γίνεται ακόμη για τα αγγειοπλαστεία και κεραμοποιεία της Αθήνας (1850-1930), τα ανθεμωτά ακροκέραμα και τις απολήξεις των επιτύμβιων στηλών (Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη), τα συγγενή με τα ακροκέραμα μέλη του νεοκλασικού κτιριακού διακόσμου, την κεραμική στην αθηναϊκή κατοικία της πρώιμης οθωμανικής περιόδου (Ειρήνη Φατσέα), τεχνικά χαρακτηριστικά και διαδικασία κατασκευής (Νίκος Λιάρος), τη λαογραφική πτυχή των ακροκεράμων και τη νεοελληνική παραδοσιακή κεραμική (Α. Παπαληγούρας).
Πόσα χρειάζονταν
Ακολουθώντας κανείς το «αφήγημα» γύρω από το μεμονωμένο αυτό διακοσμητικό στοιχείο αντιλαμβάνεται ότι εισέρχεται σε μία ρωγμή μέσα από την οποία ανοίγεται η μεγάλη εικόνα για την εποχή, τα ήθη και τις πρακτικές που συνδέονταν με τον συγκεκριμένο κλάδο της βιοτεχνίας και την αστική τάξη.
Σημειώνει σχετικά ο Α. Παπαληγούρας: «Υπολογίζεται ότι το τυπικό μέσο αστικό σπίτι χρειαζόταν για τη διακόσμηση της στέγης του μερικές δεκάδες μετωπικών ακροκεράμων, τέσσερα ή πάντως μονοψήφιο αριθμό γωνιακών και ενδεχομένως τριάδα ακρωτηρίων - ένα κορυφαίο και δύο γωνιακά - για κάθε αέτωμα.
Περίοπτα δημόσια κτίρια, ανάλογα με το μέγεθός τους, μπορούσαν να φιλοξενήσουν αντίστοιχα πολλαπλάσια διακοσμητικά, μέχρι και δύο εκατοντάδες περίπου συνολικά. Ετσι, για τον ίδιο λόγο που τα γωνιακά ακροκέραμα είναι σπανιότερα των μετωπικών, τα κορυφαία ακρωτήρια είναι σπανιότερα των γωνιακών».
info
Αναστάσης Παπαληγούρας - Στέφανος ΝομικόςΤα νεοκλασικά ακροκέραμα και η εποχή τους (1830 - 1930)Εκδ. Ολκός, σελ. 410Φωτογραφίες: Λεωνίδας Κουργιαντάκης
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Ναύαρχος Λυμπέρης «Ούτε η δικτατορία του 1967 δεν απετόλμησε» να δώσει τέτοιες εξουσίες στον Α/ΓΕΕΘΑ! Επιστολή κόλαφος
- Τι ανταλλάγματα εξασφάλισε ο Ερντογάν για να δώσει το "πράσινο φως" στην ένταξη Σουηδίας στο ΝΑΤΟ
- Ρόδος: Δεν άντεξε το θάνατο της αγαπημένης του και έσβησε λίγες ώρες αργότερα
- Άγιος Παντελεήμονας: Τρανς γυναίκα από την Κούβα το θύμα της άγριας δολοφονίας - Εργαζόταν στις "Κούκλες"
- 50-50: Διχασμένο το Twitter από την επιστροφή του Πέτρου Φιλιππίδη - «Μου ήρθε να ξεράσω»
- Άννα Βίσση: Χαμός στο Twitter με την αναβολή της συναυλίας στη Θεσσαλονίκη- «Ήρθα από το εξωτερικό»
- Survivor All Star: Η «σπόντα» του Κώστα Αναγνωστόπουλου - Για αυτό τον λόγο δεν πήγε στον ημιτελικό
- Σοκάρει η άγρια δολοφονία στον Άγιο Παντελεήμονα – Γνωστή τρανς χορεύτρια το θύμα
- Αρκάς: Το συγκλονιστικό σκίτσο για τον καύσωνα
- Survivor All Star: Σάκης Κατσούλης και Νίκος Μπάρτζης στον τελικό
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Τα Νεα
- Αντιδράσεις για την προμήθεια βομβών διασποράς στο Κίεβο
- Οι γαλλικές ταραχές αναδεικνύουν τις ανισότητες μεταξύ μεταναστών και γηγενών
- Στα «ΝΕΑ» της Τρίτης: «Κάτι» ζυμώνεται στην Αν. Μεσόγειο
- Σοκάρει η άγρια δολοφονία στον Άγιο Παντελεήμονα
- ΣΥΡΙΖΑ: Η Πολιτική Γραμματεία που επικύρωσε μια ισορροπία τάσεων
- Ο νεοκλασικισμός μέσα από τα ακροκέραμα
- Αλλάζει ο χάρτης Υγείας, έρχονται προσλήψεις
- Η Ακροδεξιά κατάπιε τον «Τεφλόν Μαρκ»
- Καύσωνας «Κλέων»: Σε ισχύ το έκτακτο δελτίο της ΕΜΥ με θερμοκρασίες έως 43 βαθμούς
- Αρκάς: Το συγκλονιστικό σκίτσο για τον καύσωνα
- Τελευταία Νέα Τα Νεα
- Ο νεοκλασικισμός μέσα από τα ακροκέραμα
- Καύσωνας «Κλέων»: Σε ισχύ το έκτακτο δελτίο της ΕΜΥ με θερμοκρασίες έως 43 βαθμούς
- Αρκάς: Το συγκλονιστικό σκίτσο για τον καύσωνα
- Αλλάζει ο χάρτης Υγείας, έρχονται προσλήψεις
- Οι γαλλικές ταραχές αναδεικνύουν τις ανισότητες μεταξύ μεταναστών και γηγενών
- ΣΥΡΙΖΑ: Η Πολιτική Γραμματεία που επικύρωσε μια ισορροπία τάσεων
- Με πόσα χρήματα έφυγε ο Τσιτσιπάς από το Wimbledon
- Σοκάρει η άγρια δολοφονία στον Άγιο Παντελεήμονα
- Η Ακροδεξιά κατάπιε τον «Τεφλόν Μαρκ»
- Αντιδράσεις για την προμήθεια βομβών διασποράς στο Κίεβο
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Υπό όρους η συζήτηση για τα F-16, λέει ο Μενέντεζ - Η Άγκυρα να τερματίσει την επιθετικότητα, μέσα στην εβδομάδα η απόφαση
- Τρανς γυναίκα από την Κούβα το θύμα της άγριας δολοφονίας στον Άγιο Παντελεήμονα - Την βρήκε νεκρή η σπιτονοικοκυρά της
- Νέες ταυτότητες σε μέγεθος πιστωτικής κάρτας από τον Σεπτέμβριο
- Φεστιβάλ ΚΝΕ με live Μαργαρίτη
- Παρουσιάζεται σήμερα το οικονομικό νομοσχέδιο – Τι θα περιλαμβάνει
- Κίνα: Τα πέντε θέματα που έθεσε στη Γέλεν και η αναβολή του πολέμου
- Τα αλλεργικά συμπτώματα που δείχνουν ότι έχετε πρόβλημα με ακάρεα στο σπίτι
- Tουλάχιστον 2 θάνατοι στην Ιαπωνία εξαιτίας των καταρρακτωδών βροχών
- Λογαριασμοί ρεύματος - Αυτός είναι ο λόγος που θα σταματήσει η οριζόντια επιδότηση