Ο «Εθνικός Κήπος» του Θοδωρή Γκόνη

Μέσα στο κέντρο μιας πόλης που κινείται αδιάκοπα, υπάρχει ένας τόπος που μοιάζει να στέκεται εκτός χρόνου: ο Εθνικός Κήπος. Φυτεμένος με μνήμη και σιωπή, γεμάτος ιστορία και ποίηση, φιλοξενεί μορφές και σκιές που διασώζουν μια Ελλάδα φωτισμένων προσώπων και ευγενών οραμάτων. Εκεί, ανάμεσα στα 500 φυτικά είδη και τα μαρμάρινα αγάλματα, ο Θοδωρής Γκόνης μάς προσκαλεί σε μια διαφορετική, βιωματική ξενάγηση στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Δήμου

«Η παράσταση αυτή είναι μια επανάληψη μιας επιτυχημένης δουλειάς σε συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αθηνών, που παίχτηκε δυο καλοκαίρια, το 2017 και το 2018. Τώρα, μας ζητήθηκε από το Δήμο Αθηναίων και την κυρία Αγοραστού να την επαναλάβουμε και με μεγάλη χαρά δεχτήκαμε», αναφέρει ο Θοδωρής Γκόνης μιλώντας στα «Νέα».

Ο σκηνοθέτης, όντας τακτικός επισκέπτης του Εθνικού, πρώην Βασιλικού Κήπου, εμπνέεται από το περιβάλλον και την ιστορία του για να φτιάξει μια περιήγηση με υλικό, κείμενα και ντοκουμέντα των ποιητών, των πολιτικών, των γεωπόνων και των μηχανικών που συνέβαλαν στη δημιουργία του. «Εγώ ίσως είμαι από τους από τους ανθρώπους που ζουν στον κήπο. Περπατούν ακόμα μέσα στον κήπο. Ως νεαρός φοιτητής, έχω περάσει αρκετές ώρες εκεί όταν τελείωνα από τη δουλειά και μέχρι να πάω για μάθημα στη Σχολή Θεάτρου Κατσέλη στη Νέα Σμύρνη, δεν μπορούσα να επιστρέψω σπίτι γιατί έμενα έξω αρκετά μακριά από το κέντρο. Έτσι, περνούσα τις δύο ώρες που είχα κενό στο Εθνικό Κήπο, διαβάζοντας, περπατώντας και είχα φτιάξει μια προσωπική σχέση με τον κήπο. Πάντα επιθυμούσα να συνομιλήσω με τις προτομές, τ’ αγάλματα και την ιστορία του κήπου», θυμάται ο ίδιος και προσθέτει.

«Με την Ελένη Στρούλια κυρίως που δουλέψαμε τα κείμενα, ξεκινήσαμε να πούμε ίσως τη ρομαντική ιστορία του κήπου. Η γειτνίαση του με τη Βουλή είναι μοιραία και όλες οι περιπέτειες της εθνικής και πολιτικής μας ζωής έχουν άμεσο αντίκτυπο στον κήπο. Έτσι κι εγώ κατάλαβα πια σοβαρά αυτό που λένε ότι μόνο στον παράδεισο τα τριαντάφυλλα δεν έχουν αγκάθια. Τα τριαντάφυλλα του κήπου έχουν σίγουρα αγκάθια».

Με ερμηνευτές τους Ελένη Ουζουνίδου, Θανάση Δήμου, Ρωξάνη Καρφή και Χριστίνα Χαλκιά, οι άνθρωποι και οι ιστορίες του κήπου ζωντανεύουν σε μια περιπλάνηση στα πιο σημαντικά σημεία του. «Είναι ένας περίπατος μαθητείας με 21 στάσεις, ξεκινώντας από τις Ουασιγκτόνιες, τις φοινικιές που φύτεψε η βασίλισσα Αμαλία ώστε μετά από 200- 300 χρόνια οι Αθηναίοι να κάνουν τον περίπατό τους μέσα στον κήπο και να την σκέφτονται. Όμως, δεν υπάρχει ούτε ένα άγαλμα της Αμαλίας μες στον κήπο και νομίζω ότι αυτό είναι μια έλλειψη γιατί ουσιαστικά τον οφείλουμε σε εκείνη. Tώρα, χάνεσαι ανάμεσα στα 500 είδη δέντρων και φυτών που έχει φέρει η βασίλισσα Αμαλία και οι βοτανολόγοι της και ξεφεύγεις και λίγο από τη βουή της πόλης. Υπάρχει ακόμα ο βράχος της Αμαλίας, όπου καθόταν κι έβλεπε από κει τους στύλους του Ολυμπίου Διός, το Φάληρο, τον Πειραιά, την Αίγινα, ως απέναντι στην Πελοπόννησο», επισημαίνει ο Θοδωρής Γκόνης και συνεχίζει. «Όλο αυτό δεν είναι μια φιλολογική ξενάγηση αλλά μία θεατρική παράσταση. Προσπαθήσαμε δηλαδή να υπάρχει και το δραματικό μέρος, να μιλήσουμε μέσα από την τέχνη μας. Δεν είμαστε ξεναγοί αλλά στήσαμε και από μία μικρή θεατρική παράσταση σε κάθε στάση. Το καταφέραμε γιατί πήγαμε από το δρόμο του θεάτρου και όχι από το δρόμο της φιλολογίας και των κειμένων. Υπήρχε μια μικρή δραματοποίηση όλου αυτού του υλικού και νομίζω γι’ αυτό αγαπήθηκε πολύ στην πρώτη του παρουσίαση».

Εκτός, ωστόσο, από την ποιητική περιήγηση, ο Θοδωρής Γκόνης την περίοδο αυτή ετοίμασε και το νέο του βιβλίο «Κάποια στιγμή θα μάθετε ποιος είμαι» που κυκλοφορεί πλέον από τις εκδόσεις Αγρα.

«Το βιβλίο αυτό είχε τύχη διπλή. Γιατί ενώ είναι μια νουβέλα, το πήρε στα χέρια της η Μαρία Ζορμπά και με τη Μυρτώ Αλικάκη έφτιαξαν μια παράσταση από αυτό που παίχτηκε Νοέμβριο και Δεκέμβριο στο Θέατρο Σταθμός. Το βιβλίο, ωστόσο, έχει άλλο τέλος. Το θεατρικό είναι αλλιώτικο αρκετά και θα παιχτεί πάλι τώρα από τις 24 έως 26 Μαΐου. Το βιβλίο είναι ένα κείμενο που το έφερε πραγματικά η θάλασσα. Το καλοκαίρι του 2023 ήμουν στο Ναύπλιο και πήγαινα πολύ πρωί για μπάνιο στην Αρβανιτιά. Ένα πρωινό, ήταν τρεις γυναίκες μέσα τη θάλασσα οι οποίες μιλούσαν. Μία εξ αυτών, είχε στρογγυλό και χαρούμενο πρόσωπο με μάτια μεγάλα και ήταν πολύ εξωστρεφής. Η συγκεκριμένη έλεγε μια ιστορία στις άλλες δύο και φαινόταν σαν να την ειρωνεύονταν, σαν να ήταν η αφελής της παρέας. Τους έλεγε ότι για 10 χρόνια, την έπαιρνε τηλέφωνο ένας άντρας και της μιλούσε αλλά όταν τον ρωτούσε ποιος είναι, της έλεγε τη φράση “ Κάποια στιγμή θα μάθετε ποιος είμαι”. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια ο άνδρας αυτός σταμάτησε να την παίρνει τηλέφωνο και η ζωή της άλλαξε. Εγώ όταν το άκουσα αυτό, έφυγα τρέχοντας σαν το σκυλί που παίρνει από τα σφαγεία ένα κομμάτι κρέας για να το σημειώσω. Εκείνον τον καιρό έγραφα κάτι άλλο και το παράτησα και άρχισα να γράφω αυτή την ιστορία με αφορμή αυτό το γεγονός που μου το έφερε η θάλασσα. Είναι αφιερωμένο το βιβλίο στην άγνωστη πρωινή κολυμβήτρια της Αρβανιτιάς. Αν και πήγα κάποιες άλλες μέρες, δεν την βρήκα, δεν την ξαναείδα ποτέ. Την πήρε η θάλασσα κι αυτή», θυμάται ο Θοδωρής Γκόνης για τη γέννηση του βιβλίου του.

Χρησιμοποιώντας αυτήν την ιστορία που άκουσε στη θάλασσα, κατέληξε σε ένα κείμενο που θίγει όλα όσα τον απασχολούν, με φόντο το Ναύπλιο που δεν ονοματίζεται αλλά αχνοφαίνεται πίσω από τις λέξεις. Στις σελίδες του, ο Θοδωρής Γκόνης δίνει το λόγο σε αυτήν την άγνωστη γυναίκα που συνάντησε εκείνο το πρωινό ώστε να βγάλει από μέσα της όλα αυτά που ήθελε και ίσως δεν ήθελε να πει, αφηγούμενος τελικά μια ιστορία της θάλασσας, των ανθρώπων και των σχέσεών τους.