Μια αιωνιότητα και μια μέρα

Η Ελλάδα είναι μια ωραία χώρα, με ήλιο, θάλασσα, ήπιο κλίμα και νόμους οι οποίοι είτε δεν τηρούνται είτε ακριβώς για να μην τηρηθούν μπαλώνονται, ξηλώνονται, τεντώνονται.

Τα προηγούμενα χρόνια έχουν γραφτεί χιλιάδες λέξεις για τα σχετικά με τον Νόμο 4957/2022, ο οποίος, μεταξύ άλλων, προβλέπει την ανώτατη διάρκεια φοίτησης στα ελληνικά πανεπιστήμια. Οι διατάξεις του συγκεκριμένου νόμου αφορούν και τον τεράστιο αριθμό εγγεγραμμένων φοιτητών στα πανεπιστημιακά μητρώα, οι οποίοι δεν τελείωσαν τις σπουδές τους – αυτούς

που αποκαλούμε αιώνιους φοιτητές. Κατ’ αρχάς, μιλάμε για 317.374 φοιτητές τετραετών σχολών, οι οποίοι, σύμφωνα με στοιχεία της Συνόδου Πρυτάνεων, βρίσκονται στη λίστα προς διαγραφή το 2025. Αδιευκρίνιστος αριθμός φοιτητών σε σχολές πενταετούς και εξαετούς φοίτησης (όπως Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ιατρική Αθηνών κ.ά.) πρέπει να διαγραφούν το 2026 ή το 2027.

Οι λόγοι είναι προφανείς και πολυσυζητημένοι. Το θέμα άλλωστε δεν μας έχει απασχολήσει πρώτη φορά και η πρόβλεψη διαγραφής των φοιτητών που βαραίνουν τα μητρώα υπήρχε στον περίφημο Νόμο 4009/2011, τον άτυχο «νόμο Διαμαντοπούλου» (που ψηφίστηκε στην αρχή της εποχής της χρεοκοπίας, από συντριπτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία, και υπονομεύτηκε στην πορεία ακόμα και από εκείνους που τον είχαν ψηφίσει).

Τι διασφάλιζε ο νόμος Διαμαντοπούλου για τους αιώνιους φοιτητές; Το εξηγεί η ίδια η τότε υπουργός Παιδείας (και σήμερα στέλεχος του ΠΑΣΟΚ) Αννα Διαμαντοπούλου σε μια συνέντευξή της στο «Βήμα» (2/7/2011):

«Η φοιτητική ιδιότητα εξασφαλίζεται πλέον με την εγγραφή σε κάθε εξάμηνο. Μη εγγραφή σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα συνεπάγεται αυτόματα την απώλειά της. Οι φοιτητές έχουν όλα τα δικαιώματά τους, από το πάσο ως το δικαίωμα εκλογής, για χρονικό διάστημα ίσο με την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών συν δύο έτη ακόμη, το γνωστό ν+2». Υιοθετήθηκε πάντως εξαίρεση για τους εργαζόμενους φοιτητές, αφού δόθηκε η δυνατότητα «της μερικής φοίτησης με δυνατότητα σχεδιασμού του χρόνου τους».

Στο συγκεκριμένο θέμα, οι σχετικές διατάξεις εκείνου του νόμου (που δεν εφαρμόστηκαν) επανήλθαν στον Νόμο 4957/2022. Ωστόσο, το ΠΑΣΟΚ, διά του τομεάρχη Παιδείας Στέφανου Παραστατίδη, ζητά τώρα να μην εφαρμοστεί οριζοντίως το μέτρο, επικαλούμενο πολυτυπία των λόγων της διαγραφής φοιτητών. Η κυβέρνηση, στην αρχή, απάντησε επικριτικά σε αυτή την τοποθέτηση. Ωστόσο, τη Μεγάλη Παρασκευή δημοσιεύτηκε η πρόθεσή της να δοθεί «ανάσα» σε 22.000 «αιώνιους» φοιτητές, οι οποίοι «επέδειξαν ενδιαφέρον για τις σπουδές τους την τελευταία τετραετία». Αυτοί θα έχουν στη διάθεσή τους παράταση ενός έτους για να ολοκληρώσουν το πτυχίο τους.

Δεν ξέρω τους λόγους της παράτασης, αλλά αν ισχύει είναι ανάγκη να εξηγηθεί. Εχει δίκιο το ΠΑΣΟΚ; Είναι άδικη η οριζόντια διαγραφή όλων των πιο πρόσφατων εκ των αιωνίων φοιτητών (για τους οποίους έχει εισαχθεί η προοδευτική ορολογία «λιμνάζοντες»); Υπάρχει πολυτυπία την οποία το υπουργείο οφείλει να σεβαστεί; Μήπως η πολυτυπία είναι μια αφορμή για υποχώρηση στην εφαρμογή του νόμου, τον οποίο η κυβέρνηση είχε υπερασπιστεί με πάθος; Εχει κι αυτός ο νόμος ανάλογη εφαρμοστικότητα, όπως ο νόμος για την Πανεπιστημιακή Αστυνομία;

Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα – κι ας κρυβόμαστε από τον καθρέφτη μας. Με σοβαρές εξαιρέσεις, μεγάλο μέρος των πανεπιστημιακών πτυχίων απηχούν το έλλειμμα του εκπαιδευτικού συστήματος και τον λειτουργικό αναλφαβητισμό. Γι’ αυτό δεν μιλάνε ούτε τα κόμματα ούτε τα πανεπιστήμια ούτε ο συνδικαλισμός των εκπαιδευτικών. Ολοι βολεύονται. Από την άποψη αυτή, δεν εκπλήσσομαι αν και η διαγραφή των αιώνιων φοιτητών χρειαστεί μια αιωνιότητα και ακόμα μια μέρα. Ελληνικά πράγματα.