Μεγάλο χάσμα σε μισθούς, συντάξεις

Μεγαλώνει το χάσμα στις νέες συντάξεις γήρατος που χορηγούνται σε πρώην εργαζoμένους του ιδιωτικού τομέα σε σχέση με εκείνους που προέρχονται από τον δημόσιο τομέα. Τα περισσότερα χρόνια ασφάλισης και η συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη για τους δημοσίους υπαλλήλους είναι οι δύο βασικοί λόγοι στους οποίους αποδίδεται αυτή η μεγάλη απόκλιση.

Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα, οι εργαζόμενοι προτιμούν τη μειωμένη σύνταξη, με τις μητέρες ανηλίκων να κρατούν τα ηνία, ενώ οι μνημονιακές

μειώσεις μισθών και ο νόμος Κατρούγκαλου

επέδρασαν αρνητικά στο ύψος των συντάξεων για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα.

Οπως αποδεικνύεται από  έρευνα της ΕΝΥΠΕΚΚ οι νέοι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα λαμβάνουν πλέον λιγότερο από τα 2/3 της σύνταξης που λαμβάνουν οι συνομήλικοί τους οι οποίοι συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου και Πληρωμών των Συντάξεων «ΗΛΙΟΣ» του υπουργείου Εργασίας για το σύνολο του 2024, η μέση κύρια σύνταξη γήρατος για τους πρ. ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ ανήλθε στα 746,67 ευρώ, ενώ η μέση επικουρική στα 191,72 ευρώ κατά μέσο όρο. Στο Δημόσιο το ύψος των συντάξεων είναι κατά 36,8% υψηλότερο και διαμορφώνεται στα 1.180,1 ευρώ κατά μέσο όρο.

Δυσοίωνο το μέλλον

Την ίδια ώρα μικρότερες συντάξεις με περισσότερα χρόνια δουλειάς επιφυλάσσει το μέλλον για τους νέους ασφαλισμένους, δηλαδή τους σημερινούς εφήβους. Ηδη τα στοιχεία είναι ανησυχητικά, καθώς σήμερα οι κύριες συντάξεις που εκδίδονται δεν ξεπερνούν κατά μέσο όρο τα 750 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα, παρά τις αυξήσεις που δόθηκαν την τελευταία διετία.

Κι αυτό οφείλεται στα εξής: Ο νόμος Κατρούγκαλου οδηγεί σε χαμηλότερες ανταποδοτικές συντάξεις λόγω των χαμηλών ποσοστών αναπλήρωσης. Οι συντάξεις των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα είναι συνάρτηση του μισθού, ο οποίος αυξάνεται με δυσκολία. Οι περίοδοι ανεργίας – ειδικά στη δεκαετία της κρίσης – δεν συμβάλλουν στην αύξηση της σύνταξης. Μικρότερες κατά 13% οι αποδοχές στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες

Στην Ελλάδα ο μέσος μεικτός μισθός πλήρους απασχόλησης για τις γυναίκες είναι 1.115 ευρώ, δηλαδή 13% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μισθό των ανδρών (1.284 ευρώ), οι μισές επιχειρήσεις (53%) έχουν μηδενική ή πολύ περιορισμένη (έως 15%) συμμετοχή γυναικών στο Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ μία στις δέκα επιχειρήσεις (11%) δεν εμπιστεύεται γυναίκα επικεφαλής σε καμία διεύθυνση ή τμήμα της επιχείρησης.

Παρά το γεγονός ότι η ίση αμοιβή των δύο φύλων κατοχυρώνεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία (Συνθήκη της Ρώμης – 1957), οι γυναίκες συνεχίζουν να κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες, με το μέσο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στην ΕΕ να ανέρχεται στο 13%, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με τη Eurostat, οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ενωση αμείβονταν κατά μέσο όρο 12,7% λιγότερο από τους άνδρες. Με άλλα λόγια, για την ίδια εργασία ένας άνδρας αμείβεται 1 ευρώ, ενώ μια γυναίκα 0,87 ευρώ.

Το έμφυλο μισθολογικό χάσμα αναγνωρίζεται από την ΕΕ και η αντιμετώπισή του αποτελεί έναν από τους στόχους της Στρατηγικής για την ισότητα των φύλων. Τον Ιούνιο του 2023 ψηφίστηκε η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την εφαρμογή της αρχής «ίσης αμοιβής για ίση εργασία» ή εργασία ίσης αξίας μέσω της μισθολογικής διαφάνειας και μηχανισμών επιβολής (Pay Transparency Directive). Η ενσωμάτωση της Οδηγίας στο ελληνικό Δίκαιο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τον Ιούνιο του 2026.

Περισσότερες γυναίκες κατέχουν υψηλά αξιώματα στον επιχειρηματικό χώρο, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες, αφού οι άνδρες παραμένουν στους ηγετικούς ρόλους.

Ο ΟΟΣΑ

Ταυτόχρονα στοιχεία από τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες άνω των 65 ετών λαμβάνουν κατά μέσο όρο 26% μικρότερη σύνταξη σε σύγκριση με τους άνδρες.

Πάντως χρόνο με τον χρόνο η μισθολογική «ψαλίδα» ανδρών – γυναικών κλείνει, ενώ μειώνονται και τα ποσοστά των γυναικών που απέχουν από την αγορά εργασίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», ο συνολικός αριθμός απασχολουμένων και οι μέσες αποδοχές ανά θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης έχουν αυξηθεί την τελευταία πενταετία, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.

Συγκεκριμένα, το χρονικό διάστημα 2019-2024 καταγράφηκε αύξηση των απασχολούμενων ανδρών κατά 19,3% και αύξηση των μέσων αποδοχών τους κατά 13,6%. Το ίδιο χρονικό διάστημα, η αύξηση στην απασχόληση των γυναικών παρουσίασε ακόμα πιο σημαντική πρόοδο, καταγράφοντας άνοδο κατά 24,6% και οι μέσες αποδοχές τους αυξήθηκαν κατά 14,3%.

Το μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα φύλα είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η μειωμένη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και ιδίως στην πλήρη απασχόληση, ο άνισος καταμερισμός των ευθυνών φροντίδας στην οικογένεια, καθώς και το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής», δηλαδή η περιορισμένη παρουσία γυναικών σε θέσεις ευθύνης. Το αόρατο αυτό εμπόδιο που κλείνει τον δρόμο των γυναικών προς την κορυφή οφείλεται κατά κύριο λόγο στα έμφυλα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις για τον ρόλο τους και όχι στην έλλειψη προσόντων.