Κοροναϊός: Το «εμβόλιο του λαού», η γεωπολιτική και το χρήμα

Ποιος θα πάρει πρώτος το εμβόλιο; Αν αφήσει κανείς κατά μέρος τα μεγάλα λόγια, τότε τον πρώτο λόγο έχουν η γεωπολιτική και το χρήμα.

Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει το Politico έπειτα από εκτενή έρευνα. Οπως επισημαίνουν εξάλλου οι ειδικοί, το εμβόλιο δεν θα κάνει καλό μόνο στη δημόσια υγεία, θα κάνει και στην οικονομία, η οποία έχει δεχθεί ένα τεράστιο πλήγμα. Και αυτός ο δεύτερος λόγος είναι που κάνει τις πλούσιες χώρες να προπαραγγέλλουν εκατομμύρια δόσεις εμβολίων που φαίνεται να έχουν καλές πιθανότητες επιτυχίας. Εξηγεί επίσης γιατί, πριν ακόμη παραχθεί έστω και μία δόση

εμβολίου, έχουν γίνει συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων. Οπως το θέτει η Σουερί Μουν από το Παγκόσμιο Κέντρο Υγείας της Γενεύης, το εμβόλιο σε αυτή τη φάση έχει την ισχύ όπλου, ενώ θα δώσει και το ανάλογο πρεστίζ στους πρώτους που θα το αποκτήσουν.

Ετσι, η Βρετανία έχει εξασφαλίσει 30 εκατομμύρια δόσεις ενός από τα εμβόλια που θεωρούνται φαβορί, άλλες 100 εκατ. δόσεις από ένα άλλο και άλλες 60 εκατ. από ένα τρίτο. Η φαρμακοβιομηχανία AstraZeneca έχει επίσης προχωρήσει σε συμφωνία με τέσσερις χώρες της ΕΕ - την Ολλανδία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία - για 400 εκατ. δόσεις. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ έχουν προχωρήσει σε τρεις τέτοιες συμφωνίες, 600, 300 και 100 εκατ. δόσεων αντιστοίχως. Οπως όμως σημειώνει η Σουερί Μουν, οι συμφωνίες αυτές είναι καταστροφικές. «Σημαίνει πως θα υπάρξουν πολύ λίγα εμβόλια διαθέσιμα για τον υπόλοιπο πλανήτη και για χώρες που δεν έχουν είτε τα χρήματα να τα αποκτήσουν είτε την παραγωγική ικανότητα να τα φτιάξουν» αναφέρει.

Η ΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ. Ακριβώς για να μην επαναληφθεί η ιστορία με το εμβόλιο της γρίπης των πτηνών, όταν οι πλούσιες χώρες πήραν τη μερίδα του λέοντος αφήνοντας τις φτωχές να περιμένουν στην ουρά, δημιουργήθηκε μια πλατφόρμα αγοράς, η COVAX. Οπως όμως λέει ο Τόμας Κουένι από τη Διεθνή Ομοσπονδία Βιομηχανίας Φαρμάκου (IFPMA), για να λειτουργήσει η πλατφόρμα απαιτείται η συνδρομή και η αλληλεγγύη των πλουσιότερων χωρών. Από την πλευρά της, η οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα επισημαίνει τις ευθύνες της βιομηχανίας φαρμάκου. «Οι φαρμακοβιομηχανίες δεν θα πρέπει να κάνουν συμφωνίες με την πρώτη πλούσια χώρα που θα τους χτυπήσει την πόρτα» λέει χαρακτηριστικά η Κέιτ Ελντερ, μέλος της οργάνωσης.

Οι χώρες πάντως που κάνουν συμφωνίες είναι οι ίδιες που πλειοδοτούν σε υποσχέσεις και δεσμεύσεις αλληλεγγύης. Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ περιέγραψε το εμβόλιο σαν ένα «δημόσιο αγαθό για ολόκληρη την ανθρωπότητα», ενώ η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει πει πως το εμβόλιο «πρέπει να φτάσει σε κάθε γωνιά του κόσμου και σε καλή τιμή». Ανάλογες δηλώσεις έχει κάνει και ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει το εμβόλιο «παγκόσμιο δημόσιο αγαθό».

ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ. Η Κέιτ Ελντερ από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα παραδέχεται πως τέτοιες δηλώσεις και από τόσο πολλούς ηγέτες δεν έχουν γίνει ποτέ στο παρελθόν. «Αν ισχύουν αυτές οι δηλώσεις, τότε αυτό θα είναι το εμβόλιο του λαού», λέει χαρακτηριστικά. Οφείλει ωστόσο κανείς να είναι επιφυλακτικός. Ή τουλάχιστον να ακούσει και εκείνους που διακρίνουν πίσω από τα λόγια έλλειψη διαφάνειας και συμφωνίες κάτω από το τραπέζι. Πώς το είπε εξάλλου ο βρετανός υπουργός Υγείας απορρίπτοντας τον «εθνικισμό» επειδή «ο ιός δεν κοιτάει σύνορα» και άρα «είμαστε όλοι από την ίδια πλευρά»; «Πάνω απ' όλα είμαι υπουργός Υγείας της Βρετανίας και η δουλειά μου είναι να εξασφαλίσω πως θα υπάρξουν αρκετά εμβόλια για όλους τους Βρετανούς πρώτα και πάνω απ' όλα».