Καρκίνος του προστάτη: Τα οφέλη της τακτικής μέτρησης PSA

Προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του προστάτη σε όλους τους άνδρες συνέστησε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιμένοντας στα οφέλη της τακτικής μέτρησης του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA). Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τις συστάσεις της, ο έλεγχος πρέπει να συνεχίζεται μέχρι την ηλικία των 70 ετών. Επιπλέον και εφόσον διαπιστωθεί απαραίτητο, οι άνδρες πρέπει να εξετάζονται και με ειδική μαγνητική τομογραφία.

Σημειώνεται πως η Επιτροπή σε σχετική έκθεση αναφέρει ότι οι αναθεωρημένες συστάσεις κρίθηκαν αναγκαίες, δεδομένου ότι ένας στους δύο κατοίκους της Γηραιάς Ηπείρου αναμένεται να

εκδηλώσει κάποια μορφή καρκίνου κάποια στιγμή στη ζωή του. Λαμβάνοντας υπόψη συνεπώς ότι στους άνδρες ο δεύτερος συχνότερος είναι ο καρκίνος του προστάτη, οι ειδικοί υπογραμμίζουν τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης.

Η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση: περισσότεροι από 6.200 άνδρες διαγιγνώσκονται ετησίως με καρκίνο του προστάτη, σύμφωνα με τα δεδομένα της Διεθνούς Υπηρεσίας Ερευνας του Καρκίνου (IARC). Επιπλέον, εκτιμάται ότι 1.800 ασθενείς χάνουν κάθε χρόνο τη μάχη για τη ζωή τους.

Την ίδια ώρα, οι επιστήμονες προειδοποιούν πως εάν δεν ληφθούν αυστηρά μέτρα, έως το 2035 ο καρκίνος θα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Και καθώς η εξέταση PSA και γενικότερα ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του προστάτη έως τώρα δεν γινόταν σε όλο τον πληθυσμό, η Επιτροπή επιμένει πως αυτό πρέπει πλέον να αλλάξει.

«Σιωπηρός δολοφόνος»

Τις συστάσεις αυτές χαιρέτισε η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία (EAU). Σε ανακοίνωση που εξέδωσε αποκαλεί τον καρκίνο του προστάτη «σιωπηρό δολοφόνο» και τις νέες συστάσεις «καθοριστικές» για την πορεία των πασχόντων από τη νόσο.

Πρόκειται άλλωστε για τη συχνότερη μορφή κακοήθους νόσου στους άνδρες και τη δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου τους από καρκίνο. Υπολογίζεται ότι κάθε άνδρας έχει μία στις οκτώ πιθανότητες να τον εκδηλώσει κάποια στιγμή στη ζωή του.

«Το PSA είναι μία πρωτεΐνη που παράγεται μόνο από ορισμένα κύτταρα του προστάτη», εξηγεί. «Η πρωτεΐνη αυτή εκκρίνεται από τον προστάτη στο σπέρμα, για να το υγροποιήσει μετά την εκσπερμάτιση. Μικρή ποσότητα του PSA, όμως, διαφεύγει στο αίμα και μπορεί να ανιχνευθεί με την εξέταση», εξηγεί ο χειρουργός - ουρολόγος και τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, δρ Ηρακλής Πούλιας.

Και προσθέτει με νόημα πως ο καρκίνος του προστάτη είναι σχεδόν πάντοτε ιάσιμος όταν ανιχνεύεται σε αρχικό στάδιο. Αν, όμως, η διάγνωση καθυστερήσει με αποτέλεσμα να υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις, οι πιθανότητες μειώνονται στο ένα τρίτο.

Μαγνητική τομογραφία

Είναι σημαντικό εντούτοις να υπογραμμιστεί πως ως εξέταση το PSA έχει περιορισμούς. Και αυτό, διότι τα επίπεδά του δεν αυξάνονται μόνο σε άνδρες με καρκίνο, αλλά για παράδειγμα και σε ασθενείς με καλοήθεις παθήσεις (π.χ. προστατίτιδα) ή έπειτα από έντονη διέγερση του προστάτη (π.χ. έπειτα από έντονες ασκήσεις όπως η ποδηλασία ή ιατρικές πράξεις όπως η κυστεοσκόπηση).

Γι' αυτό και απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καλή οργάνωση του προσυμπτωματικού ελέγχου του πληθυσμού. «Σε αυτό συμβάλλουν σημαντικά και νέα εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας, όπως η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη, την οποία συνιστά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή», εξηγεί ο Ηρακλής Πούλιας. «Η εξέταση αυτή μπορεί να εντοπίσει με μεγάλη ακρίβεια τα σημεία (εστίες) του προστάτη που είναι ύποπτα για καρκίνο. Με αυτόν τον τρόπο μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο λανθασμένου αποτελέσματος που είναι υπαρκτός με το PSA. Μειώνει επίσης τον κίνδυνο να γίνουν αχρείαστες θεραπείες στους ασθενείς».

Ηλικία και ιστορικό

Εν τω μεταξύ, μελέτες έχουν δείξει ότι το PSA μπορεί να αρχίσει να αυξάνεται 5-10 χρόνια πριν αναπτυχθεί ο καρκίνος. Καθώς δε, το συγκεκριμένο νόσημα είναι συχνό στους άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών, ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος συνήθως συνιστάται να αρχίζει στην ηλικία των 50 ετών.

Αν, όμως, ένας άνδρας έχει οικογενειακό ιατρικό ιστορικό πρέπει να αρχίσει να ελέγχεται από τα 45 έτη. Και αν έχει δύο ή περισσότερους νοσούντες συγγενείς πρώτου βαθμού, πρέπει να αρχίσει να ελέγχεται από τα 40 του.

Υπό τα δεδομένα αυτά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν τις νέες συστάσεις της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα διεξαχθεί τον Δεκέμβριο του 2022.