Η σημασία της άσκησης για την καρδιά και για 35 νοσήματα

Η τακτική σωματική άσκηση έχει τεράστια σημασία για την υγεία αφού συνεισφέρει στην πρόληψη  τουλάχιστον 35 χρόνιων νοσημάτων. Ο πατέρας της Ιατρικής Εργασίας Μπερναρντίνο Ραμαζίνι (1633-1714) είχε σημειώσει ότι οι διαρκώς εν κινήσει αγγελιοφόροι είχαν λιγότερα προβλήματα υγείας από τους ράφτηδες οι οποίοι εξ' ορισμού διήγαγαν καθιστική ζωή. Το 1953 ο Μόρις κατέγραψε ότι οι εισπράκτορες των λεωφορείων εμφάνιζαν σπανιότερα στεφανιαία νόσο σε σχέση με τους καθήμενους οδηγούς. Σήμερα, η άσκηση βρίσκεται στο επίκεντρο της καρδιαγγειακής πρόληψης και οι μεγάλες ιατρικές εταιρείες δικαίως οργανώνουν

Η σύσταση είναι ξεκάθαρη: για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων πρέπει να επιδιώκουμε τουλάχιστον 150 λεπτά (ιδανικά 300 λεπτά) μέτριας έντασης αερόβια άσκηση την εβδομάδα, το οποίο μεταφράζεται σε π.χ. 30 λεπτά τρέξιμο 5 φορές την εβδομάδα. Και αφού βρισκόμαστε στην εποχή των smartwatch, η άσκηση ορίζεται μέτριας έντασης όταν η καρδιακή συχνότητα (δηλαδή οι παλμοί της καρδιάς) φθάνει το 50-70% της μέγιστης για την ηλικία (με βάση τον απλό τύπο Μέγιστη Καρδιακή Συχνότητα=220 μείον ηλικία). Εντονότερη ή μεγαλύτερης διάρκειας άσκηση είναι φυσικά επιτρεπτή, και μάλιστα επιθυμητή, αναλόγως και της σωματικής κατάστασης του ασκούμενου. Προσθήκη και ασκήσεων αντίστασης (π.χ. δύο φορές την εβδομάδα) για τις μεγάλες μυικές ομάδες φαίνεται ότι έχει πρόσθετα κέρδη. Πέραν της παραδοσιακής σταθερής έντασης άσκησης, νέα μοντέλα άσκησης εισαγόμενα από την επιστήμη του αθλητισμού (π.χ. υψηλής έντασης διαλειμματική προπόνηση) έχουν αρχίσει να υιοθετούνται. Στον αντίποδα, για όποιον/α υπάρχει η δικαιολογία έλλειψης χρόνου, τακτικά (ανά μισάωρο) μικρά διαλείμματα από το γραφείο για έστω και ήπια σωματική δραστηριότητα είναι αρκετά για να προστατέψουν την καρδιά μας.

Πρέπει βέβαια να λαμβάνονται υπόψη ορισμένες προφυλάξεις. Οι άνθρωποι με παράγοντες κινδύνου - π.χ. διαβήτη, παχυσαρκία, αρρύθμιστη υπέρταση, κάπνισμα, υπερλιπιδαιμία - και πολύ περισσότερο οι ασθενείς με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο όπως η στεφανιαία νόσος και η καρδιακή ανεπάρκεια οφείλουν να συμβουλευθούν τον ιατρό τους πριν ξεκινήσουν ένα δομημένο πρόγραμμα άσκησης. Η διάρκεια, η ένταση, ο χρόνος και ο τύπος της άσκησης πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες και την κατάσταση υγείας του ενδιαφερόμενου. Ηδη και στη χώρα μας έχει ωριμάσει η ιδέα ότι η άσκηση πρέπει να συνταγογραφείται στο πλαίσιο ενός δομημένου προγράμματος καρδιαγγειακής αποκατάστασης σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική υποστήριξη και συμβουλές για τον τρόπο ζωής. Πλέον, τα υπάρχοντα δεδομένα είναι πολλά ώστε να μας πείσουν να βάλουμε τη σωματική άσκηση, αυτό το φθηνό και αποτελεσματικό μέσο θωράκισης του οργανισμού, στην καθημερινότητά μας.

Ο Κώστας Τσιούφης είναι καθηγητής Καρδιολογίας του ΕΚΠΑ