Το ταξίδι της ελπίδας: Οι γυναίκες που διακινδυνεύουν τα πάντα για να φτάσουν στην Ευρώπη

Ολοένα και μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των γυναικών μεταναστών που εντοπίζονται να προσπαθούν να μεταβούν στην Ευρώπη, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την ζωή τους, με στόχο ένα καλύτερο αύριο.

Πολλές φορές ο θάνατος αποτελεί την τραγική κατάληξη αυτής της υπεράνθρωπης προσπάθειας.

Το μέγιστο ρίσκο για ένα μέλλον στην Ευρώπη

Οι τέσσερις γυναίκες και τα τρία κορίτσια βρίσκονταν μόλις λίγα μέτρα από την προβλήτα στο λιμάνι La Restinga στο El Hierro, ένα από τα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας, όταν πνίγηκαν στις 28 Μαΐου.

Οι ομάδες διάσωσης είχαν αρχίσει να αποβιβάζουν τους πρώτους ανθρώπους νωρίς το πρωί, όταν το σκάφος ανατράπηκε.

Φωτογραφίες και βίντεο από τις χαοτικές σκηνές δείχνουν το σκάφος μερικώς βυθισμένο και πλήρως αναποδογυρισμένο, με αρκετούς ανθρώπους να παλεύουν να κολυμπήσουν γύρω του και άλλους να προσπαθούν να ανέβουν σε αυτό. Από κάτω, περίπου 15 γυναίκες και κορίτσια ήταν παγιδευμένες και πάλευαν να βγουν στην επιφάνεια. Επτά δεν τα κατάφεραν.

Το σκάφος που χρησιμοποιήθηκε για την μεταφορά των μεταναστών. REUTERS/Borja Suarez

Μετά από ένα ταξίδι 10 ημερών από τη δυτική ακτή της Αφρικής, 145 άνθρωποι που επέβαιναν στη βάρκα κατάφεραν να βγουν στη στεριά, αλλά οι επτά γυναίκες και τα παιδιά θάφτηκαν σε τρία νεκροταφεία στο El Hierro, αναφέρει δημοσίευμα του Guardian.

Οι θάνατοι συγκλόνισαν ένα νησί που έγινε γρήγορα εστία της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής κρίσης. Καθώς η ΕΕ προσπαθεί να πατάξει τις μεταναστευτικές ροές μέσω της Μεσογείου, όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στο να διασχίσουν τον Ατλαντικό για να φτάσουν στα Κανάρια Νησιά – ένα από τα πιο επικίνδυνα περάσματα προς την Ευρώπη. Περισσότεροι από 20.000 μετανάστες έφτασαν στο El Hierro το 2024, σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό – σχεδόν διπλάσιοι από τον πληθυσμό του νησιού.

Το περιστατικό έριξε επίσης φως στον μεγάλο αριθμό γυναικών και κοριτσιών που επιχειρούν τώρα τη μακρά και επικίνδυνη μεταναστευτική διαδρομή από την Αφρική. Αποτελούσαν σχεδόν τους μισούς από τους επιβάτες του σκάφους που ανατράπηκε.

Αυξημένο το ποσοστό των γυναικών που κάνει το αβέβαιο ταξίδι

Από το 2021, σχεδόν το 15% των παράτυπων εισόδων στα Κανάρια Νησιά ήταν γυναίκες, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε η Ισπανική Επιτροπή για την Προσφυγική Βοήθεια (Cear). Οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από την περιοχή του Σαχέλ, σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, η οποία αναφέρει ότι οι κλιμακούμενες συγκρούσεις έχουν εκτοπίσει με τη βία εκατομμύρια ανθρώπους από την Μπουρκίνα Φάσο, τον Νίγηρα και το Μάλι.

Οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες εντοπίζονται πλέον στις μεταναστευτικές διαδρομές από την Αφρική, με κίνητρο τα γνωστά ζητήματα των ένοπλων συγκρούσεων και της φτώχειας, αλλά και μοναδικά προβλήματα, όπως η διαφυγή από τη βία λόγω φύλου και τον εξαναγκαστικό γάμο. «Οι γυναίκες γίνονται οι κύριοι πρωταγωνιστές στη δική τους μεταναστευτική διαδικασία, ενώ στο παρελθόν ήταν συνήθως οι άνδρες που μετανάστευαν πρώτοι και οι γυναίκες εντάσσονταν αργότερα», λέει ο Χουάν Κάρλος Λορένζο, συντονιστής της Cear.

Η Μαντλίν που ταξίδευε με την πεντάχρονη ανιψιά της στο αναποδογυρισμένο σκάφος, δήλωσε στον Guardian ότι αποφάσισε να φύγει αφού την εγκατέλειψε ο σύζυγός της. Δέχθηκε κριτική από την οικογένειά του όταν άρχισε να αναζητά εργασία. «Έλεγαν ότι έβλεπα άλλους άνδρες, κάτι που δεν ήταν αλήθεια. Δεν μπορούσα να το αντέξω άλλο και πήρα την απόφαση».

Άνθρωποι αγκαλιάζουν τη μητέρα της 12χρονης μετανάστριας Φατουμάτα Μπανάρο κατά τη διάρκεια της κηδείας της. REUTERS/Borja Suarez

Εκείνη την εποχή φρόντιζε την ανιψιά της και αποφάσισε ότι θα ήταν καλύτερα να έρθει και εκείνη. «Όταν πέθανε η μητέρα της, η οικογένεια ήθελε να πάρει το κορίτσι για να υποβληθεί σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων, αλλά αρνήθηκα να το δεχτώ. Όταν είπα όχι, άρχισαν να παλεύουν πολύ εναντίον μου. Δεν μπορούσα να αφήσω την ανιψιά μου εκεί, οπότε την έφερα μαζί μου».

Η Μαντλίν ανέφερε ότι βρισκόταν στο κατάστρωμα του σκάφους όταν αυτό ανατράπηκε. Και οι δύο έπεσαν στο νερό, όπου η Μαντλίν υποστήριξε ότι αρχικά προσπάθησε να κρατήσει σφιχτά την ανιψιά της, αλλά αναγκάστηκε να την αφήσει γιατί δεν μπορούσε να κρατήσει το δικό της κεφάλι πάνω από το νερό. «Άρχισα να ουρλιάζω και να κλαίω. Είχα το κορίτσι στην αγκαλιά μου, αλλά βυθιζόμασταν και οι δύο. Την άφησα να φύγει». Τελικά, διασώθηκαν και οι δύο.

Το κοριτσάκι μεταφέρθηκε μόνο του σε νοσοκομείο της Τενερίφης, αφού ήπιε πολύ θαλασσινό νερό, λέει η Μαντλίν, η οποία χωρίστηκε από αυτήν, ενώ αναγνωρίστηκε στον αστυνομικό καταυλισμό όπου κρατούνται και υποβάλλονται σε επεξεργασία οι μετανάστες στο El Hierro. Επανενώθηκαν τρεις ημέρες αργότερα.

Αγώνας για επιβίωση

Άλλες γυναίκες από τη βάρκα ήταν επιφυλακτικές και δεν ήθελαν να μπουν σε λεπτομέρειες σχετικά με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψαν την Αφρική. Η Σίρα, η οποία ήταν μία από τις γυναίκες που παγιδεύτηκαν κάτω από τη βάρκα όταν αυτή ανατράπηκε, λέει ότι έφυγε από τη Γουινέα για να βοηθήσει την οικογένειά της και να δώσει στις δύο κόρες της ηλικίας τεσσάρων και επτά ετών περισσότερες ευκαιρίες. Λέει ότι ταξίδεψε σε κλειστούς χώρους μέσα στη βάρκα, που συνήθως χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση ψαριών, αλλά επαναχρησιμοποιήθηκαν για τις γυναίκες και τα παιδιά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Όταν η βάρκα αναποδογύρισε, λέει, πολλές γυναίκες πάλευαν να αναπνεύσουν.

«Μέσα, υπήρχε πολύ νερό. Κρατιόμασταν από σχοινιά για να σηκώσουμε το κεφάλι μας και να αναπνεύσουμε. Οι κόρες μου βρίσκονταν στο πάνω μέρος της βάρκας- δεν ήταν πλέον μαζί μου στον πυθμένα επειδή [οι ομάδες διάσωσης] είχαν ζητήσει να αποβιβαστούν πρώτα τα παιδιά. Έπεσαν στο νερό, αλλά εγώ έμεινα μέσα», λέει η Σίρα.

Οι μετανάστες εξυπηρετούνται στο CATE (Κέντρο Προσωρινής Υποδοχής Αλλοδαπών), στην Ισπανία. REUTERS/Borja Suarez

Η τετράχρονη κόρη της Σίρα ήταν ένα από τα παιδιά που πνίγηκαν.

Αρχικά, οι ομάδες διάσωσης επικεντρώθηκαν στο να βοηθήσουν όσους είχαν πέσει στη θάλασσα, χωρίς να μπορούν να δουν τους ανθρώπους που ήταν ακόμη παγιδευμένοι κάτω από τη βάρκα, όπως φαίνεται στα πλάνα που μεταδόθηκαν από διάφορα τηλεοπτικά κανάλια εκείνη την εποχή. Αλλά αφού η βάρκα αναποδογύρισε και πάλι, αρκετοί κάτοικοι της περιοχής πήδηξαν μέσα για να βοηθήσουν, τραβώντας το ένα άτομο μετά το άλλο στην επιφάνεια. Μεταξύ εκείνων που άπλωσαν τα χέρια τους για να σωθούν ήταν και η Σίρα. «Τότε ήταν που με έσωσαν», λέει η ίδια.