Η μοναξιά μιλάει μέσα από το χορό και την διεθνοποίηση

Η θεατρική ομάδα Hippo παρουσιάζει τη νέα της παραγωγή «Silence Speaks» από τις 9 έως 12 Μαΐου στο θέατρο Πόρτα, βασισμένη στο έργο του Ινδού συγγραφέα Dhanedra Kawade. Σε παγκόσμια πρώτη, μια διεθνής ομάδα καλλιτεχνών – χορευτών, ηθοποιών και μουσικών – από την Ινδία, τη Μαλαισία και την Ελλάδα, συναντιέται επί σκηνής

σε μια πρωτότυπη, βιωματική performance σωμάτων χωρίς λόγο.

Με επικεφαλής τον σπουδαίο Μαλαισιανό χορευτή και χορογράφο Tony Yap και με μοναδικό αφηγηματικό όργανο το σώμα, η performance θα επιχειρήσει να προσεγγίσει τα διαφορετικά στάδια της απώλειας, πώς, δηλαδή, το σώμα βιώνει την απώλεια.

Παντρεύοντας την trance, που εστιάζει στη συνειδητότητα και την τελετουργία, με το kinemo, το προσωπικό στυλ θεάτρου της ομάδας Hippo, που βασίζεται στην αρχή ότι οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα επί σκηνής συνδέεται με μεγάλη ενεργειακή συμπύκνωση, η performance θα προσπαθήσει να αφυπνίσει και να εμπλέξει και τις πέντε αισθήσεις των θεατών μέσα από μια ξεχωριστή βιωματική εμπειρία. Στόχος η εξωτερίκευση της εσωτερικής αλήθειας, τόσο των performers, όσο και του κοινού.

To «Silence speaks» κάνει πρεμιέρα στην Αθήνα, για τέσσερις μόνο παραστάσεις στο Θέατρο Πόρτα (Λεωφόρος Μεσογείων 59, Αθήνα, τηλ. 210-7711.333, είσοδος 8-14 ευρώ). Στη συνέχεια ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη, για τέσσερις επίσης παραστάσεις στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2, Θεσσαλονίκη, Τηλ. 231-5200.200, είσοδος 5-14 ευρώ) από τις 16 έως και τις 19 Μαΐου.

Τα πρόσωπα πίσω από την ομάδα Hippo, ο Αλέξανδρος Ράπτης και ο Φώτης Δούσος, μιλάνε στα «Νέα» για την ιδέα της παράστασης, το χορό και την απώλεια.

Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;

Αλέξανδρος Ράπτης: Όταν με κάλεσαν στην Βομβάη το Δεκέμβρη του 2017 για να κάνω ένα σεμινάριο υποκριτικής στο διεθνές φεστιβάλ θεάτρου THESPO19 ποτέ μου δε φαντάστηκα ότι αυτό θα αποτελούσε τη σπίθα γι αυτή την παράσταση. Στα πλαίσια του φεστιβάλ γνώρισα τον συγγραφέα του έργου Dhanedra Kawade, έναν θεατράνθρωπο με εκπληκτική ενέργεια. Εκεί του είπα ότι το όνειρο μου είναι να κάνω μια παράσταση χωρίς χρήση του λόγου, μόνο με το σώμα. Και τότε μου είπε “Έχω γράψει ένα έργο χωρίς λόγια”. Όταν την επόμενη χρονιά βρέθηκα με παράστασεις της ομάδας στην Μελβούρνη συνάντησα τον Tony Yap, που είχαμε γνωριστεί τρία χρόνια πριν σε ανάλογο ταξίδι. Τον ρώτησα αμέσως αν θέλει να παίξει σε μια παράσταση κίνησης στην Ελλάδα. Την απάντηση την ξέρετε.

Η συνύπαρξη επί σκηνής Ινδών, Μαλαισιανών και Ελλήνων καλλιτεχνών, πώς είναι; Πώς εξελίσσεται;

Αλέξανδρος Ράπτης: Η συνεύρεση των τριών διαφορετικών κουλτούρων είναι για μας μια ευτυχής συγκυρία. Μιας και γενικότερα είμαστε υπέρ των πολυπολιτισμικών κοινωνιών, πιστεύω ότι ένας πολυπολιτισμικός θίασος είναι ιδανικός. Η επαφή με το διαφορετικό μας αλλάζει όλους και μας οδηγεί σε μια καινούρια εκδοχή του εαυτού μας και της τέχνης μας.

Φώτης Δούσος: Παρά το πολιτισμικό χάσμα η συνύπαρξη μοιάζει ιδανική. Μαθαίνουμε από τους ξένους συνεργάτες μας γιατί φέρουν άλλους αισθητικούς κώδικες και διαφορετικό κινητικό λεξιλόγιο. Αλλά κυρίως αποτελούν υπόδειγμα συμπεριφοράς. Η δεκτικότητά τους, η αβροφροσύνη τους και η φυσική τους ευγένεια, μέσα και έξω από την πρόβα είναι για μας παράδειγμα προς μίμηση. Δεν ξέρω ποιο θα είναι το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα στο τέλος της πορείας αυτής, αλλά ελπίζω να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

Πώς με μοναδικό αφηγηματικό όργανο το σώμα, καταφέρνετε να θίξετε ένα τόσο σύνθετο ζήτημα όπως είναι η απώλεια;

Φώτης Δούσος: Θεωρούμε ότι το σώμα έχει τεράστια εκφραστική δύναμη. Και αυτή απελευθερώνεται με ακόμα πιο λυσιτελή τρόπο όταν η συνειδητή σκέψη υποχωρεί και αφήνει χώρο να αναδυθούν στην επιφάνεια στοιχεία που λανθάνουν σε σκοτεινές επικράτειες του ψυχισμού. Τότε όπως λέει ο συνεργάτης μας Tony Yap η κίνηση παύει να είναι απλώς μια σωματική ενέργεια και περνάει στη σφαίρα του psycho - physical. Μια ψυχοσωματική κατάσταση δηλαδή πρόσφορη για αισθητικές εμπειρίες υψηλής έντασης και μεγάλου βάθους.

Στη δική σας προσέγγιση, πώς σωματοποιείτε τα διαφορετικά στάδια της απώλειας;

Φώτης Δούσος: Το κάνουμε σε συνδυασμό με τα θεμελιακά στοιχεία του κόσμου όπως αυτά παρουσιάζονται σε πολλές ανατολικές παραδόσεις, αλλά και στην ελληνική προσωκρατική φιλοσοφία. Τα στοιχεία αυτά που είναι η γη, η φωτιά, το νερό, ο αέρας και το κενό, από μόνα τους υπαγορεύουν μια δραματουργία των στοιχείων, που δημιουργεί πολύ ισχυρή κινητική εντύπωση.

Αλέξανδρος Ράπτης: Η προσέγγιση μας ήταν εντελώς βιωματική. Μέσα από τα στοιχεία της φύσης, αλλά και την προσωπική κινήση / κινητικό κώδικα του κάθε performer προσπαθήσαμε να οδηγήσουμε τα σώματα σε ένα καινούριο δρόμο ανακάλυψης της απουσίας.

Οι πέντε αισθήσεις πώς ενεργοποιούνται στην παράσταση;

Φώτης Δούσος: Οι πέντε αισθήσεις ενεργοποιούνται με φυσικούς και αυτονόητους τρόπους. Όμως κρυφός μας στόχος είναι να ερεθίσουμε και την έκτη αίσθηση του κοινού μας. Την ψυχική αυτή τάση δηλαδή που έχει να κάνει με τη βαθύτερη σύνδεση, την ενσυναίσθηση και την υπέρβαση των χωροχρονικών ορίων.

Πώς δένει η έννοια του trance με την κίνηση;

Αλέξανδρος Ράπτης: Το trance στο οποίο αναφέρεται ο Τony Yap (ο χορογράφος και ένας από τους χορευτές της παράστασης) αφορά τις τελετουργικές trance ιεροτελεστίες που γίνονται σε φυλές της Ινδονησίας κατά τη διάρκεια των οποίων οι άνθρωποι καταλαμβάνονται από πνεύματα ζώων κτλ. Η διαδικασία έχει να κάνει με την μεταμόρφωση του ανθρώπου σε κάτι άλλο και είναι κάτι γνώριμο και σε μας, αν ανατρέξουμε στην δική μας αρχαία παγανιστική κουλτούρα. Η έννοια του trance στις παραστατικές τέχνες συνδέεται με το βαθμό συνειδητότητας πάνω στην σκηνή και έχει διάφορα στάδια, τα οποία εισάγει ο Tony Yap και στην διδακτορική του διατριβή που ολοκληρώνει αυτό το διάστημα. Με βάση την διδασκαλία του Tony προσπαθήσαμε να εισάγουμε τα στάδια αυτά στην κίνηση των ηθοποιών – χορευτών, ως μέσο απελεύθερωσης τους από οποιαδήποτε στεγανά είχαν μέχρι τώρα με βάση την εκπαίδευση τους (κλασικό, σύγχρονο χορό κτλ.)

Μπορεί κατά τη γνώμη σας τελικά η σιωπή να πει περισσότερα λόγια από το λόγο;

Φώτης Δούσος: Υπάρχει μια περιοχή της ανθρώπινης έκφρασης που είναι απρόσιτη στον λόγο. Αυτό είναι αυταπόδεικτο αν αναλογιστούμε γιατί υπάρχουν τέχνες όπως ο χορός, η μουσική, η ζωγραφική, η γλυπτική κτλ. Επίσης ο λόγος ωχριά πολύ συχνά μπροστά στη θρησκευτική εμπειρία, στη βαθιά συγκίνηση, στο πένθος ή τη μεγάλη χαρά. Πρόκειται για πεδία όπου η σιωπή έχει την πρωτοκαθεδρία και μπορεί να γίνει πολύ πιο εύγλωττη από τον λόγο.