Γιατί σκοτωνόμαστε στους δρόμους

Την προχθεσινή νύχτα έγιναν στη λεωφόρο Συγγρού δυο πολύ σοβαρά τροχαία με νεκρούς. Τις προάλλες, έγινε ένα άλλο τροχαίο στην εθνική οδό Αθηνών – Κορίνθου, επίσης με νεκρούς. Κάθε τρεις και λίγο συμβαίνουν σοβαρά δυστυχήματα με νεκρούς και σοβαρά τραυματίες. Η αστυνομία κάνει τις ανακοινώσεις, όλα τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ τις κάνουν «κόπι-πάστε» κι η επόμενη στιγμή είναι κατάλληλη για ακόμα ένα σοβαρό τροχαίο, για νέους νεκρούς και για νέους τραυματίες. Σαν να μη συμβαίνει

Τα χθεσινά δυστυχήματα έγιναν περίπου στο ίδιο σημείο. Στο πρώτο, δικυκλιστής (που σκοτώθηκε) συγκρούστηκε με ταξί, με το οποίο κινούνταν στην ίδια κατεύθυνση. Στο δεύτερο, αυτοκίνητο έτρεχε με ιλιγγιώδη ταχύτητα, το ξημέρωμα, με αποτέλεσμα να εκτραπεί από την πορεία του – σκοτώθηκε η συνοδηγός, ο οδηγός διακομίστηκε σοβαρά τραυματισμένος σε νοσοκομείο.

Εχω βαρεθεί να το γράφω. Στους δρόμους της χώρας χύνεται αίμα, συνεχώς. Πολύ συχνά και αδίκως. Πολλοί, ας πούμε, πεθαίνουν στην άσφαλτο για φιγούρα. Αλλοι επειδή υπερτιμούν τις ικανότητές τους στην οδήγηση. Κι άλλοι οδηγούν μεθυσμένοι. Η χώρα δεν φημίζεται για την τήρηση των κανόνων – και στον δρόμο ο κανόνας είναι η παραβίασή τους.

Είναι καθημερινό φαινόμενο. Οδηγοί με το κινητό ανά χείρας την ώρα που κάνουν προσπεράσεις, συχνά χωρίς ζώνη, γκαζώνουν στο κόκκινο, παραβιάζουν τις διαβάσεις των πεζών και τα στοπ, καβαλάνε πεζοδρόμια, πηγαίνουν ανάποδα σε δρόμους – και τη νύχτα οδηγούν έχοντας πιει. Ολα αυτά δεν είναι περιθωριακά φαινόμενα, είναι τρόπος που τον έχουν υιοθετήσει οι πάντες – έστω, σχεδόν οι πάντες. Οι επαγγελματίες καβαλάνε τα πεζοδρόμια, οι μοτοσικλετιστές προτιμούν συχνά να πηγαίνουν μαζί με τους πεζούς, οι νέοι βράζει το αίμα τους, οι μεγαλύτεροι βιάζονται να προλάβουν, οι διανομείς δεν μπορούν να περιμένουν το πράσινο, πολλοί έχουν πεταχτεί ένα λεπτό να κάνουν μια δουλειά, το βαθύ κόκκινο φανάρι μεταφράζεται σε πορτοκαλί, όλοι έχουν εποπτεία του δρόμου. Γιατί γίνονται όλα αυτά;

Επειδή μπορούν και τα κάνουν. Επειδή δεν έχουν συνέπειες, αφού η Τροχαία σχεδόν απουσιάζει από την επιβολή του νόμου στους δρόμους. Κάθε τόσο ακούμε υποσχέσεις και απειλές ότι θα γίνει πιο αυστηρή η νομοθεσία ή ότι θα ενταθούν οι έλεγχοι – αλλά όλοι ξέρουμε ότι κοροϊδευόμαστε. Το επόμενο δυστύχημα εξαιτίας αυτής της γενικής χαλαρότητας είναι θέμα χρόνου.

Είναι θέμα της ελληνικής νοοτροπίας; Οχι. Ολα αυτά συμβαίνουν επειδή κυριαρχεί η κουλτούρα της ατιμωρησίας. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα, ακόμα, οι οδηγοί ψάχνουν για «βύσμα» που θα τους σβήσει κλήσεις. Ούτε ότι, για πολλοστή φορά, εξαγγέλθηκε από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σταϊκούρα αμέσως μόλις έλαβε το τελευταίο χαρτοφυλάκιό του η εισαγωγή ψηφιακής καταγραφής παραβάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ώστε να μην μπορεί κανείς να σβήσει τις κλήσεις του. Το ίδιο μέτρο είχε εξαγγελθεί από τον προηγούμενο υπουργό. Τόσο δύσκολο είναι και να ισχύσει;

Η Ελλάδα είναι μια ιδιόμορφη χώρα. Ανάμεσα στις ιδιαιτερότητές της είναι και η αναγωγή του αυτοκινήτου σε υπέρτατο φετίχ. Δεν έχει λόγο πάνω σ’ αυτό ούτε ο νόμος, ούτε η Τροχαία, ούτε κανείς. Το κράτος μοιάζει να κατανοεί ότι δεν μπορεί να τα βάλει με το αυτοκίνητο, γι’ αυτό και διακριτικά έχει αποσυρθεί. Και οι παράπλευρες απώλειες είναι τμήμα της ελληνικής κανονικότητας.