Γιάννης Μόραλης – Ο τελευταίος των μεγάλων ζωγράφων
Σαν σήμερα, στις 20 Δεκεμβρίου 2009, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών ο ζωγράφος και σκηνογράφος Γιάννης Μόραλης.
Όπως γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 21ης Δεκεμβρίου 2009 και η Παρασκευή Κατημερτζή:
«O Γιάννης Μόραλης, ο τελευταίος ίσως των μεγάλων ζωγράφων, που πέθανε χτες στα 93 του, ήταν από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της περίφημης γενιάς του ΄30, ένα κίνημα που αγκάλιασε όλες τις τέχνες και επιφορτίστηκε με τον στόχο να εκφράσει τα ελληνικά βιώματα με μια γλώσσα σύγχρονη.
«ΤΑ ΝΕΑ», 21.12.2009, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
»Πέθανε χθες το απόγευμα στις 15.00 στο
Μακέτα, Ερημιά, 1958, Ελληνικό Χορόδραμα
Για την ελληνικότητα των έργων του«Δεν τους καταλαβαίνω αυτούς που μιλούν για την ελληνικότητα που υπάρχει στα έργα του Μόραλη» έλεγε. «Λες και ζωγράφιζα κατόπιν αποφάσεως. Αυτά είναι βιώματα. Αφού είμαι Έλληνας, γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ, μου αρέσει η ελληνική φύση, αυτομάτως ζωγραφίζω έτσι. Όχι κατόπιν αποφάσεως. Όλα αυτά συναιρούνται μέσα μου. Ζωγράφιζα όπως ζωγράφιζα, διότι αυτό ήταν το φυσικό».
Διαβάστε επίσης: Οδυσσέας Ελύτης – Το Νόμπελ στον «ποιητή του Αρχιπελάγους»
Οι διακρίσειςΟ Γιάννης Μόραλης υπήρξε από τις περιπτώσεις των ανθρώπων που οι διακρίσεις τις οποίες κατέκτησε, αποτυπώνουν το μέγεθός της αξίας τους.
Ταξιάρχης του Φοίνικος,1965
Χρυσό μετάλλιο στη διεθνή έκθεση χειροτεχνίας στο Μόναχο,1973
Αριστείο Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, 1983
Ταξιάρχης της Τιμής,1999
«Υπήρξε ο νεώτερος καθηγητής που εκλέχθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών στα 31 του (παρέμεινε 33 χρόνια). Οι μαθητές του τον λάτρευαν και όταν αποχώρησε από τη σχολή, τους αποχαιρέτησε μ΄ ένα ποίημα του Σεφέρη που το κρατούσε στο τσεπάκι του σακακιού του μέχρι το τέλος. «Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της αγάπης»… Δεν έπαψε, ακούραστος ώς το τέλος, να βλέπει όλες τις εκθέσεις τους».
Γ. Μόραλης, Ερωτικό (1990). Λάδι σε μουσαμά, 200 εκ. x 200 εκ. Μακεδονικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.
Πώς δούλευε«Αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς, ο Μόραλης, αν και καταξιωμένος, άργησε να πραγματοποιήσει την πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του, η οποία έγινε σε ηλικία 42 χρόνων, στην Αίθουσα Τέχνης «Αρμός» και τέσσερα χρόνια μετά στο Χίλτον, όπου παρουσίασε για πρώτη φορά τα κορυφαία «Επιτύμβια», που τον καθιέρωσαν ως κλασικό και μοντέρνο-μεγάλες γυναικείες μορφές σε αρχιτεκτονικό φόντο που θυμίζουν τα ανάγλυφα της αρχαίας τέχνης και κυρίαρχο ρόλο παίζει το χρώμα, η φόρμα, η κίνηση, η αφαίρεση.
»Έπειτα από εννέα χρόνια, το1972, επανέρχεται με ατομική έκθεση, τα “Επιθαλάμια”, στην γκαλερί “Ζουμπουλάκη”, που επί σχεδόν μισό αιώνα αποτέλεσε το μόνιμο καλλιτεχνικό σπίτι του. Αυτός ο κοινωνικός, εύθυμος, γαλαντόμος άρχοντας, όταν δούλευε στο σπίτιεργαστήριό του στην Αίγινα, κάνοντας αμέτρητα σχέδια, που τα έσχιζε μέχρι να φτάσει στον μέγιστο επιθυμητό βαθμό ακρίβειας, ισορροπίας, αφαίρεσης, δούλευε μόνος ακούγοντας Μπαχ και Γρηγοριανό Μέλος.
“Όταν ζωγραφίζω, όπως και όταν γράφω δύο σελίδες, κόβω, κόβω, πετώ τις φλυαρίες. Το περιττό αδυνατίζει το έργο. Η ένταση και η δύναμη είναι στην καθαρότητα”
«Η τελευταία πρόκληση για τον Γιάννη Μόραλη ήταν η γλυπτική. Μνημειακότητα και μετωπικότητα χαρακτηρίζουν άλλωστε το σύνολο του έργου του. Αφού πειραματίστηκε με τη μονοχρωμία, με μικρογλυπτά, αφού ανέπτυξε τον διάλογο με την αρχιτεκτονική σε ανάγλυφα και εσώγλυφα σε διάφορα υλικά, το 2004, ο ογδονταοκτάχρονος «έφηβος» τόλμησε τη μεταφορά των έργων του από την επίπεδη επιφάνεια του πίνακα σε αυθύπαρκτα γλυπτά, συνθέσεις μεγάλων διαστάσεων, κάτω από τους ενδεικτικούς τίτλους “Αίγινα”, “Συνάντηση”, “Ερωτικό”, πάνω σε φύλλα χονδρού σιδήρου, που κόπηκε με ακρίβεια χιλιοστού από λέιζερ».
Με τον Χρήστο Λαμπράκη
Είπε«O καλλιτέχνης πρέπει να εκφράζεται μαζί με τις αμαρτίες του, μαζί με τις πληγές τις δικές του και του χώρου του. Όχι να αποστειρώνεται»
«Καλλιτέχνης είναι αυτός που δουλεύει με την καρδιά»
«Η ερμηνεία κάθε έργου είναι ερμηνεία του εαυτού μας. Όχι εκείνου που το δημιούργησε, αλλά εκείνου που το διαβάζει, το βλέπει ή το ακούει…».
«Καλλιτέχνης είναι αυτός που δουλεύει με την καρδιά, με το μυαλό και με το χέρι. Τεχνίτης είναι αυτός που δουλεύει με το μυαλό και το χέρι. Εργάτης είναι αυτός που δουλεύει με το χέρι».
«Η διδασκαλία είναι μια αμφίρροπη σχέση».
«Ένας Λατίνος φιλόσοφος έλεγε πως ο δάσκαλος μοιάζει με το ακόνι, δηλαδή το ακόνι κάνει το μαχαίρι να κόφτει δίχως κατ΄ ανάγκη το ίδιο να είναι κοφτερό. Έτσι ένιωθα στη σχολή».
EίπανΟδυσσέας Ελύτης: «Μ΄ ένα ολιγοψήφιο αλβάβητο στα χέρια του, όπου τα στοιχεία που επανέρχονται περισσότερο είναι οι δύο αντίθετες καμπύλες, η ώχρα και το μαύρο, επέτυχε ο Μόραλης να μετατρέψει την ομιλία των πραγμάτων σε οπτικό φαινόμενο κατά τρόπο μοναδικό μέσα στη σύγχρονη ελληνική τέχνη».
Γιώργος Σεφέρης: «Όταν ο Μόραλης μου έδειξε τις ζωγραφιές του, κατάλαβα ότι μπορεί να μην υπάρχει διόλου αμάξι παρά μόνο δύο ελεύθερα άλογα, καλπάζοντας ανεξάρτητα σ΄ ένα πράσινο λιβάδι. Κατάλαβα πως προκαλούσε έναν διάλογο…»
Μάνος Χατζηδάκις: «Ο Μόραλης κατάφερε να συνθέσει ένα μαγικό εξάπτυχο, που περιείχε μέσα του χρωματική και γεωμετρική «ανάλυση» του πρωτοφανέρωτου εκείνο τον καιρό «ρεμπέτικου», επισημαίνοντας, προβάλλοντας το παραδοσιακό διαχρονικό στοιχείο του κι όχι την ηδονιστική ατμόσφαιρα που εξέπεμπαν και στην οποία άλλωστε ο ίδιος ήτανε ξένος κι αμήχανος».
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Μάνος Βακούσης: «Έβαφα και φρόντιζα νεκρούς, έφυγα όταν μου έφεραν μια γειτόνισσα, τη Ματίνα»
- Ολυμπιακός: «Τέλος» ο Βατσλίκ με απόφαση Μαρτίνς - Ο προορισμός του (photos)
- Κρυολόγημα ή μετάλλαξη Όμικρον: Τα συμπτώματα και πώς μπορείς να εντοπίσεις τη διαφορά
- Θεσσαλονίκη: Θρίλερ με πτώμα που βρέθηκε σε διαμέρισμα πολυκατοικίας
- Μιχάλης Ιατρόπουλος: «Θέλει κρέμασμα ο Στάθης Παναγιωτόπουλος»
- «Σπλάχνο μου»: Η τρυφερή ανάρτηση του Βασίλη Μπισμπίκη για τον γιο του
- Δημοσιογράφος αποκαλύπτει στο Μarie Claire: “Ο Παναγιωτόπουλος ήταν ο λόγος που διέκοψα την πρακτική μου στην ΕΡΤ3"
- Ποια ηλικιακή ομάδα στην Ελλάδα διστάζει περισσότερο να κάνει το εμβόλιο
- Αποκλείστηκε από το Europa Conference League «στα χαρτιά» η Τότεναμ
- Κορωνοϊός: Το DNA μας δεν κινδυνεύει από τα εμβόλια mRNA, είπε ο Τσιόδρας
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Τα Νεα
- Βρετανία - Εντοπίστηκαν «σχεδόν άθικτα» μαμούθ ηλικίας 220.000 ετών
- Η UEFA απέβαλε την Τότεναμ – Πρωτοφανής απόφαση
- ΚΚΕ – Καταγγελία για επίθεση από φασιστική ομάδα σε κομματική εκδήλωση στα Ανω Λιόσια
- Folli-Follie – Στο αρχείο η δικογραφία κατά στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ
- Κοροναϊός – Σε κρίσιμη κατάσταση 16χρονη στη Λάρισα
- Μαχαίρωσαν και σκότωσαν πρώην ποδοσφαιριστή της Μπρίστολ Σίτι
- Χανιά – Πολλά τα νέα κρούσματα στα σχολεία
- Οικονόμου για Τσίπρα – Μέγιστος στη μικροπολιτική και ελάχιστος στα σπουδαία
- Η πρόταση του Τσιτσιπά στη… FIFA
- Γιάννης Μόραλης – Ο τελευταίος των μεγάλων ζωγράφων
- Τελευταία Νέα Τα Νεα
- Γιάννης Μόραλης – Ο τελευταίος των μεγάλων ζωγράφων
- Βρετανία - Εντοπίστηκαν «σχεδόν άθικτα» μαμούθ ηλικίας 220.000 ετών
- Folli-Follie – Στο αρχείο η δικογραφία κατά στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ
- Χανιά – Πολλά τα νέα κρούσματα στα σχολεία
- Η πρόταση του Τσιτσιπά στη… FIFA
- Οικονόμου για Τσίπρα – Μέγιστος στη μικροπολιτική και ελάχιστος στα σπουδαία
- ΚΚΕ – Καταγγελία για επίθεση από φασιστική ομάδα σε κομματική εκδήλωση στα Ανω Λιόσια
- Κοροναϊός – Σε κρίσιμη κατάσταση 16χρονη στη Λάρισα
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Τι λένε τα… νούμερα για τη φετινή σεζόν της Formula 1;
- Εμβολιασμοί: Ποιες ηλικίες έχουν τους περισσότερους διστακτικούς – Το ποσοστό των «σκληρών» αρνητών
- ΟΑΕΔ: Παράταση αιτήσεων για το πρόγραμμα 3.400 θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή
- ΠΑΟΚ: ΓΣ με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 5 εκατ. ευρώ και ειδήσεις
- Νικόλας Αγγελής: H μητέρα του έχασε την μάχη με τον κορωνοϊό – Η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ για τη γνωστή δημοσιογράφο
- Ευρωτουρκικές σχέσεις: Μήνυμα Μητσοτάκη στην Άγκυρα από τη Βουλγαρία
- Στάθης Παναγιωτόπουλος: Εισαγγελική έρευνα για τα βίντεο - Καταγγελίες και από άλλες κοπέλες