«Ενδιάμεσοι χώροι μεταξύ του θανάτου και της ζωής»

Καλλιτέχνις των χεριών αλλά και των εννοιολογικών σχημάτων, διαβάζει πολύ πριν βάλει τα χέρια της μέσα στην οργανική ύλη, άλλοτε σκληρή όπως η επιφάνεια ενός ξύλινου κορµού και άλλοτε µαλακή και ολισθηρή όπως μιας αποικίας μανιταριών. Η Χριστίνα Μήτρεντσε, με έναν ανθηρό κύκλο σπουδών τέχνης στο Λονδίνο και ένα πολύπτυχο έργο με άξονα τα βιβλία και τη γνώση, τα τελευταία χρόνια έχει εντάξει στην πρακτική της την έρευνα γύρω από τη δασολογία και τη μυκητολογία. Στην έκθεσή της «Δασικός Ιστός» φέρνει ένα δάσος μέσα σε ένα διαμέρισμα – χώρο τέχνης, για να παρουσιάσει ένα αόρατο δίκτυο που συνδέει

τις μοναδικές ιδιότητες των μυκήτων με τα βιβλία, την καταστροφή και την αναγέννηση. Η δουλειά της περιλαμβάνει εγκαταστάσεις, κολάζ, βιβλιογλυπτική, σχέδια, ζωγραφική. Καθώς και μία ιδιάζουσα περφόρμανς ανάπτυξης αποικίας μανιταριών πάνω σε παλιά βιβλία δασοπονίας.

Ο τίτλος της έκθεσης «Wood Wide Web» (Δασικός Ιστός) προκύπτει από την επιστημονική έρευνα γύρω από τη μυκητολογία και το δίκτυο του μυκηλίου το οποίο συντελεί στην αναγέννηση των δέντρων και των δασών. Το μυκήλιο διασπά οργανική ύλη, όπως νεκρά φύλλα και ξύλο, απελευθερώνοντας θρεπτικά συστατικά στο έδαφος. Επικοινωνεί και μεταφέρει σήματα και θρεπτικά συστατικά μεταξύ φυτών. Χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της υγείας του εδάφους και της ανάπτυξης των φυτών. Καλλιεργείται για την παραγωγή τροφίμων, φαρμάκων. Υπάρχουν πολλές εκδόσεις για τα μανιτάρια τα οποία και έχω μελετήσει και τα έχω χρησιμοποιήσει για την υλοποίηση των έργων μου. Δηλαδή θεωρητικά και πρακτικά τα βιβλία για τα μανιτάρια έχουν ενσωματωθεί σε αυτό το ερευνητικό δάσος που παρουσιάζω στην αίθουσα τέχνης Citronne.

Με ενδιαφέρει το σχήμα εννοιών «δίκτυο – δάσος – δέντρο – κορμός – μανιτάρι – βιβλίο – χαρτί – αποσύνθεση – αναγέννηση». Το δάσος μου απαρτίζεται από ζωγραφικά έργα και γλυπτά κατασκευασμένα από παλαιούς τόμους, κολάζ με «αμφιλεγόμενα» βιβλία και δηλητηριώδη μανιτάρια, καθίσματα – κορμούς δέντρων απ’ όπου «ξεφυτρώνουν» μανιτάρια φτιαγμένα από σελίδες βιβλίων. Οι επιφάνειες χαρτιών που έχω χρησιμοποιήσει στα ζωγραφικά έργα είναι φτιαγμένες από ενωμένες σελίδες βιβλίων, τα οποία τα ίδια τα βιβλία γίνονται μέρος της σύνθεσης από όπου προέρχεται το χαρτί. Είναι ζωγραφικά έργα με έξι διαφορετικά είδη δέντρων αναγνωρίσιμα παγκοσμίως για την ανάπτυξη των μανιταριών πάνω σε αυτά.

Ενας γείτονάς μου στο Κουκάκι, μου έδωσε έναν κομμένο κορμό από δέντρο. Βρισκόταν στον κήπο του και τον χρησιμοποίησα με έναν καινούργιο τρόπο. Ο κορμός κόπηκε σε μικρότερα κομμάτια από όπου έγιναν έπιπλα – γλυπτά και καθίσματα. Ξαναδουλεύω τους κομμένους κορμούς, τους καθαρίζω και σκάβω το εσωτερικό τους φτάνοντας στον πυρήνα τους, οπότε τοποθετώ εκεί τα βιβλία καλύπτοντας με φύλλο χρυσού το χάσμα. Επίσης στις άκρες των κορμών βλέπουμε να ξεπετάγονται βιβλία σε σχήμα μανιταριών. Με αυτόν τον τρόπο το βιβλίο επιστρέφει στο δέντρο, εκεί από όπου προέρχεται ο χαρτοπολτός. Προσκαλώ τους θεατές σε αυτό το δάσος να καθίσουν πάνω στους κορμούς και να διαβάσουν βιβλία. Δίνω σημασία στο πώς το δάσος μπαίνει μέσα σε μία γκαλερί, σε ένα διαμέρισμα και γίνεται μέρος της πραγματικότητάς μας. Αυτό που με ενδιαφέρει επίσης είναι η αφή, να αισθανθεί ο θεατής το χειροποίητα λειασμένο με γυαλόχαρτο κορμό ξύλου. Επειτα από αυτήν την επεξεργασία αν το πιάσεις σου θυμίζει σημεία του ανθρώπινου σώματος. Κι όπως δεν μπορούμε να διαβάζουμε τις σελίδες του βιβλίου, αφού μπαίνει μέσα στον πυρήνα του κορμού, αυτές αποσυντίθενται και μία άλλη μορφή ύλης γεννιέται. Οπως συμβαίνει με τα μανιτάρια που αναπτύσσονται πάνω σε κορμούς δέντρων.

Τα μανιτάρια, όπως και τα βιβλία, είναι αποθήκες γνώσης και καταλύτες για μετασχηματισμό. Και τα δύο χρησιμεύουν ως ενδιάμεσοι χώροι μεταξύ του θανάτου και της ζωής. Τα βιβλία που ενσωματώνω στους κορμούς προέρχονται κυρίως από μία βάση δεδομένων που έχω δημιουργήσει, τη «Βιβλιογραφική Ροή Δεδομένων/Bibliographic Data Flow». Είναι μία βιβλιοθήκη που εξελίσσεται διαρκώς. Αποτελείται από εκδόσεις που μου έφεραν ειδικοί από τον χώρο της τέχνης, επιμελητές, καλλιτέχνες, μουσειολόγοι, συγγραφείς. Πρόκειται για τα πιο αγαπημένα τους βιβλία ή για εκείνα που πρέπει να διασωθούν σε περίπτωση καταστροφής. Επίσης είναι βιβλία από παλαιοπωλεία, καθώς και βιβλία από το οικογενειακό μου αρχείο.

Για μένα τα βιβλία συμβολίζουν την ανθρώπινη υπόσταση. Ταυτόχρονα είναι και το σώμα του ανθρώπου, αλλά και το πνεύμα. Πολλές φορές μπορεί να χρησιμοποιήσω τα σκληρά εξώφυλλά τους για να δημιουργώ τις επιφάνειες πάνω στις οποίες ζωγραφίζω. Οπότε περνάω στην επανάχρηση και την οικειοποίηση ενός βιβλίου και το εντάσσω μέσα στη δουλειά μου. Δεν πετάω ποτέ κανένα βιβλίο.